چرا موتور پمپ های سایز بزرگ را دیزل می سازند؟

چرا موتور پمپ‌های بزرگ را دیزلی می‌سازند؟                    

این پرسش جالبی است که پاسخ گفتن به آن چندان ساده نیست زیرا یافتن دلایل مطلقی برای آن تا حد زیادی سخت است. پیش از ورود به پروسه پاسخگویی و بررسی اما لازم است تا این نکته را ذکر کنیم که موارد طرح شده در این یادداشت ابداً مطلق و قطعی نیستند. علت این امر ناشی از کمبود شناخت یا فقدان دانش نیست بلکه تولیدکنندگان مختلف ممکن است به علل مختلفی موتور پمپ دیزلی را برای مصارف سنگین و بزرگ انتخاب می‌کنند.

با این وجود نمی‌توان به طور قطعی علت این مسئله را درج کرد بلکه ما در یادداشت پیش روی محتمل‌ترین و رایج‌ترین علل موجود را بررسی خواهیم کرد. در این یادداشت برای رسیدن به پاسخ با این بخش‌ها روبرو خواهید شد:

•         نگاهی ریشه‌ای به این پرسش فارغ از فقط موتور پمپ ‌ها
•         چرا کامیون‌ها و تریلی‌ها موتور دیزلی دارند؟
•         موتور پمپ ‌های بزرگ به قدرت بالایی نیاز دارند
•         موتور پمپ ‌های بزرگ باید مقاومت بیشتری داشته باشند
•         تأمین سوخت ارزان مبحثی کلیدی است

نگاهی ریشه‌ای به این پرسش فارغ از فقط موتور پمپ ‌ها

دقت کنید که ما قصد داریم تا پیش از بررسی این موضوع در مورد موتور پمپ ‌ها، با نگاهی ریشه‌ای‌تر با این پرسش شروع کنیم که موتورهای دیزل چه مزایا و ویژگی‌هایی دارند؟ با پاسخ به این پرسش می‌توان با سهولت بیشتری به پرسش اصلی متن پاسخ دهیم:

•         موتورهای دیزلی شدیداً کارآمد بوده و بهره‌وری آن‌ها به طرز شگفت‌انگیزی بالاست. این موتورها با توجه به ساختار و سوختی مصرفی که دارند، بیش از موتورهای بنزینی بهره‌وری داشته و این شاید اصلی‌ترین برترین این نوع موتورها نسبت به سایرین است.
•         موتورهای دیزلی بادوام هستند. دو عامل وجود نسبت تراکم بیشتر و حرارت بیشتر در هنگام کار باعث شده تا در ساخت این نوع موتورها از مواد اولیه بهتری استفاده شده و در طراحی نیز تلاش می‌شود تا ضخامت و قطر بلوک‌ها در حد بالایی در نظر گرفته شود. این باعث شده تا این موتورها نسبت به رقیب اصلی خود دوام بیشتری داشته و تبعاً طول عمر بیشتری نیز داشته باشند.

•         گشتاور بیشتر یک دستاورد مهم برای موتورهای دیزلی است. از آنجا که این نوع موتورها در قیاس با مدل‌های بنزینی، انرژی بیشتری تولید می‌کنند، گشتاور آن‌ها نیز در شرایط برابر بیشتر است. هر چند با موتورهای دیزل نمی‌توان به سرعت بالایی دست یافت اما امکان ایجاد گشتاور بالا و قدرت بیشتر فراهم است.
•         ارزان بودن سوخت مصرفی یک برتری مهم برای موتور دیزلی است. با توجه به قیمت مصوب بنزین و گازوئیل متوجه خواهید شد که سوخت گازوئیل انتخاب به مراتب بهتری است که در کنار قیمت کمتر، با حجم کمتری نیز توان تولید همان میزان قدرتی که نیاز است را دارد.

حال با وجود اطلاع از نقاط قوت موتور دیزل بهتر می‌توان پاسخ به پرسش چرا موتور پمپ ‌های بزرگ را دیزلی می‌سازند را بررسی کرد. اما پیش از بررسی موردی یک نکته جالب وجود دارد که ممکن است به آن توجه نکرده باشید. با دقت در این نکته متوجه صحت علل مطرح شده خواهید شد.

چرا کامیون‌ها و تریلی‌ها موتور دیزلی دارند؟

قطعاً پس از مواجهه با صورت این سؤال خودتان نیز متوجه شده‌اید که هدف ما از طرح آن چیست. حتی با رجوع به تولیدات صنعت خودروسازی نیز متوجه خواهید شد که اصولاً موتورهای دیزل برای کارهای سنگین و نیازمند قدرت بالا طراحی شده‌اند. پس اینکه موتور پمپ ‌های بزرگ از این نوع موتور استفاده می‌کنند اصلاً مسئله اتفاقی نیست و تجربه طولانی در عرصه تولیدات خودروسازی نیز در این مورد دلایل محکمی دارد.

موتور پمپ ‌های بزرگ به قدرت بالایی نیاز دارند

نیاز داشتن به قدرت بالا مؤید چند نکته است. اول آنکه این یعنی شما در این نوع از موتور پمپ ‌ها به بهره‌وری بسیار زیادی نیاز دارید زیرا با توجه به برخی از محدودیت‌های طراحی از نظر حجم موتور، باید از کمترین میزان حجم موتور و مصرف سوخت، بیشتری حد انرژی را دریافت کنید و این در موتور دیزل ممکن است.

موتور پمپ ‌های بزرگ نیاز دارند تا این قدرت بالا را از کمترین حد سوخت که باید گازوئیل باشد و کمترین حد حجم موتور که موتور دیزلی است، دریافت کنند. این یک علت قوی و غیرقابل چشم‌پوشی در استفاده از موتور پمپ دیزلی در مصارف سنگین است. البته این فقط بخشی از موضوع است.

در موتور پمپ ‌های بزرگ موضوع دیگری که بسیار حائز اهمیت است، نیاز به گشتاور بالاست؛ این همان چیزی است که موتور دیزلی به عنوان نقطه قوت خود مطرح کرده است. نیاز به گشتاور بالا در موتور پمپ ‌های بزرگ به طور ناخواسته ما را به سمت موتور پمپ دیزلی راهنمایی می‌کند. 

موتور پمپ ‌های بزرگ باید مقاومت بیشتری داشته باشند

بدیهی است که در مواجهه با نیروی کار بیشتر، موتور پمپ باید آمادگی بیشتری برای تحمل فشار و پذیرش سختی داشته باشد. داین امکان در موتور پمپ دیزلی فراهم است. با رجوع به علل برتری موتورهای دیزل متوجه خواهید شد که به علل مختلفی که قبل‌تر ذکر شده، این نوع موتورها دارای مقاومت بیشتری هستند و با وجود طراحی برای شرایط سخت‌تر و دمای بیشتر، توان ارائه عملکرد بهتری زیر فشار مضاعف را دارند.

فراموش نکنید که یک موتور پمپ بزرگ برای پمپاژ آب در شرایط سخت‌تری به کار گرفته می‌شود و این طبیعی است که فشار بیشتری به آن وارد شود.

تأمین سوخت ارزان مبحثی کلیدی است

بی‌شک انجام امور سنگین و سخت‌تر، نیازمند مصرف سوخت بیشتری هم بوده و این غیرقابل انکار است که تأمین سوخت بنزین در مقیاس وسیع، بسیار هزینه‌زا است. اگر شما در ماه برای استفاده موتور پمپ سنگین خود به 500 لیتر بنزین نیاز داشته باشید، این یعنی با نرخ آزاد بنزین باید 1 میلیون و 500 هزار تومن هزینه کنید اما در برابر همین میزان از انرژی را ممکن است با 100 لیتر گازوئیل تأمین کنید و این در حالی است که قیمت تمام شده آن تنها 30 هزار تومان خواهد بود! این تفاوت قیمت همانطور که در مثال فرضی ما دیدید بسیار فاحش و محسوس است به طرزی که قابل چشم‌پوشی نیست.

دقت داشته باشید که اعدادی که برای مصرف ماهیانه مطرح شده است فرضی هستند اما قیمت بنزین آزاد، لیتری 3 هزار تومان و گازوئیل آزاد لیتری 300 تومان، مطابق با واقعیت تعریف شده است.