آشنایی با دستگاه ستون ریز

ستون ریز یکی از تجهیزات ساختمان سازی است که به منظور بتن ریزی ستون هایی با ارتفاع 2 تا 7 متر و نیز دیوارهای برشی مورد استفاده قرار می گیرد. سیستم کار این دستگاه، حمل بتن به صورت شیب دار به سمت بالا بر روی ریل (در مورد انواع ریلی) و ریختن آن در قالب و پر کردن ستون ها می باشد.

این دستگاه با نام دستگاه بتن ریزی ستون نیز شناخته می شود و از آن جا که نقش بالابر را در ساختمان سازی ایفا می کند، آن را بالابر ستون ریز بتن نیز می نامند.

دستگاه ستون ریز از اجزای مختلفی هم چون الکتروموتور، گیربکس، باکت، دکل، چرخ، سیم بکسل و ... تشکیل شده و به منظور جابه جایی آسان دارای چرخ می باشد.

نکات قابل توجه برای بتن ریزی با دستگاه ستون ریز

رعایت نکات فنی لازم قبل یا ضمن کار با دستگاه ستون ریز تأثیر بسزایی در کیفیت بتن ریزی دارد. از همین جهت به موارد زیر توجه کامل داشته باشید:

اطمینان از انجام مقدمات کار حین بتن ریزی ستون

به منظور آن که بتن ریزی با استفاده از دستگاه ستون ریز به درستی انجام شود نیاز به مهیا کردن مقدماتی است. رعایت مواردی هم چون تراز بودن کف و قالب و شاغول بودن ستون از مهم ترین مواردی است که تأثیر بسزایی در عملکرد دستگاهدارند و بدون آن عملیات بتن ریزی ستون به درستی انجام نمی شود.

قبل از انجام بتن ریزی ستون باید مراحل برش میلگرد، تهیه خاموت و سپس آرماتوربندی و قالب بندی ستون ها به درستی و دقت انجام پذیرد. چرب کردن قالب ها به هنگام قالب بندی از نکات دیگری است که نباید فراموش کرد و به منظور اجرای صحیح بتن ریزی توسط دستگاه ستون ریز الزامی است. (به منظور نچسبیدن بتن به قالب) لازم به ذکر است که از میان انواع قالب بندی (آجری، چوبی و فلزی) قالب های استاندارد فلزی برای کار با ستون ریز مناسب هستند.

به کارگیری ویبراتور بتن بعد از کار با ستون ریز

ضمن بتن ریزی ستون ها با استفاده از دستگاه ستون ریز باید توجه داشته باشیم که به ازای هر یک درصد هوایی که داخل بتن موجود باشد، حدود 5 تا 6 درصد از استحکام آن کاهش می یابد. به همین سبب استفاده از ویبراتور بتن به همراه  شیلنگ ویبراتور برای گرفتن حباب های هوا و آب اضافی داخل بتن ضروری است و موجب یکدست شدن و یکپارچگی بتن و در نتیجه مقاومت بالای آن می گردد. البته لازم است دقت شود که تنها یک ویبره چند ثانیه ای برای این منظور کافی بوده و ویبره بیش از حد، خود یکنواختی بتن را از بین خواهد برد.

نکته مهم آنکه تراز و شاقول مجدد قالب ها پس از ویبره نیز به علت تأثیرات ناشی از لرزش ضروری است.

بتن ریزی دو مرحله ای برای ستون های بلندتر از 3 متر

برای بتن ریزی در ارتفاعات بالای 7 متر بهتر است کلا به جای استفاده از دستگاه ستون ریز بتن از پمپ بتن استفاده شود. اما برای ارتفاع بین 3 تا 7 متر بتن ریزی دو مرحله ای با استفاده از ستون ریز توصیه می گردد که پس از یک مرحله بتن ریزی شامل پر کردن قسمتی از ستون، ریختن بتن مرحله دوم  به بعد از عملیات ویبره مجدد و تراکم بتن موکول خواهد شد.

خودداری از اضافه کردن خودسرانه آب به بتن

اضافه کردن آب به بتن به اندازه و در زمان مناسب حتماً باید تحت نظر مهندس ناظر انجام شود و افزودن خودسرانه آب به بتن منجر به کاهش مقاومت آن خواهد شد.

دور نبودن کارخانه بتن از محل پروژه بتن ریزی

باید به این نکته توجه داشته باشیم که  اگر از بتن آماده استفاده می کنیم و فاصله کارخانه تا محل پروژه زیاد است، این امر می تواند منجر به از بین رفتن تازگی بتن و در نتیجه کاهش کیفیت بتن ریزی ستون یا سایر سازه ها گردد.

خودداری از ریختن «سر بتن» در ستون ریز

یکی دیگر از نکاتی که باید به آن دقت کنیم این است که بتنی که در آغاز از میکسر بتن خالی می شود یا همان سر بتن، فاقد دانه بندی و انسجام مناسب می باشد و نباید از این بتن برای بتن ریزی ستون استفاده شود.

دستگاه ستون ریز برای بتن ریزی چه ستون هایی مناسب است؟

دستگاه های ستون ریز به منظور بتن ریزی و پر کردن انواع ستون ها با ابعاد استاندارد اعم از ستون هایی با مقطع مربع (که معمولاً 30 در 30 هستند)، مستطیل (که عمدتاً ابعاد 25 در 40 دارند)، دایره (با قطر بالای 25 سانتی متر) یا چند ضلعی های غیر منتظم (با طول اضلاع بیشتر از 20 سانتی متر) کارایی دارند.

اهمیت و مزایای دستگاه های ستون ریز بتن

ستون ریزها از این نظر که امکان بهترین نوع بتن ریزی را برای ما فراهم می سازند اهمیت زیادی دارند. علاوه بر ستون ها که در تحمل وزن ساختمان نقش مهمی دارند، دیوارهای برشی که آن ها نیز از طریق دستگاه ستون ریز بتن ریزی می شوند نقش بسیار کلیدی در استحکام و تحمل ساختمان در برابر نیروهای جانبی (از قبیل طوفان و زلزله و ... ) ایفا می کنند.

در واقع تحمل تمامی بارهای غیر قابل پیش بینی که به ساختمان وارد خواهد شد، بر عهده دیوار برشی است که توسط دستگاه ستون ریز بتن ریزی می شود و اگر این کار به طور صحیحی انجام پذیرد، ساختمان خواهد توانست سنگین ترین فشارها را نیز تحمل کند. با توجه به این موضوع در می یابیم که بتن ریزی صحیح ساختمان مسأله ای است که مستقیماً یا جان ساکنان آن در شرایط خاص و البته محتمل ارتباط می یابد.

بتن ریزی از طریق دستگاه های ستون ریز بدون به هم خوردن دانه بندی بتن (که در روش دستی معمولاً اتفاق می افتد) یکی از مهم ترین مزایای این دستگاه ها به شمار می رود.

دستگاه های ستون ریز سهولت، ایمنی و سرعت را با خود به همراه آورده اند و یک انقلاب موثر و گامی بزرگ در صنعت ساختمان سازی محسوب می شوند.

مشخصات ارائه شده در هنگام فروش ستون ریز 

ستون ریزها نیز مانند اکثر تجهیزات صنعتی دارای مشخصات فنی و ریزکاری های زیادی می باشند از این جهت برخی از مشخصات و ویژگی های دستگاه ستون ریز که معمولاً هنگام فروش به مشتری ارائه می شود و باید به آن ها توجه کامل داشته باشید عبارتند از:

ارتفاع قابل استفاده جهت ستون ریزی

ستون ریزها قابلیت حمل مصالح را به ارتفاعات مختلفی دارا می باشند و این یکی از ویژگی هایی است که در هنگام فروش ستون ریز به شما ارائه می شود. (برای مثال به صورت: قابلیت ارتفاع بتن ریزی تا 5 متر، یا ارتفاع قابل استفاده: 5/2 تا 6 متر یا ارتفاع مفید: 5/3 متر.)

نیروی محرکه دستگاه ستون ریز

این مشخصه شامل ویژگی های الکتروموتور دستگاه ستون ریز است، از قبیل این که الکتروموتور تک فاز یا سه فاز است، و توان آن چند اسب بخار یا چند دور بر دقیقه می باشد. به طور معمول در ستون ریزهای ریلی از الکتروموتور 3 اسب تکفاز 1400 دور (همان الکترموتور مورد استفاده در بالابر) استفاده می گردد.

ظرفیت و نوع باکت ستون ریز (واگن ستون ریز)

از آن جا که باکت ها گنجایش مختلفی دارند این عدد نیز بر حسب لیتر هنگام فروش ستون ریز و به عنوان یکی از مشخصات محصول به مشتری ارائه می گردد. هم چنین باکت ممکن است یکی از انواع تخلیه بغل، تخلیه از زیر یا شیلنگ دار باشد. باکت مورد استفاده از ستون ریز ریلی معمولا دارای ظرفیت حمل بتن تا 300 کیلوگرم می باشد و عرض آن 75 سانتیمتر می باشد. 

تعداد چرخ های ستون ریز

یکی از مشخصات دستگاه ستون ریز تعداد چرخ های آن است که می تواند به صورت دو چرخ یا چهار چرخ باشد. همچنین چرخ های مورد استفاده در دستگاه ستون ریز ساختمان می تواند از انواع چرخ های صنعتی و پیکانی انتخاب گردد. 

مشخصات گیربکس ستون ریز

گیربکس دستگاه ستون ریز معمولا از مدل گیربکس VF86 یا همان گیربکس بالابر ساختمانی انتخاب می گردد. به طور معمول این گیربکس ها که به گیربکس قفل شونده نیز معروفند دارای ۶ ماه گارانتی می باشند. 

مشخصات سیم بکسل ستون ریز

سیم بکسل دستگاه ستون ریز ساختمان از نوع نتاب و نمره ۸ انتخاب گردیده تا در فشار کاری و ارتفاع بالا بریده نشود و آسیب نبیند. همچنین طول سیم بکسل بسته به ارتفاع دستگاه ستون ریز متغیر می باشد.

به این مورد توجه داشته باشید که بریدن سیم بکسل ستون ریز ممکن است باعث ایجاد حوادث غیرقابل جبرانی گردد.

زمان مونتاژ دستگاه ستون ریز

معمولاً زمان مونتاژ نیز در ردیف ویژگی های ستون ریز قابل ذکر است. (برای مثال زمان مونتاژ: حدود 60 دقیقه)

از سایر ویژگی های دستگاه ستون ریز می توان به طول دکل، ولتاژ برق، میزان جریان بر حسب آمپر، ابعاد شاسی دستگاه (برای مثال طول 250 سانتی متر و عرض 200 سانتی متر)، وزن دستگاه بر حسب کیلوگرم، سرعت بالابری بر حسب متر بر دقیقه، فاصله افقی دستگاه، بالابری مفید بر حسب کیلوگرم، و طول ریل در فروش دستگاه ستون ریز ریلی و ... اشاره کرد.

دستگاه ستون ریز مناسب باید دارای چه ویژگی هایی باشد

ایمنی دستگاه بتن ریز ستون

به طور کلی طراحی ستون ریزها گام موثری در افزایش ایمنی کارگران بوده است و کاری که قبلاً توسط نیروی انسانی انجام می شده، امروزه از طریق این وسیله مهم و کاربردی به آسانی و به صورت ایمن انجام می شود. اما ایمنی خود دستگاه نیز (برای مثال از نظر عدم احتمال سقوط باکت و ....) حائز اهمیت است.

الکتروموتور پر توان دستگاه ستون ریز

اگر الکتروموتور دستگاه ستون ریز از توان و قدرت کافی برخوردار نباشد، در حمل باکت به سمت بالا دچار مشکل خواهد شد. همان طور که ذکر گردید الکتروموتور استاندارد برای ستون ریز برقی از مدل 3 اسب تکفاز 1400 دور انتخاب می گردد.

سهولت مونتاژ و دمونتاژ ستون ریز ساختمان

این ویژگی نیز یکی از مهم ترین موارد هست که در هنگام انتخاب دستگاه ستون ریز باید به آن توجه کامل داشت. مطمعنا هرچه سرعت مونتاژ دستگاه بالاتر و دردسرها حین مونتاژ کمتر باشد، دستگاه موردپسندتر خواهد بود. 

از سایر ویژگی های یک دستگاه ستون ریز ایده آل می توان به شاسی مقاوم، سیم بکسل نتاب، مقاوم و دارای ضخامت مناسب، اندازه مناسب دستگاه، حمل و نقل آسان، سرعت کافی در انجام کار و ... اشاره کرد.

انواع دستگاه ستون ریز

ستون ریزها بر اساس مکانیزم انتقال بتن ممکن است گردان یا ریلی باشند. ستون ریزهای ریلی که با نام ستون ریزهای ثابت نیز شناخته می شوند نسبت به ستون ریزهای گردان از آزادی عمل کمتری برخوردارند.

انواع گردان معمولاً برای پروژه هایی با زیربنای بالای 500 متر کارایی دارند و در دو سایز مختلف موجودند:

1- ستون ریز گردان با دکل 6 متری و ارتفاع عملیاتی 5/4 متر،

2- ستون ریز گردان با دکل 7 متری و ارتفاع عملیاتی 5/5 متر

همچنین به شما پیشنهاد میکنم جهت آنکه ستون ریز مناسب برای کار و پروژه خود را انتخاب کنید مقاله انتخاب ستون ریز را به طور کامل مطالعه نمایید. 

قیمت ستون ریز بر چه اساس تعیین می گردد؟

به طور کلی قیمت ستون ریز بر حسب مشخصات آن (که قبلاً به آن ها اشاره شد) تعیین می شود. ارتفاع و توان الکتروموتور دو فاکتور اساسی در تعیین قیمت دستگاه هستند که باید بر اساس نیاز به مقدار مناسب انتخاب شوند. برای مثال قیمت دستگاه ستون ریز با الکتروموتوری با توان 3 اسب بخار بیش از دستگاه مشابهی با الکتروموتور 2 اسب بخار است، و قیمت ستون ریز با ارتفاع پنج متر نیز بیشتر از قیمت دستگاه مشابه با ارتفاع سه متر می باشد.

 با توجه به نوسان قیمت ها معمولاً لیست قیمتی که از قبل توسط فروشندگان ارائه می شود قطعی نبوده و لازم است تا قیمت دقیق ستون ریز در زمان خرید استعلام گردد. هم چنین گارانتی و خدمات پس از فروش دستگاه نیز از مواردی است که باید مدت و جزییات آن را از فروشنده جویا شد.

نگهداری و تعمیر دستگاه ستون ریز

لازم است که موتور دستگاه ستون ریز و کابل آن، سیم بکسل و به طور کلی تمامی قسمت های دستگاه در فواصل زمانی منظم و لازم مورد بررسی قرار گیرند تا در صورت بروز مشکل فوراً نسبت به تعمیر آن ها اقدام گردد.

واسکازین گیربکس ستون ریز هر دوماه یکبار چک شود و در صورت نیاز تعویض گردد تا در هنگام کار آسیبی به گیربکس دستگاه وارد نگردد.

همیشه قبل از شروع کار بتن ریزی ستون، سیم بکسل دستگاه را کامل چک کنید تا فاقد هرگونه ضدگی و آسیب دیدگی باشد. 

نکات ایمنی در ارتباط با دستگاه ستون ریز

از جمله نکات ایمنی که در استفاده از دستگاه ستون ریز باید مورد توجه قرار گیرند می توان به پر نکردن باکت بیش از گنجایش استاندارد، عدم استفاده از دستگاه در روزهای طوفانی (به دلیل احتمال سرنگونی باکت) و پرهیز از ایستادن در زیر دستگاه در شرایطی که با باکت پر از بار در حال حرکت به سمت بالاست، اشاره کرد.