اسپیسر بتن

اسپیسر بتن چیست و چه کاربردی در ساختمان سازی دارد؟

بتن در دسته مصالح بسیار مقاوم ساختمان سازی قرار دارد. امروزه حجم بالایی از فضاهای ساختمان سازی را با بهره ‌مندی از بتن در درجات مختلف می ‌سازند. البته بتن زمانی قابلیت و کارایی مستحکم خود را پیدا می کند که به شکل مسلح شده مورد استفاده قرار بگیرد.

بتن مسلح با حضور شبکه یکپارچه ای از میلگردها که در بطن بتن پنهان هستند، ایجاد می ‌شود. در این ساختار بتن را در آغاز امر، قبل از گیرش نهایی بر شبکه ‌ای از آلماتورهای ساختار یافته توزیع می‌ کنند.

البته زمانی این فرآیند به بهترین حالت ممکن اجرا خواهد شد که مطمئن باشیم بتن تمام میلگرد ها را به شکل کاملی در بر گرفته باشد. اسپیسر بتن قطعه ساده و کوچکی است که این اطمینان را برای ما تداعی خواهد کرد. اما این اسپیسر بتن چیست و چگونه چنین اهمیت بالایی پیدا کرده است.

برای پاسخ به این سوال که اسپیسر بتن چیست ؟ قبل از هر توضیحی باید به معنی نام آن توجه کنیم. اسپیسر در معنای لغوی با عنوان فاصله ‌گذاری ترجمه خواهد شد. منظور از این فاصله گذاری، ایجاد شرایطی است که شبکه میلگردها در یک فضای آرماتوربندی شده به مقدار مشخص و استانداردی از کف محیط و یا جداره‌ های فضا فاصله دارند.

به این ترتیب وقتی عملیات بتن ریزی صورت می ‌گیرد و قرار است بتن به شکل یکنواخت و همگون در حجم آرماتوربندی شده توزیع شود، این اطمینان را داریم که تمام میلگردها به شکل کاملی توسط حجم بتن احاطه شده اند. حالا با درک بهتری می توانیم برای سوال اسپیسر چیست یک پاسخ مناسب تر داشته باشیم.

اگر بخواهیم تنها شبکه آرماتوربندی شده را بدون هیچ گونه رعایت فاصله از کف نصب کنیم، میلگرد ها به شکل متفاوتی در حجم بتن قرار نمی گیرند. در این حالت شبکه آرماتوربندی شده کاملاً در کف فضای تحت بتن ریزی می نشیند. بتن قابلیت احاطه کامل شبکه میلگردها را ندارد و در یک کلام، شرایط ایجاد یک بتن مسلح همگن و منسجم را ایجاد نکرده ایم

اما وقتی بتوانیم به نوعی شبکه آرماتوربندی شده با حضور حجم بالای میلگردها را اندکی از کف و یا جداره ها فاصله بدهیم، سیال بتن به طور کامل در اطراف میلگردها به جریان افتاده و قادر است تا به شکل یکنواختی حجمی از بتن مسلح را ایجاد کند.

از طرفی وقتی شبکه آرماتوربندی شده را اجرا می ‌کنیم، این شبکه کاملاً مستعد ارتباط با آب و عوامل خورنده است. با فاصله دادن میلگردها از کف احتمال زنگ زدگی و در امتداد آن تخریب و خوردگی میلگردها را تا حدود بسیار زیادی کاهش خواهیم داد.

به طور کلی اسپیسر بتن قطعه بسیار ساده ‌ای است که قابلیت ایجاد این فاصله را با ساده ترین و در عین حال ارزانترین ایده تامین می نماید. اسپیسر بتن به راحتی در عمق شبکه آرماتوربندی شده قابلیت نصب شدن دارد. این قطعه ساده، ارزان، سبک و در عین حال مستحکم است و می ‌تواند به طور کامل وزن بالای میلگردها را تحمل کند.

البته در عین سادگی، انواع اسپیسر بتن را طراحی و استفاده می ‌کنند. انواع اسپیسر بتن، کاربردها تا جنس متفاوتی دارند. هر کدام از آنها در پی نیازی به فاصله گذاری در میلگردها طراحی شده اند و قرار است در یک نیاز تخصصی مورد استفاده قرار بگیرند.

در ابتدای این مقاله با هدف آشنایی با انواع اسپیسر میلگرد، دورنمای تقریباً کاملی از چرایی استفاده از آنها را مطرح کردیم. حالا با درک بهتر می توانیم وارد جزئیات در تشریح کاربرد انواع اسپیسر بتن باشیم. اینکه این قطعات کوچک را در چه مدل هایی طراحی می کنند و در این بین چه قواعد فنی تا الزامات مهندسی برای نصب آنها در شبکه آرماتوربندی شده وجود دارد.

چرا باید از اسپیسر بتن استفاده کنیم؟

قبل از پرداختن به ماجرای انواع اسپیسر و اینکه هر کدام از آنها تحت چه شرایطی طراحی می ‌شوند و چه کاربردهایی دارند، باید به لزوم استفاده از آنها در فضای ساخت و ساز های بتنی بپردازیم. قاعدتاً همگی می دانیم که هدف از نصب شبکه های آرماتوربندی شده برای ایجاد یک اسکلت است که بتواند حجم بتن را در ساختاری منسجم و شکل پذیر سخت نماید.

در ابتدای امر بتن حالتی سیال گونه دارد و در این فاز سیال گونه می ‌تواند به هر شکلی در هر فضایی توزیع شود. اما وقتی مناسب هدف ما است که به همان شکلی که ما می ‌خواهیم در فضای هدف ما توزیع و سخت شود.

به این ترتیب تقریباً تمام اهل فن به اهمیت فاصله‌ گذاری میلگردها باور دارند. اینکه با ایجاد این فاصله گذاری ها می ‌توانیم میلگردها را به شکل یکدست تری در حجم بتن قرار دهیم. از طرفی باعث پخش بهتر باشیم و اجازه ندهیم که بتن در حالتی خارج از چارچوب هدف ما توزیع شده و سخت شود.

در نظر داشته باشید که بتن در مقدمات امر حالت سیالی دارد و بسیار سنگین است. از این رو کاملا علاقه دارد که در ارتفاع کمی از کف کار شده ما به حرکت درآید.

در حالیکه بخش بزرگی از نیاز های ما در بتن ریز به شکل سازه هایی عمودی هستند. پس باید با بهره گیری از انواع قالب ریزی چنین شرایطی را تامین نمائیم. اسپیسر بتن این تضمین را به ما می دهند که بتن در هر نوع حجمی از قالب بندی به شکلی یکدست و یکنواخت در اطراف میلگرد ها توزیع شود.

اما ماجرای فاصله گذاری با کمک انواع اسپیسر می تواند چیزی بسیار فراتر از یک توزیع یکنواخت بتن باشد. چرا که این فاصله گذاری ها مانع از زنگ زدگی و یا خوردگی بتن نیز می ‌شوند. اگر کاور و یا پوشش بتن را کاهش بدهیم، بر احتمال تخریب تا زنگ زدن آرماتورها خواهیم افزود.

کاور و یا پوشش بتن مقدار ارتفاع از بتن است که بر روی آخرین میلگرد از حجم آرماتوربندی شده قرار خواهد گرفت. طبعاً وقتی صحبت از کاور بتن در میان است، باید این ارتفاع را از تمام جوانب حجم بتن در نظر بگیریم.

قاعدتا می توانیم با تعریف جداره هایی در کناره ها، کاور بتن با عمق مناسبی را ایجاد کنیم. از طرفی هر اندازه که حجم بتن را افزایش می ‌دهیم، قابلیت تنظیم کاور میلگردها از سمت بالا را تامین خواهیم کرد.

اما برای ایجاد کاور بتن در زیر عملیات بتن ریزی، درست در محل نشت میلگردها چه تدابیری دارید؟ آیا به صرف رها کردن میلگردها در کف بنای در حال ساخت می توانید این کاور بتن را ایجاد کنید؟

برای اطمینان از اینکه در بخش زیرین حجم بتن ریزی شده توانسته اید کاور کافی با عمق مناسب را ایجاد کنید، باید از اسپیسر بتن بهره مند باشید. در نظر داشته باشید که نصب هر گونه فاصله انداز غیر استاندارد مانند تکه های آجر، قطعه های سنگ، لوله های فلزی و یا تکه های چوبی ممنوع می باشند.

این اجسام سخت اگر چه می ‌توانند فاصله مورد نظر شما را ایجاد کنند؛ اما هرگز نمی ‌تواند فضای یکدست در ارتفاع نصب میلگردها را تامین نمایند. از طرفی حضور اشیای غیر استاندارد مانند سنگ و چوب برای فاصله گذاری باعث به هم خوردن شرایط یکدست حجم بتن خواهد شد.

اسپیسر بتنیک قطعه است که باید در عمق بتن دفن شود. این اسپیسر نصب می ‌شود تا با ایجاد فاصله میان میلگردها شرایط ایده ‌آل به جهت تخلیه بتن را فراهم کند. اگر قرار به استفاده از اجسامی اعم از سنگ و چوب برای رسیدن به این فاصله باشد، حضور این اجسام غیر استاندارد مستعد به هم زدن بافت یکپارچه بتن می باشد.

از سوی دیگر هیچ تضمینی وجود ندارد که شبکه سنگین آرماتور بندی شده برای اجسامی مانند سنگ و چوب به شکل مستحکمی باقی بماند.

هر گونه انحراف، جابجایی و یا افتادن از روی این فاصله اندازها کاملاً شرایط نرمال و آرمانی حجم بتن ریزی شده را تهدید می کند. پس برای تامین حداکثر استاندارد در ایجاد کاور بتن لازم است تا از انواع اسپیسر استاندارد بتن استفاده کنیم.

از سوی دیگر جمع بزرگی از اسپیسرها با هدف فاصله اندازی میان میلگردها طراحی می شوند. در یک شبکه آرماتوربندی شده، تعداد بی شماری از میلگردها در طول و عرض و ارتفاع از فضا حضور دارند.

تمام این میلگردها طولانی با قابلیت انعطاف هستند. از این رو کاملا مستعد جابجا شدن نسبت به یکدیگر می باشند. در حالیکه در لحظه بتن ریزی باید از یک شبکه آرماتوربندی شده مستحکم با حضور میلگردهای با ثبات که در فواصل منظم از هم قرار گرفته اند، بهره مند باشیم. جمع بزرگی از کاربرد انواع اسپیسر بتن برای فاصله اندازی میانه میلگردها می باشد.

برخی دیگر از اسپیسرها را با هدف ایجاد فاصله میان شبکه آرماتوربندی شده و جداره ها استفاده می کنند. مانند بتن ریزی یک ستون که مجموعه‌ ای از میلگردهای عمودی در میان خاموت ها می باشد. این حجم ستون را در قالب هایی قرار می ‌دهند.

آنگاه باید مطمئن باشیم که تمام میلگردها و خاموت ها درست در مرکز حجم بتن ریزی شده قرار دارند. در چنین حالتی از مدل هایی خاص در انواع اسپیسر بتن استفاده می‌ شود تا بتوان میان خاموت ها و میلگردها تا جداره‌ های قالب بندی شده یک فاصله مشخص را تعریف کرد.

به هر حال انواع اسپیسر میلگرد تعریف شده اند تا این اطمینان را داشته باشیم که تمامی شبکه آرماتور بندی شده به طور کامل با عمق استانداردی در بطن بتن قرار گرفته اند.

انواع اسپیسر و کاربرد آنها کدامند؟

در مقدمات مقاله اشاره کاملی به لزوم استفاده از اسپیسر بتن داشتیم. اینکه با بهره مندی درست از فاصله اسپیسر در فونداسیون و یا هر حجم بتن ریزی شده دیگری می توانیم این اطمینان را داشته باشیم که تمام میلگردها در عمق مناسبی از بتن در همه جهات قرار گرفته باشند.

اما همه شرایط متنوع در نحوه آرماتوربندی بناها از یک الگو تبعیت نمی کنند. ممکن است که حالت های متنوع در شرایط متفاوت از عملیات بتن ریزی را پیش رو داشته باشیم. حالت هایی که با ایجاد شبکه ‌های آرماتوربندی شده متفاوتی همراه هستند.

از این رو ایجاد فاصله در میان میلگردها تا شبکه آرماتوربندی شده با جداره های کف بنای در حال ساخت کاملاً متفاوت خواهد شد. لذا برای رسیدن به بهترین شرایط در فاصله گذاری، انواع اسپیسر بتن را طراحی کرده اند. هر کدام از این مدل ها با هدف رعایت فاصله اسپیسر در فونداسیون تا دیگر فضاهای بتن ریزی شده کارایی دارند.

مهارت شما در تکمیل عملیات بتن ریزی، ایجاد بستر مناسب از میلگردها می باشد. پس باید در کنار تمام دانسته های متعدد علمی و مهارتی از ساختمان سازی، درک کاملی از انواع اسپیسر بتن داشته باشید. اینکه آنها چه هستند، چه کاربردهایی دارند و قرار است تحت چه شرایطی در محل عملیات عمرانی نصب شوند؟ انواع اسپیسر بتن به قرار زیر دسته بندی می شوند.

•        اسپیسر پلاستیکی
•         اسپیسر کفی
•         اسپیسر ماکس فیکس
•         اسپیسر هارد فیکس
•         اسپیسر مینی فیکس
•         اسپیسر دابل فیکس
•         اسپیسر یو فیکس
•         اسپیسر ساید فیکس
•         اسپیسر دیواری

آشنایی با اسپیسر پلاستیکی

در انواع اسپیسر بر اساس جنس، نوع پلاستیکی کاربرد وسیعی دارد. این نوع از اسپیسر برای فاصله گذاری بتن در عملیات‌ های تقریبا سبک از ساخت بناهای بتن مسلح مناسب است.

یک اسپیسر بتن باید با شبکه میلگردها به طور کامل هماهنگ شده باشد، حجم و فضای زیادی را اشغال نکند، به خوبی از پس نگه داشتن شبکه آرماتوربندی شده برآید و در حین عملیات بتن ریزی شرایط استقرار مستحکم، عاری از هر گونه احتمال جابجایی شبکه آرماتوربندی شده را تضمین کند.

از طرفی این فاصله ‌گذاری باید قابلیت اثربخشی شیمیایی بسیار اندکی داشته باشد. این همه ما را مجاب می ‌کند تا به سمت استفاده از اسپیسر بتن با وزن کم، حجم کم، قابلیت ثبات شیمیایی بالا و در عین حال استحکام کافی هدایت کند. اسپیسر پلاستیکی یکی از بهترین ایده ها برای تامین درست تمام این نیازها می باشد.

یک نکته کلیدی در قیمت اسپیسر پلاستیکی است. به طور کلی باید قیمت اسپیسر پلاستیکی را به نسبت از دیگر انواع اسپیسر بتن ارزانتر در نظر گرفت. این نکته تاثیر چشمگیری در عملیات های بتنی ریزی با سطح گسترده ‌ای از شبکه ‌های آرماتوربندی شده دارد.

به طوری که در یک شبکه آرماتوربندی شده وسیع که از عمق کمی برخوردار است، عملاً شاهد وزن بالایی از جانب آرماتور و در امتداد آن بتن نیستیم.

اما سطح بزرگ مورد نظر ما مستعد استفاده از تعداد بسیار زیادی اسپیسر بتن می باشد. در این حالت بهتر است با استفاده از اسپیسر پلاستیکی در تعداد بالا تاثیر چشمگیری بر قیمت تمام شده عملیات ساخت بتن مسلح داشته باشیم.

اصولاً هر جا که وزن شبکه آرماتوربندی شده اندک است و یا بتن ریزی در عمق بالایی صورت نمی گیرد، می توانید از انواع اسپیسر پلاستیکی استفاده کنید. برای این منظور نمونه های گوناگون با هدف استفاده در ساخت آرماتور فونداسیون ها، سقف ها، دیوارها، ستون ها و... را از جنس اسپیسر پلاستیکی تهیه کرده‌ اند.

در این بین عموم طراح ها در ساخت اسپیسر پلاستیکی در سایز های تقریبا کوچکی است.

بسیاری قیمت اسپیسر 5 سانتی پلاستیکی و یا قیمت اسپیسر 7 سانتی پلاستیکی را بسیار مناسب برای اجرای حجم گسترده ای از عملیات های ساخت و ساز می دانند. بهر صورت در یک ساخت و ساز هر چند ساده قرار است از تعداد قابل توجه اسپیسر بتن استفاده کنیم. در این حالت قیمت اسپیسر 5 سانتی و یا قیمت اسپیسر 7 سانتی از انواع پلاستیکی جنبه های اقتصادی تری را برای ما تامین خواهند کرد.

مزیت ‌ها در استفاده از انواع اسپیسر پلاستیکی بتن

انواع اسپیسر پلاستیکی بتن سطح کاربری بالایی پیدا کرده‌ اند. این نمونه‌ ها را می توانید در حجم و سطح وسیعی از عملیات ‌های گوناگون بتن ریزی شاهد باشید. خصوصاً در اجرای سازه های ساده مسکونی، شرایط گسترده ‌ای در استفاده از آنها متداول شده است.

شاید بتوانیم قیمت اسپیسر پلاستیکی را به عنوان یکی از فاکتورهای جدی در این مقبولیت در نظر بگیریم. به هر حال در جمع انواع اسپیسر بر اساس جنس، این مدل در شرایط قیمتی مناسبی قرار دارد.

اما وقتی نگاه حرفه ‌ای در اجرای عملیات بتن ریزی وجود دارد و قرار است سازه ‌های کاملا مستحکم با رعایت بالاترین درجات استاندارد تهیه کنیم، دیگر نمی توانیم مقوله قیمت اسپیسر پلاستیکی را به عنوان یک فاکتور تاثیرگذار در نظر بگیریم. در استفاده از انواع اسپیسر پلاستیکی مزایایی وجود دارد که به تشریح زیر مطرح خواهیم کرد.

•      انواع اسپیسر پلاستیکی مسیر تولید ساده ‌ای دارند. کافی است از یک دستگاه تزریق پلاستیک در یک کارگاه ساده بهره مند باشید تا به مقدار بالا از اسپیسر بتن در نمونه های متنوع پلاستیکی تولید کنید. وقتی قرار است در حین یک عملیات بتن ریزی از تعداد بالای اسپیسر بتن استفاده کنید، بهره مندی از مدل‌ هایی که سریعتر تولید می شوند، حائز اهمیت خواهد شد. البته شما در مقام مصرف‌ کننده هستید و قطعاً دغدغه در تولید اسپیسر بتن ندارید. اما در نظر داشته باشید که تولید آسان باعث کاهش قیمت اسپیسر پلاستیکی شده است. از این رو این نمونه ها را می توانید به وفور در سطح بازار شاهد باشید. چرا که تولید کننده اسپیسر بتن دقیقا می ‌داند که این نوع با متریال پلاستیکی قابلیت تامین نیازهای عادی در سطح وسیعی را دارد. نیازهایی که قطعاً کانون هدف بسیاری از عملیات ‌های عمرانی خواهد شد.
•      قابلیت ساده در شکل پذیری دارند. یکی از جنبه های مثبت در کار برای ساخت انواع تجهیزات پلاستیکی، قابلیت شکل پذیری ساده آنها است. پلاستیک به راحتی می ‌تواند طبق قالب تعریف شده ما در انواع شکل های متنوع فرم گیری داشته باشد. از آنجا که قرار است انواع اسپیسر بتن را طراحی کنیم، نیاز است که شکل ها با حالت های متنوعی را در نظر بگیریم. در این حالت بهره مندی از متریالی که می ‌تواند فرم پذیری مناسبی داشته باشد، بهترین انتخاب است.
•      انواع اسپیسر پلاستیکی بتن دارای مقاومت بسیار بالایی هستند. این مقاومت را باید در چند جنبه کلیدی در نظر داشته باشیم. اول آنکه متریال پلاستیک از فعالیت شیمیایی بسیار کمی بهره مند می باشد. از این رو انواع اسپیسرهای پلاستیکی قابلیت اثرپذیری بسیار اندکی در مقابل تمام اثرات شیمیایی بتن و یا محیط ساخت و ساز دارند. آنها دوام بالایی دارند و در صورت فاصله افتادن میان مرحله اجرای آرماتورها تا مرحله بتن ریزی می توانند سطح مقاومت پذیری بالایی داشته باشند. در عین حال مادامیکه بسیار سبک هستند، از مقاومت مطلوبی نیز برخوردار می باشند. تا جاییکه می توانند وزن قابل توجهی از حجم آرماتورها تا بتن در انتهای یک عملیات بتن ریزی را تحمل کنند.
•      اسپیسر پلاستیکی در لیست ارزانترین مدل ها از لحاظ اقتصادی قرار می گیرد. متریال ارزان، ساخت ساده و پروسه تولید نه چندان پیچیده باعث شده تا قیمت تمام شده انواع اسپیسر پلاستیکی بتن بسیار کاهش پیدا کند. تا جاییکه باید قیمت اسپیسر پلاستیکی را به نسبت از دیگر انواع در رنج کاملاً اقتصادی تری قرار داد.

کاربرد اسپیسر پلاستیکی

اسپیسر پلاستیکی از جمله پرکاربرد ترین قطعه ها برای فاصله گذاری میلگردها می باشد. ارزان بودن در کنار سبکی و نصب راحت و در عین حال استحکام کافی باعث این حجم بالای مصرف است.

عمده کاربرد از اسپیسر پلاستیکی در نگه داشتن میلگردهای بتن مسلح برای فضاهای بزرگ آرماتوربندی شده در عمق کم از بتن می باشد. بتن ریزی کف های آرماتوربندی شده، سقف ‌ها، سازه های سبک ساختمانی و سازه های از پیش ساخته بتنی از این نمونه ها محسوب می‌ شوند.

آشنایی با اسپیسر بتن دستی

وقتی قصد استفاده از متریالی در ساخت نگهدارنده میلگردها با هدف فاصله گذاری داریم، چه ایده ای می تواند بهتر از انتخاب خود متریال بتن باشد. اسپیسر بتن یکی از بهترین ایده ها در فاصله گذاری میلگردها قبل از آغاز بتن ریزی است. چرا که این اسپیسرها ماهیت خود بتنی را دارند و به خوبی می توانند با ساختار نهایی بتن مسلح هماهنگ شوند.

از این وجه هماهنگی مطلوب که عبور کنیم، انواع اسپیسر بتن از سطح مقاومت بسیار بالایی برخوردار هستند. به هر صورت متریال بتن بسیار مقاوم تر از متریال پلاستیک است و منطقی است که بخواهیم از انواع اسپیسر بتن انتظار تامین مقاومت فشاری بالاتری را داشته باشیم.

به طور کلی یک اسپیسر بتن می ‌تواند مقاومت فشاری بسیار بالاتری را به نسبت از یک اسپیسر پلاستیکی در همان ابعاد تحمل کند. از این رو برای حضور پیدا کردن در عملیات های سنگین از بتن ریزی در حضور حجم بالای شبکه آرماتوربندی شده کاربرد دارد. از طرفی از آنجا که تنها مدل از اسپیسرهای غیر بتنی محسوب می‌ شود، به طور کامل با ماهیت بتن همراه شده، هیچ تاثیری بر شرایط ایده آل در طراحی بتن مسلح ندارد.

البته این هماهنگی زمانی تأثیرگذار است که اسپیسر بتن به کار رفته از نوع بتن یکسانی در ساخت نسبت به بتن مورد استفاده در محل پروژه برخوردار باشد. چرا که در صورت تفاوت در نوع بتن به دلیل عدم ضریب حرارتی یکسان، این احتمال وجود دارد که بتن اصلی تحت تاثیر انبساط اسپیسر بتن قرار گرفته، ترک بردارد.

رسیدن به این نکته ماجرای چندان پیچیده ای نیست. غالباً شرکت های تولید کننده اسپیسر بتن سعی دارند که محصولات خود را در عیارهای گوناگون همراه با نمونه بتن های متداول در ساخت و ساز ها طراحی کنند. در این بین لازم است هوشمند باشید و در زمان خرید با توجه به نوع بتن اسپیسر بتن و با درک اطلاع کامل از عیار بتنی که در سطح پروژه مورد استفاده قرار دارد، محصول مناسب را خریداری کنید.

در نظر داشته باشید که اسپیسر بتن در دسته نمونه های گران قیمت بازار قرار دارد. قیمت اسپیسر ۵ سانتی بتن می تواند برابر با چند عدد از اسپیسرهای پلاستیکی در همان سایز باشد. از این رو عموماً برای فاصله گذاری میان میلگردها در عملیات‌ های تقریباً سنگین تا فوق سنگین از بتن ریزی مورد استفاده قرار می‌ گیرند.

مزایای استفاده از اسپیسرهای بتنی

اسپیسر بتن به نسبت از نمونه های پلاستیکی دارای مقاومت فشاری بسیار بالاتری است. آنها قابلیت بسیار بالایی در برابر له شدگی دارند. یکی از مشکلات در نصب اسپیسر پلاستیکی، عدم تحمل فشار بالای میلگردها است. آنها تحت تأثیر این فشار ممکن است له شوند. در این حالت عملاً نظم یکنواخت فضای بتن ریزی شده به هم خواهد خورد. اما اسپیسر بتن خود از ساختار مستحکم بتن بهره ‌مند است و به این سادگی ها تحت تأثیر مقاومت فشاری حجم سنگین آرماتورها له نمی شود.

در هر متر مربع به تعداد کمتری از اسپیسر بتنی به نسبت از اسپیسر پلاستیکی نیاز است. وقتی حجم و وزن آرماتورها بسیار بالا است، برای آنکه از له شدگی اسپیسر پلاستیکی ممانعت کنیم، مجبور به نصب تعداد بیشتری از آنها هستیم.

اما با بهره ‌مندی از اسپیسر بتنی در تعداد بسیار کمتری می ‌توانیم این نیاز را مرتفع سازیم. در این حالت موضوع کلیدی در قیمت اسپیسرها نمی باشد؛ بلکه در سرعت اجرای عملیات آرماتوربندی است. وقتی می توانیم از تعداد کمتر اسپیسر بتن نیاز خود را مرتفع سازیم، قطعاً توانسته ‌ایم در زمان کمتری عملیات فاصله گذاری شبکه آرماتوربندی شده را اجرایی کنیم.

استفاده از اسپیسر بتن باعث انتقال هر چه امن ‌تر نیروهای استاتیکی به بتن خواهد شد.

اسپیسر بتن با قابلیت پیوستگی بهتری با بتن می باشد. به هر صورت اسپیسر بتنی از جنس بتن است و با درجه اطمینان بهتری می ‌تواند در کنار بتن قرار گرفته و فضای یکدست تری را ایجاد کند. در این حالت این اطمینان وجود دارد که هیچ گونه شکاف و یا فاصله‌ ای میان اسپیسر بتن و حجم بتن وجود ندارد.

اسپیسر بتن در مقابل نفوذ عوامل مخرب مانند آب و اکسیژن و یا کلراید آهن بسیار مقاوم تر از نمونه های پلاستیکی می باشد. یک نکته کلیدی در استفاده از اسپیسرها، حضور جداره های بیرونی آنها با محیط اطراف ساختار بتنی است.

چه در احداث سازه ‌های فونداسیونی که از اسپیسر بتن کفی استفاده شده است و چه در نمونه ‌های دیواری که یک سمت اسپیسر در مجاورت و یا نزدیکی محیط اطراف است. حال اگر از اسپیسر پلاستیکی استفاده کنیم، احتمال آنکه تحت تاثیر نفوذ عوامل مخرب باشیم، بسیار بالا است. اما اسپیسر بتنی خود از جنس بتن است و در نهایت همراه با ساختار بتن شده، عملاً پوشش کافی از بتن در همان فضای اندک را ایجاد خواهد کرد.

اسپیسر بتنی از مقاومت فیزیکی و شیمیایی به نسبت بالاتری از نمونه های پلاستیکی بهره مند می باشد.

اسپیسر بتنی در مقابل حرارت بالا و یا آتش سوزی کاملاً مقاوم است. یک اسپیسر نصب شده در بتن همواره از یک سمت در مجاورت محیط آزاد است. این بخش در زمان حریق و یا آتش سوزی ها باعث تخریب اسپیسر خواهد شد. اما اسپیسر بتنی به مانند خود بتن در مقابل حرارت و آتش سوزی کاملاً مقاوم است.

اسپیسر بتن در مقابل تغییرات دمایی، شکل و حالت خود را از دست نمی دهد. این موضوع در کار با اسپیسر پلاستیکی به عنوان یک نقطه ضعف در نظر گرفته شده است.

کاربرد اسپیسر بتن

در میان انواع اسپیسر بر اساس جنس، مدل های بتنی مطمئن ترین نوع محسوب می شوند. اگر مهارت کافی در تطابق نوع بتن داشته باشید و یک اسپیسر بتن مناسب را تهیه کنید، قطعا می توانید بر مقاومت فشاری بسیار بالای این مدل از انواع اسپیسر اعتماد کنید.

به طوری که با اطمینان بالا، تحمل ماندن در حجم بسیار بزرگی از شبکه آرماتور بندی شده را دارد. لکن گران بودن این نوع از اسپیسر تاثیر منفی در کاربردهای متداول از آن گذاشته است.

هر چند اسپیسر بتن در تامین مقاومت بسیار توانمند است؛ اما در کاربرد انواع اسپیسر به مراتب از نمونه ‌های خوش قیمت‌ تر پلاستیکی کمتر مورد توجه قرار می گیرد. غالب ایده های کاربردی از این مدل در ساخت عملیات های سنگین برای پروژه های بزرگ عمرانی با اهداف ملی و یا صنعتی می باشد.

عمده ایده ‌ها در کاربرد انواع اسپیسر بتن برای رعایت پوشش میلگردها در سازه های بتن مسلح در ابعاد فوق مسکونی است. فضاهایی مانند دال ها، انواع پی های عمیق، دیوارهای بتنی و... می باشند. در صنعت ساخت سدها و تونل ها کاربرد گسترده ‌ای از انواع اسپیسر بتن مشاهده شده است. به صورت هر جا که نیاز به تحمل مقاومت فشاری بالایی برای حفظ فاصله میلگردها نیاز است، لازم است تا چشم را بر هزینه ها بسته، از انواع اسپیسرهای بتنی استفاده شود.

آشنایی با اسپیسر فلزی

از شبکه در هم تنیده میلگردها برای ساخت آرماتورهایی استفاده می ‌شود که قرار است در بطن بتن قرار گیرند. در این بین اگر از اسپیسرهایی که همجنس میلگردها هستند، استفاده کنیم، عملاً بهترین هماهنگ شدن با ساختار بتن مسلح را در نظر گرفته ‌ایم.

به هر صورت میلگردها ماهیتی فلزی دارند. لذا حضور اسپیسر بتن از جنس فلز قابلیت هماهنگ شدن مناسبی را ایجاد خواهد کرد. از طرفی در استفاده از اسپیسر فلزی دیگر لزومی نیست تا نگران هماهنگی ضریب حرارتی آنها باشید. اسپیسر فلزی از جنس خود میلگردهای بتن است و در نتیجه دارای انبساط حرارتی کاملاً یکسانی با آنها می باشد.

اسپیسر فلزی به مانند نمونه های بتنی از سطح تحمل مقاومت بالایی برخوردار است. آنها قابلیت بسیار خوبی در تحمل فشار بسیار سنگین از بتن را دارند. این مقاومت حتی می‌ تواند بهتر از نمونه های بتنی باشد. لکن کار نصب انواع اسپیسر فلزی اندکی سخت تر از نمونه های پلاستیکی و یا بتنی است.

اسپیسرهای فلزی سنگین هستند و در عین سنگین بودن شرایط نصب غالبا دشواری دارند. قیمت آنها نیز بسیار بالا است. از این رو غالباً چندان وجه کاربردی عام در عملیات های ساده ساخت و ساز های شهری پیدا نکرده ‌اند. در عین حال بهره‌ مندی از اسپیسر فلزی برای تکمیل پروژه ‌های خاص عمرانی بسیار متداول است.

کاربرد اسپیسر فلزی

بزرگترین چالش در کار با اسپیسرهای فلزی در نصب آنها می باشد. این مدل از اسپیسر بتن در عین تامین مقاومت بسیار بالا، شرایط نصب تقریباً سختی دارد. چرا که طراحی آنها غالباً به شکل میلگردهای خم شده و یا مفتول های حالت دهی شده می باشد. در این حالت عمومی ایده ها در طراحی اسپیسرهای فلزی از سطح اتکای مناسبی برخوردار نیستند.

در نمونه های قبلی انواع اسپیسر پلاستیکی و یا بتنی را به شکل قالب ریزی شده طراحی کرده و می سازند. به این ترتیب این اسپیسرها دارای شکل و حالتی استاندارد شده با قابلیت استقرار مناسب هستند. اما فرم دهی براساس قالب برای ساخت اسپیسرهای فلزی عملاً امکان پذیر نیست.

چرا که برای قالب ریزی فلزی باید دست به دامان عملیات گران، حجیم و پردردسر ریخته‌ گری باشیم. به این ترتیب تنها ایده در ساخت اسپیسرهای فلزی به شکل استفاده از میلگردها و یا مفتول ها همراه با حالت دهی آنها می باشد.

از این رو غالباً در شکل دارای محدودیت هستند و نمی توانند سطح اتکای مناسبی را فراهم آورند. لکن عمده موارد استفاده از آنها در تکمیل عملیات آرماتوربندی شده می باشد. زمانی که می خواهیم با استفاده از اسپیسرهای فلزی سطح اتکای مناسبی را فراهم آوریم تا شرایط را برای نصب دیگر مدل از اسپیسرها آماده کرده باشیم.

در بررسی انواع اسپیسر بر اساس جنس شاهد هستیم که آنها را می توان در اشکال متنوع با هدف نصب در پروژه های گوناگون عمرانی به کار بست. در این بین هر چه قدرت جنس اسپیسر در فرم پذیری بالاتر باشد، وجه کاربردی بهتری دارد. مانند اسپیسر پلاستیکی که به راحتی می‌ تواند انواع اشکال را پذیرفته، مدل های بسیار متنوعی از اسپیسر بتن را فرم دهی کند.

اما در کنار فرم پذیری نباید از نقش میزان مقاومت فشاری اسپیسر بتن عبور کنیم. به هر صورت این قطعه قرار است تا وزن بالای شبکه میلگردها به همراه بتن را تحمل کند. اگر قرار باشد در زیر وزن بالای بتن مسلح شده تاب نیاورده، بشکند و یا از جای خود خارج شود، عملاً ماهیت عملیات بتن ریزی را با چالش‌ های جدی مواجه خواهد کرد.

با این رویکرد که باشید، نمونه اسپیسر پلاستیکی چندان جنبه ‌های مطمئنی از کار را تامین نخواهد کرد. چراکه آنها میزان مقاومت فشاری تقریباً اندکی دارند.

انتخاب انواع اسپیسر بر اساس جنس، یک مهارت است. مهارتی که در کنار کسب دانش مناسب از عملیات ‌های بتن ریزی همراه با تجربه کافی کسب خواهد شد. برخی از اهل فن پا را فراتر گذاشته، ترکیبی از انواع اسپیسر بتن را در فاصله گذاری حجم بالایی از شبکه آرماتور بندی شده انتخاب می کنند.

اینکه قرار است از کدام نوع اسپیسر استفاده گردد، بسته به شرایط پروژه در دست ساخت شما دارد. به هر حال این شما هستید که در مقام مجری امر سطح اطلاعات کافی از تمام جزئیات عملیات عمرانی دارید. لکن تمام ماجرا در انتخاب اسپیسر میلگرد، تنها در جنس آنها خلاصه نمی شود؛ بلکه از جنس مهمتر، نوع اسپیسر است که باید به درستی برای نصب شدن در محل خاص انتخاب شود.

فضاهای ساخت و ساز شرایط بسیار متنوعی دارند. در این فضاها شاهد بتن ریزی در انواع حجم ها از بتن هستیم. از یک پی ساده ساختمان سازی تا احداث انواع ستون های ساختمانی گرفته تا ایجاد سازه های سنگین عمرانی، همگی شرایط کاملاً متفاوتی از تکمیل یک سازه بتن مسلح می ‌باشند.

لکن در تمام این عملیات‌ ها یک هدف نهایی دنبال می شود. اینکه بتوانیم فضای آرماتوربندی شده را به شکل یکنواخت در میان حجم مناسبی از بتن قرار دهیم.

استفاده درست از انواع اسپیسر است که این شرایط را تامین می نماید. لکن در مقام مجری عملیات عمرانی جدا از بحث جنس اسپیسرها، باید مهارت کافی در درک نوع طراحی تا کاربری مدل های متنوع از آنها داشته باشید.

تحلیلی بر انواع اسپیسر براساس نوع طراحی

شرایط بتن ریزی، نوع استفاده از اسپیسر بتن را مشخص خواهد کرد. در تمامی حالت ها قصد نهایی ما در استفاده از اسپیسر بتن آن است که بتوانیم میلگردها را در میان ضخامت مناسبی از بتن در تمام جهات قرار دهیم. اما بتن در شرایط متنوعی ریخته می‌ شود.

از یک ستون ساده تا فونداسیون های سنگین در عملیات های عظیم عمرانی شامل این دسته بندی هستند. به طور کلی دو گروه در انواع اسپیسر بتن دسته بندی خواهند شد. اسپیسرهای کفی در کنار اسپیسرهای دیواری، برای پوشش تمام حالت های متنوع بتن ریزی دسته بندی شده اند.

کاربرد انواع اسپیسر کفی برای حضور در شرایط بتن ریزی شده است که در آن بتن باید به شکل یکنواخت و یکدست، سطح مسطحی از فضا را پر کند. در این نوع از بتن ریزی غالباً چندان دغدغه ‌ای در شکل پذیری بتن نداریم. یک شبکه آرماتوربندی شده که توسط حجم بتن پر می شود، ماهیت کلی عملیات را تشکیل خواهد داد.

انواع فونداسیون ها، کف سازی ها، پوشش های بتنی و... در این دسته بندی قرار می گیرند. نکته کلیدی در پوشش یکنواخت تمام میلگردها است. منطقی است که با رعایت یک فاصله مناسب از جداره ها می توانیم ضخامت مناسب بتن را ایجاد کنیم.

در ضمن با ریختن هر چه بیشتر از بتن قابلیت تامین ضخامت در بالای سطح میلگردها را نیز فراهم خواهیم کرد. اما برای آنکه مطمئن باشیم سیال بتن به بخش زیر شبکه آرماتور بندی نفوذ کرده و آنها را به طور کامل احاطه خواهد کرد، باید از انواع اسپیسر بتن کفی بهره‌ مند باشیم.

اسپیسرهای کفی تمام شبکه آرماتوربندی شده را در یک ارتفاع معین و استانداردی از کف کار شده بنا نگه می‌ دارند تا بتن تولید شده ما در این فضاهای خالی به خوبی نفوذ کرده، تمام میلگردها را در بر بگیرد.

اما در سمت دیگر ماجرا زمانی که قصد تکمیل یک عملیات بتن ریزی را داریم، باید مطمئن باشیم که میلگردهای عمودی به طور کامل و البته یکنواختی در حجم بتن قرار گرفته اند. با استفاده از یک قالب در اطراف شبکه آرماتور بندی شده، قابلیت احاطه کامل میلگردها را داریم. اما چطور می ‌توانیم مانع از حرکت میلگردها در داخل قالب باشیم؟ یک ایده کارآمد استفاده از اسپیسرهای دیواری است.

این اسپیسرها با نصب شدن بر میلگردهای عمودی و قرار گرفتن بر پهنه قالب ها یک فاصله مشخص و استاندارد را تعریف می‌ کنند. فاصله ای که باعث می ‌شود تا حجم بتن به طور یکدست و یکنواخت تمام میلگردها را اشغال نماید.

قاعده استفاده از انواع اسپیسر بتن در بهره ‌مندی ترکیبی از هر دو نوع می باشد. به هر حال هر عملیات بتن ریزی بر یک سطح مشخص صورت می ‌گیرد و در عین حال قرار است تا در محدوده مشخصی توزیع شود.

لذا عملاً در شرایطی هستیم که باید از هر دو نوع اسپیسر کفی و دیواری به شکل همزمان بهره ‌مند باشیم. نمونه ‌های کفی، قرار است شبکه آرماتوربندی شده را در ارتفاعی استاندارد از کف کار شده بنا قرار دهند و نمونه ‌های دیواری، باید تضمینی در احاطه کامل میلگردها توسط بتن فراهم آورند.

بسته به نوع عملیات بتن ریزی هر کدام از دو مدل اسپیسر بتن کفی و دیواری دارای انواع متنوعی هستند. هر کدام از این مدل ها ممکن است در یکی از سه متریال پلاستیکی، بتنی، و یا فلزی تهیه شوند. قاعده استفاده از آنها در نوع نصب تا وزن بتن مسلح می باشد. به طوری که هر چه از حجم و وزن بتن مسلح شده بیشتری بهره مند باشید، باید از یک اسپیسر بتن مقاوم تری نیز استفاده کنید.

انواع اسپیسرهای کفی

این مدلها به شکلی طراحی شده اند که می توانند با تکیه بر یک یا چند پایه در زیر حجم آرماتورها نصب شوند. انواع مدل های متداول از اسپیسر بتن کفی به قرار زیر هستند.

پاسپیسر هارد فیکس hard fix (سنگین):

قدرتمندترین نوع از اسپیسر بتن کفی را با نام هارد فیکس می شناسند. البته در ترجمه تحت اللفظی، این نمونه ها را با نام اسپیسر بتن سنگین نیز قلمداد می ‌کنند. همان طور که از نام این مدل پیدا است، ظاهراً با یک طرح قدرتمند با سطح مقاومت بسیار بالا مواجه هستیم.

طرحی که می تواند وزن بسیار بالای میلگردها تا حجم سنگین بتن را تحمل کند. الگوی طراحی اسپیسر هارد فیکس به شکل یک پایه مستحکم با ضخامت بالا است که در قسمت انتهایی از یکدو شاخک قفل شونده بهره مند می باشد.

غالباً این دو شاخک قفل شونده را برای قرار گرفتن انواع میلگردها در قطرهای گوناگون طراحی می‌ کنند. اسپیسر هارد فیکس به شکل کاملا عمودی در زیر میلگردهای اصلی از حجم آرماتوربندی شده قرار می ‌گیرد.

جنبه‌ های کاربردی در اسپیسر بتن از نوع هارد فیکس بیشتر برای تکمیل شبکه آرماتوربندی شده های بسیار سنگین وزن می باشد. غالب ایده ‌های کاربردی این مدل در ایجاد پوشش های بتنی برای کف های سنگین و پر تراکم می باشد.

فضاهایی که قرار است برای ایجاد یک بتن مسلح بسیار قدرتمند از میلگردهای قطور در حجم و تعداد بالایی استفاده کنند. در این حالت عملاً وزن سازه آرماتوربندی شده بسیار بالا است.

این وزن بالا را تنها با بهره‌ مندی از اسپیسرهای قدرتمند و سنگین کار می توانید با فاصله استاندارد از کف زمین نگه دارید. انواع فونداسیون ها، تیرها، کف های حجیم، شناژهای سنگین و صنعتی و... موارد جدی در کار برای نصب اسپیسر بتن هارد فیکس می باشد. هر یک نمونه از اسپیسر هارد فیکس باید قابلیت تحمل بار نقطه ای در حدود ۳۵۰کیلوگرم را داشته باشد.

در نظر داشته باشید که این وزن باید با در نظر داشتن وزن میلگردها در کنار وزن بتن مورد محاسبه قرار گیرد. به هر حال تا بتن سخت شود، باید مطمئن باشیم که شبکه آرماتوربندی شده فاقد هر گونه جابجایی است. در این حالت عملاً جدا از وزن میلگردها، درصدی از وزن بتن نیز متوجه آنها خواهد شد.

اسپیسر هارد فیکس در دسته مدل های سنگین با قابلیت تحمل فشار بسیار بالایی است. در نتیجه قیمت اسپیسر هارد فیکس به نسبت از دیگر مدل ها بالاتر می باشد. به هر صورت متریال بیشتر در ساخت، دقت بالاتر در طراحی، همراه با مهندسی کاملتری در محاسبات سازه تاثیر مستقیم بر قیمت اسپیسر هارد فیکس می‌ گذارد.

البته این طور نیست که لازم باشد تا برای تمام شبکه آرماتوربندی شده فونداسیون بنا، از اسپیسر بتن هارد فیکس استفاده کنید. غالباً در نتیجه محاسباتی علمی و البته در نظر داشتن دیدگاه تجربی از اسپیسرهای هارد فیکس برای فاصله گذاری میلگردهای قطور و اصلی در شبکه آرماتوربندی شده استفاده می شود.

پاسپیسر ماکس فیکس max fix (نیمه سنگین):

از اسپیسر ماکس فیکس برای ایجاد پوشش بتن در ساختارهای آرماتوربندی شده نیمه سنگین استفاده می شود. این اصطلاح اسپیسر بتن نیمه سنگین نیز به خاطر همین وجه کاربردی برای آنها انتخاب شده است. طراحی یک نمونه استاندارد شده از اسپیسر بتن ماکس فیکس قابلیت تحمل بار نقطه ‌ای تا ۱۸۰کیلوگرم را دارد.

از اسپیسر ماکس فیکس برای نگه داشتن فاصله از زمین در پروژه های نیمه سنگین استفاده می ‌شود. اما گاها دیده شده است که از این نمونه همراه با مدل های هارد فیکس در تکمیل آرماتوربندی عملیات های سنگین نیز بهره ‌مند بوده ‌اند.

به هر صورت در ایده طراحی هر اسپیسر ماکس فیکس شاهد یک طرح نصب عمودی هستیم که دارای دو شاخک به جهت گرفتن میلگردها می باشد. البته شاخک های طراحی شده سایز متوسطی دارند و نمی توانید میلگردهای بسیار ضخیم را توسط آنها نگه دارید. عمده کاربرد انواع اسپیسر ماکس فیکس در بتن ریزی تیرها، پوترها، شناژ ها و کف های بتنی با وزن متوسط می باشد.

وجه اصلی در طراحی اسپیسر ماکس فیکس در بهره ‌برداری برای عملیات ‌های نیمه سنگین صنعتی است. اما در فضاهای ساخت و ساز مسکونی با ابعاد بزرگ شاهد بهره مندی گسترده از این نوع اسپیسر ماکس فیکس هستیم.

اسپیسر ماکس فیکس را در هر سه متریال پلاستیکی، بتنی و فلزی تولید می‌ کنند. قیمت اسپیسر بتن از دیگران بالاتر است. اما می ‌تواند در ابعاد کوچکتری قابلیت تحمل وزن بالاتری را تامین نماید. در این بین قیمت اسپیسر بتن پلاستیکی به مراتب کمتر از نمونه ‌های سرسخت بتنی و فلزی است. در حجم های نیمه سنگین از بتن نمونه های پلاستیکی به خوبی قادر به تامین نیاز عملیات آرماتوربندی هستند.

اسپیسر مینی فیکس mini fix:

در تمام عملیات های کف سازی بتن مسلح در حجم کم برای پروژه های سبک از این نوع اسپیسر بتن استفاده می‌ شود. اسپیسر مینی فیکس کوچکترین مدل از طرح انواع کفی محسوب می‌ شود. اسپیسر مینی فیکس ارزان ‌قیمت، سبک، با شرایط نصب ساده ‌ای است. این مدل، پرمصرف ترین نوع در جمع انواع اسپیسر بتن می باشد.

البته این مصرف بالا به جهت ارزان بودن و یا شرایط نصب ساده ‌ای نیست؛ بلکه نوع کاربری آن دلیل اصلی در مصرف بالای آن است. چرا که در عمده عملیات های کف سازی با ابعاد کوچک، استفاده از اسپیسر مینی فیکس صورت می ‌گیرد و از آنجا که عمده عملیات های کف سازی در حجم و وزن کمی از بتن انجام می پذیرند، شرایط کاربری گسترده ‌ای برای این مدل از اسپیسر بتن فراهم شده است.

عمده فضاهای مورد استفاده برای بهره ‌مندی از اسپیسر بتن مینی فیکس در طرح ساخت انواع کف های سبک ساختمانی، سقف های بافته شده با میلگردهای سبک حرارتی، سقف های کامپوزیتی، سقف های عرشه فولادی، قطعه های از پیش ساخته شده بتن و... است.

اسپیسر مینی فیکس طرح ساخت بسیار ساده ای دارد.قابلیت نصب عمودی در زیر میلگردها را دارد و کوچک همراه با دو شاخک برای قرار گرفتن میلگردها طراحی می ‌شود. شاخک های مذکور کوچک هستند تا برای نگهداری از قطر کم میلگرد مناسب باشند.

به این ترتیب نمی توانید میلگردها با قطرهای بالا را در شاخک های یک اسپیسر بتن مینی فیکس مستحکم کنید. تقریبا انواع اسپیسر پلاستیکی نمونه های متداول در این دسته بندی محسوب می ‌شوند. کمتر دیده شده است که یک اسپیسر مینی فیکس را از جنس بتن و یا فلز بسازند.

کاربرد در وزن کم از آرماتور و همچنین کوچک بودن سایز طراحی باعث شده تا عمده ایده ها در ساخت اسپیسر مینی فیکس، متکی بر طرح اسپیسر پلاستیکی باشد.

هر مدل استاندارد از طراحی اسپیسر مینی فیکس باید قابلیت تحمل وزن تا ۳۵کیلوگرم را داشته باشد. از این رو عمده شرایط نصب آنها در تکمیل سازه های سبک بتن ریزی شده است. البته در نظر داشته باشید که این مدل همچنان با نام فیکس معرفی می شود.

این نوع از اسپیسرها که دارای عبارت فیکس در نام خود هستند، قابلیت نگه داشتن کاملاً ثابت از انواع میلگردها در هر شرایطی را دارند. از این رو غالب استفاده و یا محل نصب این تیپ از اسپیسرهای کفی در مرکز فضای آرماتوربندی شده برای نگه داشتن میلگردهای اصلی است.

اسپیسر یو فیکس u fix:

یک نوع از اسپیسرهای کفی که کاربرد گسترده ‌ای دارد. این مدل به عنوان اسپیسر بتن اصلی در نگه داشتن میلگردها در یک ساختار آرماتوربندی شده محسوب نمی ‌شود؛ اما در تکمیل پروسه فاصله اندازی میلگردها از کف کار شده بنا کارایی بالایی دارد.

آنها کوچک، ساده، ارزان قیمت و در عین حال همراه با شرایط نصب ساده ای هستند. از این رو برای تکمیل عملیات فاصله گزاری میلگرد ها همراه با نصب اسپیسر های اصلی برای تکمیل نهایی در طرح ساخت آرماتورها مورد استفاده قرار می گیرند.

یک اسپیسر یو فیکس فاقد شاخک ها برای نگه داشتن مستحکم میلگردها می باشد. در طرح ساخت آنها از یک نشیمنگاه برای استقرار میلگردها استفاده می شود. اسپیسر یو فیکس به شکل عمودی در زیر شبکه میلگردها نصب خواهد شد.

غالباً در ایجاد یک ساختار آرماتوربندی شده برای اجرای عملیات‌ های کف سازی از نمونه اسپیسرهای هارد فیکس، ماکس فیکس و یا مینی فیکس به جهت استقرار میلگردهای اصلی استفاده می ‌شود و در اطراف این میلگردهای اصلی، باقی میلگردهای فرعی را سوار بر اسپیسر بتن های یو فیکس قرار می ‌دهند.

اسپیسر دابل فیکس double fix:

این نوع از اسپیسر بتن برای فاصله انداختن میان شبکه‌ ای از میلگردها که به دور هم قرار می ‌گیرند، کارایی دارد. در این حالت علاوه بر ایجاد فاصله از کف کار شده بنا باید میان تمام میلگردهایی که به شکل پوششی در حالتی شبکه ای بر روی هم نصب می شوند نیز فاصله انداخت. اسپیسر دابل فیکس برای این منظور طراحی شده است.

در یک اسپیسر دابل فیکس شاهد دو بخش نری و مادگی هستیم. بخش نری قسمت پایه ای شکل است که در پایین ترین بخش با استفاده از پایه هایی که چهار عدد می باشند، بر یک زمین مسطح به شکل عمودی نصب خواهد شد.

این بخش پایه برای قرارگیری اولین شبکه از میلگردها طراحی شده است و در عین حال بر آن خارهایی برای نصب بخش هد در نظر گرفته اند.

وقتی اولین شبکه از میلگردها بر روی بخش زیرین اسپیسر دابل فیکس قرار گرفت، مرحله الحاق کردن بخش بالایی اسپیسر بتن آغاز می ‌شود. با اضافه شدن بخش بالایی، قابلیت قرار دادن شبکه دومی از میلگردها که حالا به فاصله مناسبی از شبکه اول هستند، فراهم شده است.

دال های بتنی دو شبکه ای، کاربرد گسترده ‌ای در ساخت و ساز های مدرن امروزی دارند. این دال ها قادر هستند تا بتن مسلح مستحکمی را ایجاد کنند. البته در نظر داشته باشید که با توجه به نوع ایجاد بستر شبکه ای که همراه با انتخاب متنوعی از قطر میلگردها می باشد، مدل های متنوع در طراحی های گوناگون از اسپیسر دابل فیکس را ابداع کرده‌ اند.

در این تنوع شاهد مدل ها با ارتفاع ۸الی ۱۸سانتیمتری در هد اسپیسر دابل فیکس هستیم. قیمت اسپیسر پلاستیکی دابل فیکس بیشتر از نمونه ‌های عادی است.

طرح ساخت این گونه از اسپیسر بتن، شرایط ویژه در طرح بندی دقیق را نیاز دارد. از این رو عمده نمونه های طراحی شده از یک اسپیسر دابل فیکس را با متریال پلاستیک، البته در کیفیت بالا می سازند.

اسپیسر ساید فیکس side fix:

اسپیسر ساید فیکس یک طرح تکمیلی برای فاصله گذاری میلگردها می باشد. این اسپیسر بتن که دارای قلابی با یک شاخه است، غالباً به عنوان اسپیسر اصلی در ایجاد فاصله گذاری ها مورد استفاده قرار نمی‌ گیرد. چرا که تنها شاخک آن قابلیت کاملی در نگه داشتن مستحکم میگردها را ندارد. اما می ‌تواند به عنوان تکمیل کننده طرح برای قرارگیری در زیر میلگردهای فرعی سازه آرماتوربندی شده مورد استفاده باشد.

عمده کاربرد از اسپیسر ساید فیکس در زمان هایی است که عملیات آرماتوربندی شده تمام شده است؛ اما به هر دلیل، ناظر مجری عملیات ساختمان ‌سازی، سطح فاصله گذاری تا تعداد اسپیسرهای کفی نصب شده را تایید نمی ‌کند.

در این حالت عملاً قابلیت اضافه کردن اسپیسرهای شاخک دار وجود ندارد. مگر آنکه از اسپیسر بتن ساید فیکس استفاده کنید. این نوع از اسپیسرها قابلیت تحمل بار نقطه ای تا ۲۰۰کیلوگرم را دارند و شرایط نصب آنها بسیار ساده است.

اسپیسر ساید فیکس دارای یک قفل کن یک طرفه می باشد و این قابلیت را دارد که به راحتی از بغل میلگردها به زیر آنها هدایت شده در و در فاصله گذاری مورد هدف نقش داشته باشد. موقعیت نصب آنها نیز به شکل عمودی در زیر میلگردها می باشد. غالباً موقعیت نصب اسپیسرهای ساید فیکس در زیر میلگردهای اصلی در شبکه‌ های آرماتوربندی شده است.

اسپیسر بتنی فلت بار:

گاهی قرار است که شبکه میلگردها را بر یک سطح نرم و فرو رونده دایر کنیم. در این حالت بهره ‌مندی از اسپیسرهای تک‌ پایه‌ باعث فرو رفتن آنها در سطح نرم خواهد شد. برای فاصله گذاری میلگردها در سطوح نرم، از اسپیسر فلت بار استفاده می ‌شود. کار برای بلوک های پلی استایرن نمونه متداولی از این نوع سطوح می باشد. اسپیسر بتن فلت بار را نمی توانید در هر فضایی از بتن که بخواهید نصب کنید.

آنها را باید دقیقاً در محل تقاطع میلگردها نصب کنید تا از میزان فشار یکنواخت بر مرکز اسپیسر بتن اطمینان داشته باشیم. در صورتی که میزان فشار وارد شده به اسپیسر بتن فلت بار یکنواخت نباشد، این احتمال وجود دارد که خود اسپیسر نیز در عمق نرم لایه های ذکر شده فرو برود.

اسپیسر بتن فلت فیکس:

به مانند نمونه های فلت بار، اسپیسر فلت فیکس نیز مناسب به جهت نصب در سطوح نرم و فرو رونده می باشد. البته سطوح مورد نظر برای نصب اسپیسر فلت فیکس در محل سقف های نرم و فرو رونده می باشد.

استفاده از اسپیسر بتن فلت فیکس در سطوح نرم که با سطح زمین در ارتباط هستند، منطقی نیست. غالبا از این نوع اسپیسر بتن کفی در اجرای عملیات های بتن ریز در سقف های مسطح استفاده می شود.

الگوی طراحی اسپیسرهای دیواری

هر اندازه دامنه عملیات بتن ریزی بزرگ باشد، در نهایت باید حجم بتن را در یک فضای محصور داشته باشیم. لذا منطقی است که هر حجم از بتن دارای دیواره هایی باشند. غالباً چندان چالشی در دیواره ‌های فونداسیون برای شکل پذیری خاصی احساس نمی‌ شود. دیواره‌ های فونداسیون ها، همان جداره ‌های خاک گودبرداری شده و یا دیواره های آجری چیده شده هستند.

اما در مراحل ساخت ساختارهای بتنی، اعم از انواع ستون ها، دیوارها، دال ها و حتی سقف های بتنی نیاز است تا حجم بتن در یک شکل منظم و ساختار یافته ای قرار گیرد. عموما چنین فضاهایی را از طریق ایجاد قالب هایی در اطراف میلگردها می سازند. اما وقتی سازه بتن شکل پذیر ما، قابلیت و استحکام کافی را خواهد داشت که بتوانیم مجموعه میلگردها را به طور کاملاً یکدست در مرکز حجم بتن قرار دهیم.

از این رو انواع اسپیسر دیواری را تعریف کرده اند تا بتوانند در ساختارهای عمودی که همراه با جداره های قالب بندی شده هستند، میلگردها را درست در میانه حجم بتن مستقر سازند. انواع اسپیسر دیواری به قرار زیر هستند.

اسپیسر ویل فیکس wheel fix:

طرح ساخت اسپیسر ویل فیکس به شکل یک دایره با مرکزیت گیره ای شکل است. این دایره به شکل شبکه بندی شده ای طراحی شده است. در مرکز این دایره یک گیره بسیار قدرتمند قرار دارد که می‌ تواند میلگردها در قطرهای گوناگون را کاملا مستحکم نگه دارد.

اسپیسر ویل فیکس با این طراحی، مخصوص نصب شدن در سازه های عمودی بتنی هستند. در مراحل ساخت انواع ستون ها، دیوارها، مقاطع مدور و قطعات از پیش ساخته شده و... به طور گسترده از اسپیسر ویل فیکس استفاده می ‌شود.

طراحی اسپیسر ویل فیکس به شکلی است که می تواند بر بدنه میلگردها سوار شده و از هر طرف آن را نسبت به جداره های قالب بندی شده در یک فاصله معینی قرار دهد. شکل گرد حلقه بیرونی این نوع از اسپیسر بتن در ایجاد همگون این فاصله تاثیرگذار است.

از طرفی طراحی اسپیسر بتن ویل فیکس به شکل یک دایره مشبک است تا در صورت نصب شدن بر میلگردهای عمودی ستون ها و یا هر حجم عمودی دیگری، مانع از حرکت روان بتن نباشد. اسپیسر ویل فیکس بر کناره خاموت ها به شکل عمودی نصب می شود و می تواند هر تعداد از میلگردهای به کار رفته در حجم بتن را به موازات یکدیگر و البته در موازات جداره قالب قرار دهد.

اسپیسر کیج فیکس cage fix:

یک مدل خاص در انواع اسپیسرهای دیواری که به شکل تخصصی برای استفاده در قالب های ستونی طراحی شده اند. این مدل از اسپیسر بتن در مدل های دیواری مصرف بالایی در ایجاد پایه ‌های پل ها، قالب های لغزنده، سازه های دریایی، قالب های بالا رونده دارد. در واقع باید استفاده از اسپیسر کیج فیکس را به شکل طرحی تخصصی برای احداث سازه های سنگین و پرحجم عمودی در نظر گرفت.

شکل اسپیسر کیج فیکس از نظر ظاهری کاملا شبیه به مدل دیواری قبلی یعنی اسپیسر ویل فیکس می باشد؛ با این تفاوت که در بخش محیطی که دایره ای شکل است، فاقد دندانه ها هستند. اما حالا این تفاوت ساده در این دو مدل اسپیسر دیواری چه وجه کاربردی متفاوتی را ایجاد خواهد کرد؟

همان طور که در آشنایی با اسپیسر بتن از نوع ویل فیکس اشاره کردیم، آنها مخصوص نصب در سازه های عمودی در ساختارهای ساده هستند. وقتی که یک قالب، بسته می ‌شود و قرار است در این قالب عملیات بتن ریزی صورت گیرد، آنگاه این دندانه های تعریف شده در پیرامون محیطی اسپیسر بتن دیواری ویل فیکس مانع از جابجایی آنها خواهد شد.

چرا که اسپیسرها بر بدنه قالب به شکل فیکس شده ای ثابت هستند.

اما وقتی قرار است که سازه های عمودی بالا رونده ای را طراحی کنیم، لازم است تا شرایط قالب بندی مرحله ای را در پیش بگیریم. در این حالت سازه عمودی بتنی مرحله در مرحله ایجاد خواهد شد و در اتمام هر مرحله، قالب ها باز شده به سمت بالا هدایت می ‌شوند.

اگر بخواهیم از اسپیسر دیواری ویل فیکس با حضور دندانه ‌های محیطی آن استفاده کنیم، این حرکت رونده قالب باعث آسیب رساندن به استقرار اسپیسر شده، در نتیجه عملاً تعادل حضور میلگردها در بتن را بر هم خواهد ریخت. اما اگر از طرح اسپیسر کیج فیکس بهره مند باشید، بدون هیچ گونه آسیبی بر موقعیت قرارگیری اسپیسر می توانید از قالب های رونده در اجرای سازه های بتنی عمودی شکل استفاده کنید.

یکی دیگر از موارد عمده در استفاده از اسپیسرهای کیج فیکس در ایجاد سازه‌ های آرماتوربندی شده ای که قرار است در دل زمین حفر شده، قرار گیرند، می ‌باشد. غالباً برای احداث سازه های بلند مرتبه و یا تاسیس سدها و سازه های آبی و یا پل‌ ها، اقدام به حفر چاه هایی عمودی برای نصب ستون هایی بتنی در خاک می کنند.

این ستون های بتنی با هدف ایجاد استحکام خاک مورد استفاده هستند. در احداث چنین ستون ‌هایی، شبکه آرماتوربندی شده را به شکل آماده در دل چاه های عمودی حفر شده می فرستند.

در این حالت برای آنکه اطمینان داشته باشند، موقعیت قرارگیری میلگردها نسبت به هم کاملاً ثابت است، از اسپیسر کیج فیکس استفاده می‌ کنند. این اسپیسر بتن بدون آنکه تحت تأثیر دیواره باشد، بر آن سر خورده، بدون تغییر در موقعیت میلگردها به سمت پایین حرکت می کند.

اسپیسر ویل سان:

این نوع از اسپیسر بتن در تکمیل سازه های بتنی عمودی با وزن متوسط کارایی دارند. در این نمونه از اسپیسرها شاهد یک الگوی خورشیدی شکل در طراحی هستیم. در محیط بیرونی این نوع از اسپیسر بتن دندانه ای تعریف نشده است.

در بخش خارجی این نوع از اسپیسر بتن کمان هایی منظم با سطح استقامت مناسب حضور دارند. کاربرد اسپیسر ویل سان بیشتر در احداث سازه های عمرانی مانند دیوارها، ستون ها، مقاطع مدور و... می باشد. به طور کلی از این نوع اسپیسر در ساخت سازه های بتنی از پیش ساخته به وفور استفاده می شود.

تاثیر استفاده از انواع اسپیسر در کیفیت ساخت سازه های بتنی

سازه های بتنی احداث می شوند تا برای مدتی طولانی همراه کاربری های متنوع و کلیدی در اختیار ما باشند. از یک ساختمان ساده مسکونی تا تاسیس و اجرای پروژه های بزرگ ملی از سازه های بتنی استفاده می کنند و در تمام آنها باید شرایط بهره برداری در طولانی مدت فراهم شده باشد.

در نظر داشته باشید که طول عمر مفید یک سازه بتنی، ارتباط مستقیم با کیفیت بالای بتن و اجرای عملیات بتن ریزی دارد.

به این ترتیب مهمترین فاکتور در ایجاد یک بتن مرغوب که بتواند برای سالیان متمادی کیفیت سازه ای مستحکم را تامین نماید، به رعایت حداقل پوشش های بتنی ارتباط پیدا می کند. آرماتورها اسکلت سازه های بتنی هستند و این اسکلت نباید تحت تاثیر عوامل خارجی به غیر از بتن قرار بگیرد. از این رو در اجرای سازه های بتنی یک حداقل استاندارد تعریف شده برای مقدار کاور بتن در نظر می ‌گیرند. منظور از کاور بتن، ضخامت لایه ای از بتن است که بر روی آخرین میلگرد در حجم تعریف ‌شده آرماتورها قرار گرفته است.

استفاده از اسپیسر بتن باعث می شود تا بتوانیم این حداقل فاصله در کاور بتن را تامین نماییم. البته در تامین این اندازه استاندارد شده برای کاور بتن باید لبه خارجی خاموت ها، تنگه ها و یا مارپیچ ها در سازه بتن را در نظر داشته باشید. در نتیجه نقش کلیدی اسپیسر بتن در ایجاد پوشش مناسب سطح خارجی تمام عناصر تشکیل دهنده آرماتورها مشخص خواهد شد.

برای محافظت آرماتورها در مقابله با شرایط محیطی می‌ توان از روش‌ های دیگری نیز استفاده کرد. انواع پوشش های ساختمانی زمینه کافی در تامین این محافظت را دارند. لکن هیچ محافظتی نمی ‌تواند به اندازه خود پوشش بتن تاثیرگذار باشد. برای سطوح بتنی که به شکل مستقیم در مجاورت شرایط محیطی هستند، رعایت حداقل استاندارد در کاور بتن الزامی است.

موضوعی که تنها در صورت استفاده از اسپیسر بتن، قابلیت اجرا شدن دارد. اما در صورت استفاده از دیگر پوشش های بتنی می توان تا حدودی این اندازه تعیین شده در کاور بتن را کاهش داد. البته این موضوع رویکردهای اجرایی در قانون ملی ساختمان سازی دارد و باید تحت نظارت مستقیم مهندس ناظر با توجه به محاسبات اختصاصی صورت گیرد.

به هر صورت انواع اسپیسر بتن مهمترین و کلیدی ترین قطعه برای تامین درست و مطمئن کاور بتن هستند. استفاده از انواع اسپیسر بتن باعث فاصله گرفتن میلگردها از یکدیگر و از جداره ها و یا کف محل استقرار می ‌شوند.

فضاهایی که برای جاری شدن بطن هیچ ممانعتی ایجاد نمی‌ کنند. اسپیسر بتن قطعه هایی سبک، کوچک، با قابلیت نصب شدن ساده ای هستند و می ‌توانند در سرعت عمل اجرای عملیات ساختمان سازی تأثیرگذار باشند.

شاید در نگاه غیر حرفه ای ها چندان لزومی در به کارگیری از اسپیسر بتن احساس نشود. به هر حال تا وقتی که می ‌شود انواع اجسام مانند سنگ و آجر و چوب و... را در اختیار داشت، چه لزومی به بهره مندی از اسپیسر بتن است؟ اما وقتی در عملیات هستید، متوجه کارایی، سرعت عمل بالا، دقت و سهولت استفاده از اسپیسر بتن خواهید شد.

در یک عملیات آرماتوربندی قطعاً با هزاران میلگرد در حجم وسیع رو به ‌رو هستیم. میلگردهایی که همگی باید در جای خود فیکس شده باقی بمانند. اگر قصد دارید که با یک رویکرد غیر حرفه ای همراه با سنگ و چوب این فاصله گذاری ها را رعایت کنید، قطعاً با چالش سختی دست و پنجه نرم خواهید کرد.

پیدا کردن اشیا در یک ارتفاع برابر کار ساده ای نیست. اما انواع اسپیسر بتن همگی در یک سایز طراحی شده و با قابلیت نصب ساده ای همراه شما هستند. آنگاه است که بدون دغدغه خاصی می توانید از آنها استفاده کنید و سطح بسیار بزرگی از شبکه آرماتوربندی شده را به شکلی درست و حرفه ای در فاصله گذاری های دقیق قرار بدهید.

برای حداقل مقدار کاور بتن که معرف فاصله اسپیسر بتن در فونداسیون است، محاسبات مختلف عمرانی صورت می ‌گیرد. رعایت فاصله اسپیسر بتن در فونداسیون تحت یک شرایط استاندارد شده و کاملاً علمی همراه با نظارت دقیق مهندسین اجرای سازه های عمرانی مورد ارزیابی قرار می گیرد.

بسته به نوع سازه ممکن است که نیاز به عمق های متفاوتی برای کاور بتن داشته از طریق رعایت فاصله اسپیسر بتن در فونداسیون و یا هر فضای بتن ریزی دیگری داریم.. اما به طور کلی در یک بسته بندی، بنا به شرایط محیطی در حالت های متوسط، شدید، خیلی شدید و فوق العاده شدید، انواع عمق کاور بتن را برای تعیین فاصله اسپیسر بتن در فونداسیون و جداره های بتنی در نظر می ‌گیرند.

به عنوان مثال برای محاسبه کاور بتن، یک ستون بتن مسلح، از عمق ۴۵ میلیمتری تا ۷۵ میلیمتری بسته به شرایط محیطی از متوسط تا فوق‌ العاده شدید متغیر است. در این حالت بنا به محاسبه عمق بتن، نوع و ارتفاع اسپیسر بتن استخراج خواهد شد.

اسپیسر بتن چگونه در کاهش نقطه ضعف سازه های بتنی تأثیرگذار است؟

سازه های بتنی در عین استحکام بالایی که دارند، نقاط ضعف چشمگیری نیز دارند. آنها نسبت به شرایط محیطی، رطوبت هوا و حضور اکسیژن در محیط به شدت حساس هستند. یک سازه بتنی تا زمانی که بتواند شبکه آرماتوربندی شده خود را از معرض عوامل مخرب مانند رطوبت و اکسیژن دور نگه دارد، قابلیت و استحکام بالایی خواهد داشت.

اما اگر سازه بتنی در مقابل نفوذ رطوبت و اکسیژن، سطح مقاومت کافی نداشته باشد، به طوری که میلگردها تحت تاثیر فرسایش قرار بگیرند، عملاً استحکام سازه به خطر خواهد افتاد.

مهمترین شرط برای تداوم استحکام و کارایی بتن مسلح در پوشش بتن است. در یک مطالعه علمی صورت گرفته شده، به ازای هر دو میلیمتر که از کاور بتن کاسته می ‌شود، باید انتظار کاهش ۱۰ ساله در طول عمر مفید سازه بتنی را داشته باشیم. این موضوع برای احداث بناهای بزرگ عمرانی مانند سدها، پل ها، برج ها و... عملاً چیزی شبیه به یک فاجعه خواهد شد. تجسم اینکه تنها به خاطر کاهش ۲ میلیمتر از پوشش بتن باید انتظار ۱۰ سال تخریب زودتر سازه را داشته باشیم، به هیچ حالت مورد قبول هیچ مجری احداث بنای عمرانی نمی باشد.

نقش اسپیسر بتن در ایجاد هر چه صحیح این فاصله بتن بسیار پررنگ است. امروزه جمع بزرگی از مهندسین، شرکت ها و دانشجویان در تفکر رسیدن به الگوهای کارآمدتری از اسپیسر بتن هستند. همین قطعات ساده در عین سادگی از مهندسی حساب شده ای در شکل و اندازه بهره مند می باشند. چرا که رسیدن به یک الگوی کارآمد در طراحی اسپیسر بتن برای نگه داشتن هر چه بهتر میلگردها در بطن بتن نقش کلیدی در دوام و بقای هر چه بالاتر از سازه ‌های عمرانی خواهد گذاشت.

در کنار انواع ایده های نوین که تلاشی هر چه موثرتر در ساخت یک اسپیسر بتن کارآمدتر دارند، مهارت شما در انتخاب درست همراه با نصب هر چه اصولی تر از اسپیسر بتن حائز اهمیت است. اینکه بتوانید در میان انبوهی از طرح ها تا متریال ها که برای اسپیسر بتن انتخاب کرده اند، نوع مناسب را انتخاب کنید و در محاسبه تعداد نصب شده و انتخاب موقعیت درست در نصب اسپیسر بتن مهارت کافی داشته باشید.

یک مهندس عمران کاربلد می داند که برای هر نوع آرماتوربندی تا حجم عملیات بتن ریزی قرار است چگونه رعایت فاصله گذاری را داشته باشیم تا این اطمینان وجود داشته باشد که در تمام مراحل عملیات هرگز خطر جابجا شدن میلگردها وجود نداشته باشد.