موتور ویبراتور چیست؟

همان طور که برای فشرده سازی خاک آن را به کمک کمپکتور می کوبیم، برای از بین بردن حفره ها، سوراخ ها و خلل و فرج موجود در بتن باید با استفاده از موتور ویبراتور در آن ارتعاش ایجاد کنیم و آن را بلرزانیم تا موجب نشستن دانه ها بر روی یکدیگر و از بین رفتن خلل و فرج و فضاهای خالی در بین بتن و در حقیقت فشرده سازی بتن شود. جهت این امر از شیلنگ ویبراتورها استفاده می کنند.

متداولترین و رایج ترین نوع شیلنگ ویبراتورها، شیلنگ ویبراتورهای مکانیکی بوده که نیرو محرکه این نوع از شیلنگ ویبراتورها از موتور ویبراتور تامین می گردد. موتور ویبراتورها حرکت دورانی به شیلنگ ویبراتور انتقال داده و شیلنگ با استفاده از قسمتی به نام پوکر این حرکت دورانی به حرکت ارتعاشی و ضربه تبدیل می کند.

نمونه ای از خلل و فرج موجود در بتن

ویژگی های یک موتور ویبراتور مناسب

۱- دارای توان و قدرت مناسبی برای به کار انداختن شیلنگ باشد.

۲- دارای دور متناسب بوده به صورتی که به مرور زبان شیلنگ را دچار آسیب ننماید.

۳- تعمیر و نگهداری آن سهل و آسان باشد

۴- حمل و نقل آن آسان باشد.

۵- نحوه راه اندازی و کار کردن با آن سهل و آسان باشد.

کاربردهای موتور ویبراتور

۱- از بین بردن حباب های هوا موجود در بتن و جلوگیری از کرمو شدن بتن

۲- افزایش چسبندگی بین ذرات بتن و در نتیجه افزایش استحکام

۳- با گرفتن آب های اضافی بتن که باعث افزایش مقاومت بتن می گردد.

۴- کاهش و از بین بردن ترک های موجود در سطح بتن و در نتیجه افزایش دوام بتن

۵- پیوند بتن با مقاطعی که قرار است در آن میلگرد و آرماتور قرار داده شود بسیار بیشتر می گردد.

انواع موتور ویبراتورها

موتور ویبراتورها در انواع برقی، دیزل و بنزینی با قدرت های مختلف در بازار موجود می باشند.

۱- موتور ویبراتور بنزینی

یکی از رایج ترین و پرکاربردترین نوع موتور ویبراتورها بوده، نیروی محرکه این دسته از موتور ویبراتورها از بنزین تامین شده و در قدرت های  مختلف در برندهای متنوع به بازار عرضه می گردند. از ویژگی های مثبت موتور ویبراتورهای بنزینی می توان قدرت و توان بالای موتور و عدم نیاز به جریان برق در مناطقی که دسترسی به برق وجود ندارد جهت کار کردن را نام برد، همچنین این دسته از موتورها به دلیل همخوانی و تناسب میزان دوران موتور با کارکرد شیلنگ، به مرور زمان آسیب کمتری به شلنگ خواهند رساند.

۲- موتور ویبراتور برقی

نیروی محرکه این دسته از موتور ویبراتورها از جریان برق تامین شده و در انواع قدرت و توان های مختلف به بازار عرضه می گردند، یکی از مشکلاتی که موتور ویبراتورهای برقی ایجاد می کنند این است که به دلیل بالا بودن میزان دور، با گذشت زمان شیلنگ ویبراتور را تا حدی دچار آسیب خواهند نمود. این دسته از موتور ویبراتورها در دو نوع پایه ثابت و پایه متحرک در بازار عرضه می گردند و معمولا نسبت به موتور ویبراتورهای بنزینی دارای قیمت های پایین تری هستند.

۳- موتور ویبراتور دیزلی

نیروی محرکه این دسته از موتورها توسط گازوئیل تامین گردیده و دارای توان و قدرت بیشتری نسبت به مدل های بنزینی و برقی می باشند. موتورهای دیزل به دلیل سر و صدای زیاد، سنگینی موتور و بالطبع حمل و نقل دشوار آن و همچنین تولید آلودگی فراوان در مناطق شهری بسیار به ندرت استفاده می شوند.

نحوه نصب شیلنگ بر سر موتور ویبراتور

شیلنگ ویبراتور را با استفاده از اتصالی مطمعن توسط کوپلینگ بر روی موتور می بندند، که این امر باعث می شود شیلنگ به محکمی بر روی موتور قرار گرفته و با قدرت خوب نیرو را انتقال داده و کار کند، همچنین امکان جدا شدن شیلنگ از موتور به حداقل می رسد.

نحوه انتخاب نوع ویبراتور مناسب

نحوه انتخاب نوع ویبراتور مناسب به عوامل زیر بستگی دارد:

۱- نوع ریختن: دیوار، کف، ستون، جدول، بلوک

۲- ارتفاع دیوار یا سازه

۳- عرض دیوار یا سازه

۴- میزان دسترسی به برق در محل کار و فاصله تا منبع برق

۵- مقدار فولاد و آرماتوری که میخواهیم در کار استفاده کنیم.

۶- ترکیبات بتن و نحوه درست کردن مخلوط بتن

۷- مشخصات کار

نحوه تشخیص کافی بودن میزان ارتعاش

همان طور که می دانید بتن باید به اندازه کافی و مناسب مورد ارتعاش و لرزش قرار گیرد تا مقاومت آن افزایش یاید. در صورتی که بیش از حد بتن را مورد ویبره و ارتعاش قرار دهیم ذرات آن از یکدیگر جدا شده و تبدیل به ترکیبی ناپایدار خواهد گردید.

نمونه ای از شکست بتن در اثر ارتعاش بیش از حد

موارد جهت تشخیص کافی بودن میزان زمان ارتعاش در بتن

تشخیص اینکه چه زمان ارتعاشی برای بتن کافی است تا میزان زیادی تجربیست، اما با مشاهده عوامل زیر می توان تشخیص داد که ارتعاش به حد کافی رسیده است و می توان محل قرار دادن شیلنگ ویبراتور را تغییر داد.

۱- سنگ دانه های درشت داخل سطح بتن فرو خواهد رفت

۲- سطح بتن تا حدی صاف و تراز می گردد.

۳- پیرامون سر ویبراتور شیره ی شفافی ظاهر خواهد گردید

۴- خارج شدن هوا از ویبراتور متوقف خواهد گردید.

۵- صدای ویبراتور به حالت یکنواختی در می آید.

تعمیر و نگهداری موتور ویبراتورها

به دلیل پرکاربرد بودن و رایج بودن موتور ویبراتورهای بنزینی و برقی در اینجا دستورالعلی از تعمیر و نگهداری هرکدام ارائه می دهیم.

تعمیر و نگهداری موتور ویبراتورهای بنزینی:

نکات زیر را در تعمیر و نگهداری موتور ویبراتورهای بنزینی رعایت نمایید

۱- در هر بار تعمیر و نگهداری فقط از قطعات اورجینال استفاده کنید.

۲- امنیت اتصالات پس از هر بار تعمیر و نگهداری بررسی گردد.

۳- موتورها باید هر ۱۲ ماه یکبار توسط مکانیک ماهر سرویس گردد.

۴- در هنگام سیگار کشیدن یا در نزدیکی هرگونه منبع احتراق به هیچ مخزن بنزین را پر نکنید. همچنین از بنزین بدون سرب استفاده نموده و در هنگام پر کردن مخزن سوئیچ ورودی سوخت را قفل کنید.

۵- حداکثر سرعت موتور نباید بیشتر از ۳۰۰۰ دور در دقیقه باشد (تنظیمات استاندارد کارخانه). بعد از هر بار تعمیر و نگهداری سرعت موتور باید چک و تنظیم گردد تا بر روی ۳۰۰۰ دور در دقیقه قرار داشته باشد.

تعمیر و نگهداری موتور ویبراتورهای برقی

۱- فقط یک متخصص حق کار کردن روی موتور ویبراتورهای برقی را دارد.

۲- حتما اطمینان حاصل کنید که ورودی برق موتور در حین عملیات تعمیر و نگهداری قطع است.

۳- در عملیات تعمیر و نگهداری فقط از قطعات اصل استفاده گردد.

۴- روغنکاری و روانکاری دوره ای بلبرینگ های موتور ویبراتور الکتریکی ضروری نیست.

۵- سیم اتصال موتور به برق کاملا بررسی شود، سیم نباید دارای زدگی و پارگی باشد.

۶- برای جلوگیری از گرم شدن موتور، به صورت دوره ای دریجه های تهویه در قسمت جلو و عقب مبدل را بررسی کنید.

۷- پس از تعمیر و نگهداری، تمام قسمت های ایمنی باید به طور صحیح مونتاژ شوند.

۸- پس از ۴۰ ساعت کاری پیچ های قاب نگهدارنده موتور را بررسی کنید.

۹- هر ۱۲ ماه یکبار یا بیشتر، دستگاه را نزد یک متخصص جهت سرویس ببرید.

۱۰- همیشه سعی شود موتور ویبراتور در یک فاصله مناسب از آب و بتن نگهداری شود.

نکات حائز اهمیت در به کار بردن ویبراتورها

۱- نوع ویبراتور را بر اساس ابعاد سازه ای که می خواهید ارتعاش دهید انتخاب کنید، همچنین فاصله بین آرماتورها و میزان روان بودن ساختار اهمیت دارد، توصیه می گردد همیشه یک ویبراتور اضافی در محل کار داشته باشید.

۲- قبل از شروع کار مطمئن شوید که ویبراتور بتن در وضیعت مناسب بوده و به درستی کار می کند. از ابزارهای ایمنی و محافظ ها استفاده نمایید.

۳- بتن را در مقادیر متناسب بریزید و از ریختن ارتفاع های زیاد جلوگیری کنید، سعی کنید بتن را تقسیم بندی شده و به صورت لایه لایه بریزید، ضخامت هر لایه باید کمتر از ۵۰ سانتیمتر باشد. مقدار توصیه شده بین ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر می باشد.

سر ویبراتور باید در فواصل منظم داخل بتن گردد که این فاصله ۸ تا۱۰ برابر بزرگتر از قطر پوکر است به صورتی که مناطقی که در آن ها ویبراتورها وارد نمی شود همپوشانی گردند.

۴- ویبراتور را به صورت عمودی در داخل بتن وارد کرده و به هیچ وجه در جهت افقی آن را حرکت ندهید. همچنین از ویبراتورهایی که نیروهای افقی وارد می کنند استفاده نکنید. برای رسیدن به فشرده سازی مطلوب بتن، ویبراتور را ۱۰ سانتیمتر در لایه پیشین قرار دهید تا ضریب اطمینان خوبی بدست آورید. زمان قرارگیری ویبراتور در لایه های مختلف نباید زیاد باشد تا از جداشدگی دانه ها در بتن جلوگیری گردد. همچنین در زمان قرار دادن ویبراتور در بتن آن را هل نداده و به آن نیرو و فشار وارد نکنید زیرا ممکن است باعث گیر کردن در آرماتورها گردد.

۵- زمان ارتعاش در هر نقطه بستگی به نوع بتن، سایز ویبراتور و فاکتورهای دیگر دارد. زمان برای غوطه وری بین ۵ تا ۱۵ ثانیه در هر نقطه می باشد، همچنین این زمان برای یک حجم رقیق کوتاه تر است و لرزش بیش از حد باعث جدا شدن دانه ها می گردد. بسیاری از نقص های به وجود آمده در بتن به دلیل ارتعاش به صورت غیراصولی و با عجله زیاد است.

۶- ویبراتور را در داخل آرماتورهای فشار ندهید و به آن نیرو وارد نکنید، همچنین ویبراتور را در فاصله حداقل ۷ سانتی متری از دیوارها نگه دارید.

۷- همیشه پوکر را به صورت عمودی با حرکات به سمت بالا و پایین از داخل بتن در بیاورید تا فضای خالی جای شیلنگ در بتن را دوباره پر کنید. تا زمانی که ارتعاش را به طور کامل متوقف نکرده اید سوئیچ را خاموش نکنید. سرعت تخلیه حدود ۸ سانتی متر در ثانیه است هنگامی که لرزاننده در حال خروج از بتن است برای جلوگیری از ارتعاش در سطح به سرعت آن را بیرون بکشید.

۸- ویبراتور بتن به صورت روشن را به مدت زمانی طولانی بیرون از سطح بتن قرار ندهید، اگر قرار است با آن کار نکنید دستگاه را متوقف کنید.

۹- بتن باید به دقت آماده شود تا از نظر مقاومت و استحکام به بهترین حالت برسد.