اره موتوری چیست؟

اره موتوری چیست؟

اره زنجیری یا اره موتوری دستگاهی است که قابل حمل بوده و از یک تیغه اره که بر روی آن یک زنجیر با مجموعه دندانه ها که بر روی یک نوار راهنمای فلزی در حال چرخش است تشکیل شده است. اره موتوری ها معمولاً دارای یک موتور بنزینی تک سیلندر کوچک می باشند، البته بعضی از مدل های اره موتوری دارای موتور الکتریکی بوده که توان خود را از کابل متصل به برق یا باتری دریافت می کنند، هستند.

زنجیر اره موتوری کمی شبیه به زنجیر دوچرخه می باشد و اطراف چرخ دنده زنجیر حدود 30 دندانه خیلی تیز از جنس آلیاژ فولاد سخت کاری شده قرار گرفته است که در فواصل معینی نصب شده است.

در داخل موتور یک پیستون در داخل سیلندر حرکت رفت و برگشتی را انجام می دهد و این حرکت باعث وارد شدن نیرو و حرکت شاتون می شود. شاتون حرکت خطی پیستون را به حرکت دورانی تبدیل کرده و باعث چرخش میل لنگ می شود. میل لنگ به واسطه یک کلاچ گریز از مرکز به یکی از چرخ دندانه های روی زنجیر متصل بوده که نهایتاً باعث چرخش زنجیر می شود. در این باره پیشنهاد می کنیم حتماً ویدئوی زیر را مشاهده کنید.

اره موتوری چگونه بنزین را به خاک اره تبدیل می کند!

از لحاظ علمی، در اره موتوری انرژی شیمیایی موجود در بنزین به انرژی مکانیکی تبدیل می شود. این تبدیل انرژی می تواند باعث ایجاد کار شود. در این فرآیند  تبدیل انرژی سر و صدا، گرما و خاک اره هم تولید می شود. مراحل این تبدیل انرژی را به صورت بسیار ساده توضیح می دهیم.

1-    بنزینی که شما درون مخزن سوخت ریخته اید، تمامی انرژی شیمیایی آن صرف برش و خرد کردن چوب می شود. اکثر مخزن های اره موتوری ها 0.5 لیتری هستند.

2-    سوخت وارد کاربراتور شده و با هوا مخلوط می شود.

3-    بنزین و هوا پس از مخلوط شدن به درون سیلندر منتقل می شود. این مرحله شبیه به مکانیزم موتور خودرو می باشد با این تفاوت که موتور اره موتوری دو زمانه بوده اما موتورهای خودرو چهار زمانه می باشد و دارای ساختاری پیچیده تر است. در داخل سیلندر و بالای پیستون، مخلوط سوخت و هوا با جرقه شمع محترق شده، سوخته و با رها سازی انرژی بنزین باعث حرکت رفت و برگشتی پیستون می شود. قطر پیستون موتور اره موتوری حدود 45 میلیمتر و کورس آن حدود 33 میلیمتر است. بنابراین می توان گفت سایز پیستون موتور اره زنجیری کمتر از نصف سایز پیستون موتور خودرو های معمولی می باشد.

4-    شاتون متصل به پیستون، حرکت پیستون را به حرکت دورانی میل لنگ تبدیل می کند.

5-    در این مرحله، شفت محرک قدرت و توان را به یک کلاچ گریز از مرکز منتقل می کند.

6-    از وقتی که موتور را روشن کرده، اره موتوری تمام وقت کار می کند اما تا زمانی که قصد برش چوب را نداشته باشید، نمی خواهید که زنجیر دستگاه بچرخد. در این صورت هم کار با دستگاه بسیار خطرناک است و هم باعث اتلاف زیاد انرژی می شود. کلاچ دستگاه این مشکل را حل کرده است.

همان طور که توضیح داده شد کلاچ گریز از مرکز زمانی که دور موتور بالا است (هنگامی که اپراتور دستگاه را روشن می کند) به موتور و زنجیر متصل است و زمانی که دور موتور پایین است زنجیر را از حرکت باز می دارد و متوقف می کند.

7-    چرخ دنده ها، قدرت را از سمت کلاچ به سمت چرخ دنده هایی که زنجیر را نگه داشته اند حمل کرده و انتقال می دهد.

8-    زنجیر در اطراف لبه یک صفحه فلزی دوران می کند که نوار راهنما نامیده می شود. که این خود باعث پرتاب شدن براده های چوب به سمت بیرون می شود.

کلاچ گریز از مرکز (سانتریفیوژی) اره موتوری

کلاچ وسیله ایست که با آن می توانیم بین موتور و قسمت محرک دستگاه یک اتصال مکانیکی را ایجاد کرده یا اتصال را قطع کنیم (عامل قطع و وصل نیرو). کلاچ را می توان نوعی سوییچ دانست که با آن می توان از موتور بدون خاموش و روشن کردن مداوم استفاده کرد. استفاده از کلاچ در اره موتوری بدین معنی است که موتور را در همه زمان ها روشن نگه دارید بدون اینکه زنجیر اره حرکت کند ( عدم حرکت تیغه باعث افزایش ایمنی در هنگام کار می شود) و تا زمانی که قصد استفاده از آن را نداشته باشید بی حرکت باقی می ماند.

در اره موتوری از کلاچ گریز از مرکز اتوماتیک استفاده می شود به طوری که در هنگام برش چوب که دور موتور بالا است قدرت را وصل کرده و هنگامی که اره با چوب درگیر نیست و هرز می گردد قدرت موتور به زنجیر را قطع می کند.

ساختمان کلاچ گریز از مرکز ساده است و فقط از چند قطعه تشکیل شده است. یک محور محرک داخلی که مستقیماً به موتور متصل است و همیشه در حال چرخش است و یک قاب و لبه بیرونی در اطراف کلاچ است که به چرخ دنده زنجیر اره متصل است. بین آنها اتصالات مکانیکی است که به محور محرک داخلی متصل بوده و در سرعت بالا به سمت بیرون (محیط کلاچ) حرکت می کند. (با استفاده از نیروی گریز از مرکز) در این حالت قطعات داخلی و خارجی کلاچ به یکدیگر قفل می شوند. این نوع کلاچ شبیه به کلاچ های گریز از مرکزی است که در "یویو اسباب بازی" به کار می رود.

مزایای اره موتوری

اصلی ترین مزیت اره موتوری سرعت بالای آن است. بریدن الوار و درختان با اره دستی کار بسیار سختی است که با استفاده از اره موتوری به راحتی می توانید این کار را انجام دهید. با یک حساب سرانگشتی می توان به این نتیجه رسید که چطور برش با استفاده از اره موتوری 5 تا 10 بار سریع تر انجام می گیرد. فکر می کنید از یک تنه درخت چند تخته چوب را می توان بدست آورد. شاید 10 یا 15 تا؟ حالا به این فکر کنید که اره کردن یک تخته چوب از تنه درخت با اره دستی چه کار دشواری می تواند باشد؛ حال برش کل تنه درخت حداقل 10 برابر از لحاظ زمانی بیشتر به طول می انجامد این در صورتی است که انرژی شما ثابت باشد و تیغه شما ذوب نشود. با این حساب استفاده از اره موتوری 10 برابر بیشتر در وقت و انرژی خود صرفه جویی کرده اید.

بیایید با هم یک فرض پیچیده تری را بررسی کنیم. بیایید فرض کنیم درختی دارید به قطر 30 سانتیمتر (تقریباً 1 فوت) و یک اره برقی که با هر بار تماس زنجیر با چوب برشی به اندازه 0.5 میلیمتر ایجاد می کند. این به این معنی است که زنجیر باید 600 بار از چوب عبور کند. حال اگر از یک اره موتوری پر قدرت با سرعت 2800 دور / دقیقه (برای ساده سازی 3000 دور) استفاده کنیم. از لحاظ تئوری فقط در عرض 20 ثانیه این 600 بار عبور از چوب و قطع کامل درخت انجام می شود. البته این محاسبات تئوری بوده و در عمل کمی بیشتر در حد یک دقیقه عملیات برش طول می کشد.

حالا اگر از یک اره دستی استفاده کنید چقدر طول می کشد؟ فرض کنیم که اره دستی که دارید همان تعداد دندانه اره موتوری را داشته و طول و سایز آن یکسان باشد. مانند مثال قبل شما به این نیاز دارید که 600 بار چوب را برش دهید. حال اگر با سرعت ثابت کار کنید و هر برش شما 1 ثانیه طول بکشد نهایتاً در 600 ثانیه (10 دقیقه) کار را به اتمام می رسانید. اما در عمل شما خسته خواهید شد و با هر بار دست کشیدن از اره کردن زمان بیشتری را تلف خواهید کرد.

تمامی دو مورد مقایسه ای که صورت گرفت بر پایه حدسیات انجام گرفت. اما در هر صورت استفاده از اره موتوری انجام پروسه برش را 5 تا 10 برابر سریعتر می کند.

معایب اره موتوری

دو تا از بزرگترین معایب اره موتوری بحث ایمنی و نحوه نگهداری از دستگاه است. اگر چه پس از آموزش مناسب هر شخص بزرگسال نسبتاً قوی می تواند از اره موتوری استفاده کند اما در کل این دستگاه بسیار خطرناک می باشد. 

بزرگترین ریسک و خطر اره موتوری لگد زدن دستگاه می باشد در جایی که زنجیر دستگاه بر روی چیزی گیر کرده اما در عین حال موتور روشن است و دوران می کند. بنابراین اره موتوری در این وضعیت به اصطلاح لگد زده و به سمت سر اپراتور پرت می شود. (می توان این حرکت را مطابق با قانون عمل و عکس العمل یعنی قانون سوم نیوتن دانست) بنابراین می توان نتیجه گرفت همیشه یک خطر بالقوه در هنگام کار با این دستگاه وجود دارد.

مشکل بزرگ دیگر در اره موتوری میزان نگهداری است که دستگاه نیاز دارد. استفاده از اره دستی راحت است و به نگداری نیازی ندارد. به طوری که با هر بار برش خاک اره تولید شده و از شیار محل برش روی زمین می ریزد. در اره موتوری خاک اره بسیار ریز هستند و می تواند در درون دستگاه به راحتی گیر کرده و با روغن روانکاری زنجیر اره مخلوط شود و تشکیل لایه ای لجنی را دهد. این مسئله باعث می شود که دستگاه به طور مرتب باید تمیز شود. در همین ارتباط با رجوع به کاتالوگ دستگاه چک لیست تمامی مواردی را که قبل از راه اندازی باید به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه بررسی شود را انجام دهید. این درست است که استفاده از اره موتوری برای بریدن چوب باعث صرفه جویی زیاد در وقت می شود اما در مقابل باید زمان صرف شده جهت تمیز کردن و نگهداری دستگاه هم در نظر گرفت.

انواع اره موتوری (اره زنجیری)

اره موتوری ها از لحاظ نوع انرژی مصرفی به انواع باتری دار، برقی، هیدرولیکی و بنزینی تقسیم بندی می شوند. در ادامه ویژگی های هر یک را بیان کرده تا متوجه شوید که کدام یک جوابگوی کار شما است.

اره موتوری برقی

این نوع اره ها سبک تر بوده و نسبت به نوع بنزینی تمیزتر می باشد. از معایب این نوع اره موتوری نیاز همیشگی به برق بوده و برای پروژهای بزرگ و سنگین مناسب نمی باشد.

اره موتوری باتری دار

این نوع اره نیازی به برق نداشته اما زمان کار با آن محدود بوده و از سایر اره موتوری ها دارای توان پایینتری می باشد. این نوع اره بهترین انتخاب برای هرس کردن یا برش ساخه های کوچک درختان می باشد.

اره موتوری بنزینی

این نوع اره با موتور بنزینی دارای توان بالایی است و در بازه 27 سی سی الی 150 سی سی تولید می شوند. این نوع ارهبرای بریدن هر چیزی مناسب است. از شاخه های کوچک درختان تا درختان تنومند را می توان با این اره برش داد. موتور این نوع اره دو زمانه بوده و طرزکار این نوع موتور در ابتدای این مقاله توضیح داده شد.

اره موتوری هیدرولیکی

از این نوع اره برای پاکسازی خطوط برق از شاخه ها و حتی برای برش زیر آب استفاده می کنند اما از آنجایی که برای تامین توان اره نیاز به یک یونیت هیدرولیک داریم برای هر کاربری استفاده نمی شود و کم مصرف می باشد.

در ادامه این مقاله به مواردی نظیر نکات ایمنی هنگام کار با اره موتوری و همچنین موارد مربوط به تعمیر و نگهداری اره موتوری بیان خواهد شد.

تعمیر و نگهداری اره موتوری:

جهت افزایش طول عمر اره زنجیری و اطمینان از آنکه دستگاه در شرایط کاری مناسب فعالیت می کند، پیروی از توصیه های تعمیر و نگداری ضروری است. در این قسمت قصد داریم برخی از مهمترین نکات جهت افزایش طول عمر اره موتوری را برای شما بیان نماییم.

نکات مهم در تعمیر و نگهداری اره زنجیری:

به صورت دوره ای سطح تیغه و سطح زنجیر را بررسی و روانکاری و گریسکاری آن ها را انجام دهید. بهتر است قبل از هربار استفاده سطح زنجیر را روغنکاری نمایید.

همیشه زنجیر اره موتوری را تیز نگه دارید. این عمل نه تنها باعث افزایش کارآیی دستگاه در حین عملیات برش خواهد گردید بلکه ایمنی اپراتور در حین عملیات برش با اره برقی را تضمین خواهد نمود.

قبل از هربار استفاده، تیغه اره زنجیری را به طور کامل تمیز و بقایای ماده برش خورده را از روی آن پاک نمایید.

نحوه تیز کردن تیغه اره موتوری:

برای تیز نمودن زنجیر اره موتوری از یک سوهان آهن استفاده کنید. سوهانکاری تیغه سخت و زمان گیر نبوده، اما این امر جز موارد مهم در تعمیر و نگهداری علفتراش بوده که تاثیر زیادی در انجام مناسب عملیات برش خواهد داشت.

اره را توسط گیره ای به صورت مطمئن مهار نموده و مطمئن شوید که اره در هنگام عملیات تیز نمودن حرکت نمی کند.

ترمز اره موتوری را درگیر کنید.

در ابتدا دندانه های برنده را تیز کنید، سوهانکاری را بر اساس زاویه ای مناسب نسبت به مفصل های زنجیر انجام دهید.

هر کدام از دندانه های برنده را با استفاده از یک حرکت ملایم و جلو و عقب نمودن سوهان تیز کنید.

اره را چرخانده به صورتی که راه به صورت برعکس قرار بگیرد.

بقیه دندانه های اره زنجیری مطابق روشی که آموزش داده شد سوهان زده و تیز کنید. 

نحوه تعویض تیغه اره زنجیری:

زمانی که طولانی ترین قسمت تیغه برش دهنده ساییده شده و اندازه آن به کمتر از 4 میلیمتر رسیده است، وقت آن است که زنجیر اره موتوری را تعویض کنید. در این قسمت چگونگی تعویض زنجیر اره موتوری را برای شما آموزش می دهیم.

تیغه زنجیر را جدا نموده و زنجیر جدیدی را جایگزین نمایید و  میزان کشش زنجیر را تنظیم کنید.

زنجیر باید به اندازه ای سفت باشد که شما بتوانید با دست خود از نقطه وسط تیغه آن را به اندازه 1 سانتیمتر بکشید.

نکته: در هنگام نصب زنجیر جدید برای اره موتوری به این نکته توجه داشته باشید که زنجیر به محکمی بر روی تیغه نصب گردد. شل بودن زنجیر خطر در آمدن زنجیر در حین عملیات و امکان ایجاد حوادث احتمالی را در پی خواهد داشت. همچنین سفتی بیش از حد زنجیر باعث ایجاد سایش در قسمت تیغه خواهد گردید.

نحوه تمیز کردن اره موتوری:

تمیز نمودن اره  موتوری بخش مهمی از  عملیات تعمیر و نگهداری دستگاه اره محسوب می گردد.  در این قسمت مهمترین موارد که در هنگام تمیز نمودن اره موتوری به آن ها توجه نمایید را برای شما بیان نموده ایم:

در ابتدا قاب محافظ کلاچ را بردارید.

ترمز اره زنجیری را چک کنید.

با استفاده از یک قطعه چوب یا فلز داخل مسیر زنجیره اره موتوری را پاک نمایید.

پوشش سیلندر را بردارید.

فیلتر هوا را بشویید.

منفذهای ورودی هوا به موتور و خنک کننده های موتور را تمیز کنید در صورت مسدود شدن شیارها، آن ها را باز نمایید تا هوا به صورت کامل به موتور اره زنجیری برسد.

به صورت منفذهای ورودی هوا به موتور را بررسی کنید تا مطمئن شوید که به هیچ وجه این منفذها مسدود نگشته اند.

موارد  مربوط به ایمنی اره زنجیری:

جهت اطمینان از ایمن بودن اره موتوری و کارکرد مناسب آن و عدم صدمه به اپراتور و ایمنی کار با آن حتما این موارد را چک نمایید:

ترمز اره موتوری

کنترل کننده گاز

گیرنده زنجیر

روانکاری زنجیر

چرخش زنجیر باید به صورت کامل و مناسب انجام شود و سایشی در آن وجود نداشته باشد.

پیچ و مهره ها در صورت شل بودن باید به طور کامل سفت شوند.