در هر زمینه ای که دقت شود، منظم و مرتب بودن هر چیزی از اهمیت بالایی برخوردار است. چیدمان کمد لباس ها، مرتب بودن ظروف در کابینت و حتی تمیز و یکدست بودن چمن ها و شمشادهای درون باغچه و کناره های پیاده رو و پارک ها،دارای اهیمت است. پس از فرا رسیدن بهار و گرم شدن هوا گیاهان رشد می کنند. و بعضی مواقع از حد و اندازه ای که باید باشند، بیشتر رشد می کند؛ در بعضی مواقع هم در باغ و باغچه بعضی از گیاهان رشد می کنند. که نه تنها هیچ فایده ای ندارند بلکه به عنوان علف هرز شناخته می شوند و مواد غذایی و آب که باید به گل ها و گیاهان برسد را مصرف می کنند.
در سال های گذشته باغبان برای از بین بردن علف های هرز و کوتاه کردن چمن ها و شمشاد ها از داس و قیچی استفاده می کرد. کاری سخت، که بعضی مواقع باعث زخم شدن ،دست های باغبان می شد.
اما در سال 1827 مهندس ادوین بیرد ،برای اولین بار دستگاهی قدرتمند اختراع کرد که به آن دستگاه علف زن می گویند. این دستگاه برای بریدن چمن‌ها ساخته شد تا در زمین‌های ورزشی و باغ ها به‌کاربرده شود. این دستگاه از جمله تکنولوژی های پیشرفته در ساخت ابزار باغبانی محسوب می شود و باعث راحتی کاربر و سهولت انجام کارها می شود.
با استفاده از یک علف زن ، دیگر لازم نیست با استفاده از ابزار های سخت کار دستی اقدام به هرس چمن ها و علف ها نمود. کافی است موتور برقی و یا بنزینی دستگاه علف زن را روشن کرد و خیلی ساده، سطح وسیعی از یک محوطه پر از علف را اصلاح نمود.
این دستگاه به شکلی ساخته شده است که به وسیله ی آن می توان سخت‌ترین پوشش گیاهی را نیز قطع کرد و جایگزین مناسبی برای تجهیزات کشاورزی و باغبانی مانند داس، قیچی و اره شده است، به خاطر آسایش و همچنین تسهیل و سرعت بخشیدن به کار کشاورزان و باغبانان یکی از محبوب ترین ابزارها در بین آنهاست.
کارهایی که باغبان ها به زحمت انجام می‌دهند علف‌زن به سادگی و با سرعت انجام می دهد. دستگاهی با قدرت که با یک موتور بنزینی می تواند به راحتی حجم بسیاری از علف های زائد در باغ و مزرعه را هرس کند.
از بین بردن علف های هرز توسط علف تراش:
دستگاه علف زن برای از بین بردن علف های هرز، برای برش چمن (چمن گیاهی علف گونه است. چرا که فاقد ساقه است و ارتفاع چندانی نمی گیرد و بسیار لطیف و نازک خواهد بود. به این ترتیب نمی توان همراه با یک تیغه علف تراش، چمن های باغ را کوتاه کرد، این دستگاه به نوع دیگری از تیغه نیاز دارد چمن تراش به نوع دیگری از تیغه نیاز دارد.
تیغه هایی که غالباً به شکل یک توپی هستند که همراه با نخ های فولادی شده اند. این توپی در گردش با سرعت بالا می تواند نخ های اطراف خود را به مانند چاقو هایی برنده سازد. چاقو هایی که می توانند به راحتی از پس کوتاه سازی گیاهان شبیه به چمن برآیند.
از این دستگاه‌ها می توان برای شکل دادن درختان سبک و هر گونه شاخ و برگ های دیگری که ممکن است به وسیله ی یک چمن‌زن یا برش دهنده ی علف های هرز معمولی انجام نشود، استفاده کرد. هرس کردن درختان از جمله نیاز های همیشگی در امر باغبانی است. غالباً دستگاه علف زن را طوری طراحی می کنند که بتوان همراه با نصب تیغه هایی مخصوص که با عنوان شمشادزن از آنها یاد می شود، عملیات هرس کردن درختان را به انجام رسانید.
دستگاه علف زن
در دستگاه علف زن، موتور بنزینی قدرت لازم برای گردش شفت بلند دستگاه را فراهم آورده و این شفت در انتهای میله واسط می تواند انواع تیغه های گوناگون که با اهداف متنوع طراحی شده اند را به گردش اندازند. که برای اهداف گوناگون از تراشیدن گیاهان در شرایط مختلف، تیغه های متنوعی طراحی و تولید شده است و این تیغه به فراخور نیازی که در سطح کار دیده می شود، بر دستگاه نصب و مورد استفاده قرار می گیرد.
از این رو می توان عمده عملیات های کاربردی در وظایف یک علف تراش را در دسته بندی های زیر خلاصه نمود. می توان با استفاده از دستگاه علف زن علاوه بر بریدن علف‌های هرز و چمن‌ها با استفاده از سری‌های قابل تعویض، این دستگاه‌ها را به یک ماشین برشکاری قدرتمند تبدیل کرد.
انواع دستگاه علف زن
دستگاه علف زن به دو دسته ی دستگاه علف زن موتوری و دستگاه علف زن برقی دسته بندی می شود و براساس روش حمل و نقل نیز به دو دسته دستگاه علف زن دوشی و دستگاه علف زن پشتی دسته بندی می شود.
دستگاه علف زن موتوری:
این دستگاه با استفاده از موتور بنزینی که روی آنها نصب شده است، نیروی محرکه خود را تامین می کنند. و قدرتی که برای آن در نظر گرفته شده است ۱/۵ الی ۳ اسب بخار است و با توجه به نوع کار و حجم کاری که انجام می دهد فرق می کند. از مزیت های این دستگاه عدم نیاز به برق است و این مزیت باعث شده تا قابل استفاده در همه جا باشد.
علف تراش موتوری یا حاشیه زن از لحاظ کوپل دارای دو نوع کوپل مستقیم و کوپل با شیلنگ است. در علف تراش کوپل مستقیم موتور و تیغه به صورت مستقیم با هم در تماس است و بر روی دوش سوار می شود و به همین خاطر به آن علف تراش دوشی می گویند.
دستگاه علف زن برقی:
این نوع از علف زن به وسیله ی موتور الکتریکی نیروی محرکه خود را تامین می کند. قدرتی که برای این نوع از علف زن ها در نظر گرفته شده ۱۱۰۰ الی ۲۲۰۰ وات است.علف‌زن برقی دسته دوم می‌باشد؛ در مکان هایی که به برق دسترسی دارد و سیم آن محدودیتی برای حرکت آن به وجود نمی آورد، می توان از این نوع علف زن استفاده کرد. مزیتی که موتور برقی برای این دستگاه دارد به تعمیر و نگهداری آن برمی‌گردد که مشکلات کمتری را در این زمینه دارد.
دستگاه علف زن دوشی:
استهلاک علف زن دوشی کمتر است .این نوع علف زن هم با موتور برقی و هم با موتور بنزینی در بازار عرضه می‌شود.
دستگاه علف زن پشتی:
این نوع علف زن به راحتی قابل حمل است. موتور در این نوع علف زن ها در کوله پشتی دستگاه قرار دارد. در علف تراش کوپل غیر مستقیم یا علف تراش شیلنگی موتور و تیغه توسط یک شیلنگ با هم کوپل می شوند و موتور علف زن بر پشت سوار می شود و به آن علف زن پشتی می گویند. این نوع دستگاه دارای انعطاف پذیری بیشتری است.
چگونه می توان با دستگاه علف زن کار کرد
هرچند علف زن ها مارک، اندازه و قدرت موتور متفاوتی دارند، ولی روش کار همه آنها شبیه یکدیگر است. از این دستگاه می توان به عنوان چمن زن استفاده نمود. از آن همانگونه که در بالا نیز اشاره شد می توان برای اصلاح و کوتاه کردن علف‌ها در اطراف اشیاء یا درختان استفاده کرد تا آنها برجسته‌تر دیده شوند. می توان علف‌های هرزی که در گوشه و کنار آسفالت یا در محوطه جلوی مناطق مسکونی روییده را هرس کرد و از بین برد.
قسمت‌های مهم یک دستگاه علف‌زن
دستگاه علف‌زن مثل هر وسیله‌ی دیگری از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. دستگاه علف زن از چند بخش موتور یا الکتروموتو که نزدیک به بدن اپراتور قرار می گیرد، شافت، میل یا لوله واسط برای انتقال قدرت به تیغه، دسته یا نگه دارنده برای کنترل دستگاه، تیغه یا نخ روتاری دوار برای کندن علف های هرز، شاسی و سایر ملزومات تشکیل شده است. علف زن کارآمد باید از موتور با قدرت مطلوب و همچنین وزن و حجم کمی برخوردار باشد. این شرایط در کار هنگام هرس کردن درختان اهمیت دارد.
موتور دستگاه علف زن:
موتور این دستگاه قسمت اصلی و مهم آن است. موتور به عنوان تامین کننده ی نیرو و توان محرکه دستگاه است و باید از آن خوب مراقبت کرد تا از کار نیفتد و درصورتی که برای موتور مشکلی پیش بیاید هزینه ای که بابت آن پرداخت شده به هدر رفته می رود. علف‌زن ها از لحاظ موتور به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول علف‌زن بنزینی است.
این نوع علف زن مناسب مکانهایی است که امکان استفاده از برق در آنجا وجود ندارد. این موتورها قدرت و سرعت زیادی دارند، موتورهای بنزینی در دو نوع 2 زمانه و 4زمانه وجود دارد، نوع 2 زمانه از 4 زمانه سبک‌تر است؛ اما این توانایی را دارد در دورهای بیشتر توان بیشتری تولید کند، توان بالاتر نسبت به وزن سبب محبوبیت این نوع علف‌تراش ها شده است،
قیمت علف‌زن بنزینی 4 زمانه بالاتر از 2 زمانه است؛ زیرا علف‌زن های بنزینی چهار زمانه کنونی دیگر مانند مدل‌های قبلی مشکل نصب اره تیغ ندارد.
تیغه ی دستگاه علف زن:
تیغه علف تراش از 2 پره تا 8 پره برای هرس و خرد نمودن علف وجود دارد. پره ها در تیغه دستگاه علف زن به شکل دندانه دار است تا بتوانند خاصیت برندگی مانند اره ها را پیدا کنند. با هر تیغه ای نمی توان درخت شمشاد و یا چمن ها را هرس کرد. با توجه به قابلیت علف زن ها برای کاربری های مختلف، ملحقاتی چون تیغه کولتیواتور، شمشاد زن، اره شاخه بر، گردو و زیتون چین برای نصب به این دستگاه ها طراحی و ساخته شده اند.
انتخاب تیغه مناسب علف زن به جنس علف و شاخه مورد نظر، توان دستگاه و مساحت زمینی که قرار است علف چینی را انجام داد بستگی دارد .تیغه های علف زن انواع مختلفی دارد:
1- تیغه ی چاقویی:
این نوع تیغه ها همچون یک چاقوی بلند، مستطیل یا ستاره ای شکل و از جنس فولاد ساخته شده است. شکستن یا کند شدن تیغه چاقویی در اثر برخورد با سنگ و جسم سفت از مهمترین عیوب این تیغه است. پرکاربردترین این تیغه ها، تیغه ستاره ای 3 یا 4 گوش است.
2- تیغه اره ای:
این نوع تیغه روی دیسک قرار داده شده است که یا مستقیم به خود دیسک جوش خورده یا به وسیله ی اره زنجیر دار در محیط دیسک کوپل شده است. جنس این تیغه ها از تنگستن است. این نوع تیغه مناسب برای برش علف های هرز و شاخه های سفت و سخت است.
3- تیغه ساده:
این نوع از تیغه ها ساده ترین و کم کاربردترین تیغه در علف تراش ها به حساب می آید. در توان های کم این تیغه ضربه می زند و به دستگاهی با توان بالا نیاز است.
4- تیغه دو یا سه پر زنجیر دار:
از این نوع تیغه ها برای هرس علف های نرم و سبک استفاده می شود. لبه این تیغه تیز نیست و کار برش به صورت چرخش تیغه و زنجیره ها انجام می شود.
برای هرس و برش علف های کنار درختان و جدول ها نمی توان از علف زن تیغه ای استفاده کرد. در این موارد برای انعطاف پذیری بالا، نخ جایگزین تیغه می شود و کار برش را با ظرافت بالایی انجام می دهد. نخ علف زن دارای انواع متنوعی چون: نخ علف زن گرد یا ساده ، نخ علف زن اره ای یا دندانه دار، نخ علف زن چهارگوش یا مربعی ، نخ علف زن تیتانیوم یا مغزدار و غیره برای مصارف خاص طراحی و تولید شده است .
میل یا لوله واسط علف چین:
این قسمت از دستگاه علف زن در مدل های دوشی و پشتی کاملا با یکدیگر متفاوت است، همچنین به این مورد توجه داشته باشید دستگاه های علف زن پشتی به صورت دو تیکه و داخل دو جعبه (یک جعبه موتور و یک جعبه دسته علف زن) و علف زن های دوشی به صورت یک تکه و داخل یک جعبه قرار می گیرند.
دسته و یا نگهدارنده دستگاه علف زن:
دسته ی علف زن باید طوری باشد که بتوان به راحتی دستگاه را کنترل و در میان چمن ها و بوته‌ها حرکت داد. دسته و یا نگهدارنده دستگاه علف زن در سه مدل تک دسته، حلقه ای و دوچرخه ای وجود دارد.
نوع تک دسته در علف زن های جدید به صورت ارگونومیک است و طوری طراحی شده است تا هنگام کار لرزش دستگاه را کم کند و کار با دستگاه آسان تر شود. نوع دسته حلقه ای برای هرس کردن علف ها در مکان های کوچک که نیاز به دقت بیشتری دارد مناسب است. نوع دوچرخه ای برای محیط های وسیع مناسب است چون قدرت مانور بهتری دارد.
کلید قطع:
همانگونه که از نامش پیداست برای خاموش کردن دستگاه تعبیه شده است. کلید قطع شدت مغناطیس را کم می کند تا منجر به از کار افتادن موتور شود.
فلکه ی مخزن سوخت:
برای کاربردی بودن علف زن ها و درخت برها فلکه ی مخزن سوخت، باید بتواند در همه ي جهات و زوایا مورد استفاده قرار گیرد. یک ماشین چمن زنی بزرگ، شکافی داخل در پلاستیکی مخزن سوخت دارد تا در خلال تخلیه ي سوخت، هوا جریان داشته باشد.
چگونگی تعمیر و نگهداری دستگاه علف‌زن
همانطور که می دانید برندهای مختلفی از دستگاه علف زن در بازار موجود است و ما با توجه به نیاز و مکانی که قرار است از علف زن در آنجا استفاده کنیم، می توانیم بهترین برند را انخاب نموده و با توجه به دفترچه راهنمای دستگاه آن را به کار ببریم .
بین علف زن برقی و بنزینی، علف‌زن بنزینی دارای مزایایی بهتری است و به عنوان یک علف‌زن پرکاربرد مورد استفاده قرار می گیرد ولی با این حال دارای ایراداتی نیز است که ایراد آن تعمیرات و نگهداری آن است؛ پس بهتر است با دانستن مشکلات و تلاش در دانستن و رفع آن ایرادها از مراجعه به تعمیرکار خودداری کنیم.
چنانچه علف زن بنزینی دچار مشکل شد احتمال دارد دارای مشکلاتی همچون: کثیفی شمع، بسته شدن صافی سوخت باشد، امکان دارد دیافراگم یا پمپ کاربراتور فرسوده شده باشد یا در فصل زمستان به علت باقی مامندن رسوبات سوخت، کاربراتور گرفته باشد. کثیف بودن فیلتر هوا که این امر باعث خرابی دستگاه می‌شود. چنانچه اگزوز خوب کار نکند علف‌زن خراب می‌شود، اگر سیستم احتراق نیز جرقه نزند دستگاه کار نمی‌کند.
