چطور بتن رنگی درست کنیم؟

نحوه رنگ کردن بتن

برای رنگ کردن بتن از رنگدانه های گوناگون طبیعی معدنی و یا مصنوعی استفاده می شود. رنگدانه‌ها به سه شکل متنوع پودر، مایع و دانه‌ای موجود می باشند که هر کدام دارای مزیت های خاص خود هستند.
رنگدانه‌های مایع با سرعت زیاد تری در بتن ترکیب شده و رنگ یکنواخت تری ایجاد می کنند. ولی در خصوص رنگدانه‌های دانه ای باید به سایز و اندازه دانه‌های آن دقت کرد.
به طور کلی ماهیت و روش کارکرد تمام آنها مشابه می باشد و تنها مسائل اقتصادی و خواسته نهایی ما از بتن است که استفاده از هرکدام را توجیه می کند. برای ایجاد طرح‌های موجی شکل و یا ابر و بادی در درون بتن، ملزم به استفاده از رنگدانه‌های مایع می باشیم.

• رنگدانه‌ها عموما از ذرات اکسید آهن تشکیل شده اند که ۱۰ برابر کوچکتر از ذرات سازنده سیمان می باشند. پس در نتیجه در زمان مخلوط شدن با سیمان، ذرات کوچک رنگدانه اطراف ذرات بزرگ سیمان را احاطه کرده و باعث تغییر رنگ در ظاهر دانه های سیمان می شوند که نتیجه آن تولید یک بتن رنگی می باشد.
• میزان استفاده از رنگدانه ها به حجم سیمان و غلظت رنگ نهایی مورد نظر ما وابسته است. پس در نتیجه هرچه ترکیب سیمان بیشتر باشد به رنگدانه های بیشتری برای تولید رنگ احتیاج است و با توجه به ماهیت خاکستری رنگ سیمان، نتیجه کار معمولا رنگ های مات و تیره هستند.
• در صورتی که رنگ های روشن در بتن مدنظر باشند، مجبور به استفاده از بتن سفید خواهیم بود. در این بتن بیشتر از سیمان سفید استفاده می‌شود که البته هزینه زیاد تری نسبت به بتن‌های معمولی خاکستری رنگ دارد.
• در صورتی که بخواهیم بتن آماده و خشک شده را رنگ آمیزی کنیم باید از مواد شیمیایی اسیدی استفاده کنیم.

این مواد سطح بالایی بتن را تحت تاثیر قرار می دهند و طی واکنش‌های شیمیایی باعث تغییر رنگ سطح خارجی بتن می‌شوند. بدیهی است این روش رنگ آمیزی احتیاج به نگهداری و تعمیرات دوره ای بالاتری دارد.

به چه دلیل بتن را رنگ می کنند؟

امروزه دلایل زیادی برای استفاده از بتن های رنگی وجود دارد. بتن رنگی که بیشتر به منظور ایجاد زیبایی استفاده می‌شود گزینه‌ای بسیار مناسب برای ایجاد طرح‌های جالب و نمایش‌های هنری ساخته شده از بتن است.

• رنگ آمیزی‌های گوناگون بتن موجب می‌شود که بتن خاکستری رنگ دارای جلوه خاصی شود و از حالت کسل‌کننده خارج شود.
• می توان از بتن رنگی برای ایجاد کنتراست در مناطق پوشیده از بتن استفاده نمود و یکنواختی بتن های خاکستری معمولی را از بین برد و جلوه ویژه ای به آن بخشید. اگر یک پاسیو یا محوطه بتنی یا بزرگراه بتنی طولانی دارید می توانید با رنگ آمیزی کلیه یا قسمتی از آن جذابیت بیشتری نسبت به بتن خاکستری ایجاد کنید.
• عموما مردم از بتن‌های رنگی به عنوان دورنمای طبیعی محیط بکار می گیرند و بتن را با چشم‌انداز اطراف تطبیق می‌دهند.

برای نمونه با رنگ آمیزی بتن به رنگ سبز آن را با رنگ سبز چمن محیط یکنواخت کرده و به نوعی باعث امتداد و تکثیر چمن در بتن های کناره آن می شوند. در مسیرهای سنگریزه ای بافت دار با ایجاد طرح های بتنی رنگی هم باعث حفظ بیشتر بتن شده و هم ظاهرا صنعتی بتن خاکستری را محدود می کنند. علاوه بر آن با تطبیق بین بتن و چشم انداز اطراف به نوعی موجب تکثیر طبیعت در بتن می‌شوند.

نحوه مراقبت از بتن های رنگ شده

مدیران اجرایی باید به منظور پیشگیری از ترک خوردن سطح بتن از انجام مراحل درست و کامل آماده سازی بتن پایه (بتن خاکستری رنگ معمولی) اطمینان حاصل کنند. چراکه اگر پس از انجام کار بتن دچار ترک خوردگی شود، ظاهر کار خراب می شود و به هدف نهایی مورد نظر جامه عمل پوشانده نمی شود.

پس از اجرای کامل کار نیاز است که به صورت دوره ای و طبق نیاز بتن با توجه به نوع کاربری آن و مکانی که در آن واقع شده است، تمیز نگه داشته شود. این کار علاوه بر حفظ زیبایی آن به ماندگاری رنگ بتن برای مدت طولانی نیز کمک می کند.

لازم به ذکر است معمولا رنگ نهایی بتن در بیشتر موارد با آنچه خواسته کارفرماست دقیقا یکسان نخواهد بود. عوامل متعددی وجود دارند که بر رنگ نهایی بتن اثر می گذارند. این عوامل می توانند از اندازه رنگدانه ها گرفته تا نوع سیمان تغییر کنند.

همچنین عواملی مثل تراکم بتن، میزان آب بتن، شرایط آب و هوایی از قبیل رطوبت نسبی و رطوبت بستری که بتن بر روی آن قرار داده شده است، میزان آفتاب یا سایه و  حتی شرایط وزش باد در منطقه بر روی رنگ نهایی بتن تاثیر گذار هستند. پس در نتیجه نمی توان انتظار داشت که بتن های رنگی در مکان های متفاوت دارای رنگ یکسانی باشند؛ چراکه شرایط محیطی یکسانی ندارند.

علاوه بر موارد فوق عوامل دیگری مثل:

• روش های پایان کار از قبیل نوع ماله کشی نهایی برای یک دست کردن بتن و زمان بندی اتمام بتن‌ریزی
• رطوبت روی سطح بتن
• میزان تبخیر رطوبت اضافی سطحی بتن

نیز بر روی نمای نهایی و رنگ پایانی کار تاثیر گذار هستند.

با این حال بکار گیری از سیلر و درزگیرهای اکریلیک بر پایه آب باعث می‌شوند رنگ نهایی بتن براق‌تر و طبیعی‌تر به نظر برسد و بتن خیلی تیره دیده نشود.

با توجه به کلیه موارد عنوان شده نمی‌توان مطابقت رنگ نهایی بتن را با نمودارهای رنگ آزمایشگاهی تضمین کرد. چون کلیه موارد گفته شده در بالا را نمی‌توان در محل بتن‌ریزی و آزمایشگاه به صورت یکسان لحاظ کرد. 

سخن پایانی

در مجموع بدیهی است رنگ آمیزی بتن به سرعت در بازار تجارت جدید به دو علت بسیار روشن رشد می‌کند:

• نخست اینکه از نظر قیمتی هزینه آنچنان زیادی به متقاضیان این نوع بتن تحمیل نمی کند.
• دوم زمان مورد نیاز برای انجام پروژه را هم چندان افزایش نمی دهد.

پس در نتیجه هم از لحاظ زمانی و هم از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است.