ابزارهای ضروری برای باغبانی خانگی

افراد از زمان های قدیم به فکر محصور کردن فضاهای گوناگون برای ساختن اقامتگاه، مسکن و محیط کار بوده اند و در این وسط، همواره عوامل طبیعی ساختار مهم و اساسی زندگی او را تشکیل می داده است. همزیستی انسان با طبیعت باعث شده است تا نیازهای روانی و سلامتی آدمی تامین گردد. 

انواع باغ‌‌ها با توجه به عملکرد آن‌‌ها

باغ‌‌ها با کاربری‌‌های مختلف در دوره‌‌های گوناگون تاریخی و در مناطق مختلف جهان تحت‌‌تاثیر شرایط اقتصادی و سیاسی مختلف ایجاد شده اند. به صورت کلی باغ، فضایی زیستی با ساختاری ساماندهی شده برای بهره‌‌برداری بیشتر از طبیعت و عناصر طبیعی در خدمت انسان است.

گونه‌‌شناسی باغ موجب می‌‌شود تا باغ‌‌ها و محوطه‌‌های سبز امروزی از فرایند یکنواخت و خسته‌‌کننده‌‌ به فضایی مملو از جلوه و رنگ تبدیل شوند. این فضاهای سبز برطبق نوع کاربرد به چند گروه تقسیم می‌‌شوند که عبارتند از:

1-باغ عمودی

باغ عمودی با هدف صرفه‌‌جویی کردن در انرژی، توسعه و گسترش یافتن فضای سبز شهری و کاهش یافتن آلودگی هوا ایجاد می‌‌شود. این باغ به دیوار سبز یا دیوار زنده مشهور است که در آن نمای ساختمان با گیاهان پوشیده است.

باغ عمودی با ایجاد کردن زیستگاه ایمن برای گونه‌‌های گیاهی باعث جذب گونه‌‌های جانوری و پرندگان، افزایش یافتن کیفیت عملکرد اکولوژیکی و تنوع زیستی در زندگی جدید شهری می‌‌شود.

گیاهان مناسب در این نوع دیوار شامل گستره‌‌ وسیعی از گیاهان همیشه سبز، سالیانه و شکل های گوناگون درختان داربستی است.

2-باغ هیدروپونیک

سیستم هیدروپونیک به معنی کاشتن گیاهان بدون نیاز به خاک است. در این‌‌گونه باغ‌‌ها، پرورش گیاهان به جای خاک در محلول‌‌های غذایی مانند آب و انواع کودها انجام می شود.

با استفاده  کردن از این روش بازدهی تولید محصول و میزان تولید خالص در گلخانه یا زمین مورد نظر افزایش پیدا می کند. از مزایای باغ‌‌های هیدروپونیک کاشتن انواع میوه، سبزی و گل‌‌های کوچک است که همزمان از اندازه فعالیت‌‌های پرهزینه و دشوار مثل شخم‌‌ زدن خاک، ضدعفونی کردن بذر و آبیاری کم می‌‌شود.

همچنین حفظ و نگهداری آسان مواد غذایی و کمک کردن به کنترل شرایط محیطی مانند نور، رطوبت و حرارت از دیگر دستاورد سیستم کشت هیدروپونیک است.

3-گلخانه

گلخانه قسمت محدودی از یک محیط برای کاشتن گیاهان است که در آن تمام عوامل طبیعی محیطی مثل دما، رطوبت، نور و اندازه دی ‌‌اکسید کربن کنترل می‌‌شوند. هدف از ایجاد کردن گلخانه، ایجاد کردن شرایط محیطی مناسب جهت تولید کردن محصولی مشخص است.

امروزه کاشتن گلخانه‌‌ای گل، گیاهان زینتی، انواع سبزیجات و صیفی‌‌جات یکی از حوزه‌‌های اصلی سرمایه‌‌گذاری در بخش کشاورزی به حساب می آید.

4-باغ میوه

 باغ میوه از نظر اقتصادی و طراحی سودبخش‌‌ترین و ساده‌‌ترین نوع باغ به شمار می رود. در این‌‌گونه باغ‌‌ها انواع درختان و درختچه‌‌های غیرخودرو و بقیه محصولات مانند انواع گل‌‌ها و گیاهان دارویی برای عرضه و فروش مواد غذایی کاشت می‌‌شوند.

باغ‌‌های میوه علاوه بر هدف تولیدی، برای زیباسازی مورد استفاده قرار می‌‌گیرند. غالبا باغ میوه دارای یک یا چند ساختمان کوچک برای اقامت باغبان یا فاقد هرگونه سازه‌‌ای است.

5-باغ سبزیجات

باغ سبزیجات غالبا دارای گیاهانی است که تمامی و یا بخش‌هایی از آن‌‌ها مورد استفاده قرار می گیرد. این باغ‌‌ها در مقیاس متفاوتی ایجاد و در زمین‌هایی با طراحی هندسی متفاوت کاشت می‌شوند. باغ سبزیجات علاوه بر ایجاد کردن منظره‌‌ای چشم‌‌نواز و دلپذیر موجب جذب  کردن حشرات مفید و دفع کردن حشرات مضر می‌‌شود.

6-باغ گیاه‌شناسی

باغ گیاه‌شناسی برای توسعه‌‌ی فضای سبز، ارتقا یافتن تنوع زیستی و افزایش  یافتن مکان‌‌های تفریحی در داخل و خارج از شهرها ایجاد می‌‌شود. این‌‌گونه باغ‌‌ها دارای کارکردهای مختلفی مانند حفاظت از انواع گیاهان در بستر شهرها، آموزش و افزایش یافتن میزان مشارکت عمومی برای حفاظت از زمین های باغ هستند.

باغ‌‌های گیاه‌شناسی انواع رویشگاه‌‌های طبیعی مانند گونه‌‌های درختی، درختچه‌‌ای، بوته‌‌ای، جوامع گیاهان بومی و در معرض انقراض را شامل می شود. همچنین این باغ‌‌ها مجموعه‌‌ای گسترده از باغ‌‌های سنگی، صخره‌‌ای و نمایشی را شامل می‌‌شوند.

عوامل موثر بر رشد محصولات باغ

رشد و نمو گیاهان تحت‌‌تاثیر عوامل گوناگونی اعم از عوامل ارثی و پدیده‌‌های محیطی است. عوامل محیطی بستر مناسبی جهت ظهور استعدادهای ارثی فراهم می‌‌کند و عوامل ارثی نشان دهنده‌‌ی توانایی های درونی یا بالقوه‌ی گیاه به لحاظ رشد است. به صورت کلی اندازه محصول پایانی به استعدادهای ارثی و محیط رشد گیاه بستگی دارد.

- عوامل ارثی یا عوامل داخلی

عوامل ارثی یا عوامل داخلی نمایانگر توانایی های ارثی و یا استعدادهای ذاتی گیاه از جنبه‌‌های مختلفی مانند رشد و نمو مناسب، مقاومت‌‌ها، حساسیت‌‌ها و عملکرد آن است. این صفت ها به وسیله عامل وراثت همواره از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد.

- عوامل محیطی یا عوامل خارجی

عوامل محیطی یا عوامل خارجی امکان رشد یافتن بیشتر اندام و ساختمان گیاه، تنظیم کردن مراحل گوناگون رشد مانند گلدهی، رسیدگی محصول نهایی و بقای نسل گیاه را ایجاد می‌‌کند. مهم‌‌ترین عوامل محیطی موثر در رشد و نمو گیاهان شامل هوا، آب، خاک، نور و دما است. 

1- هوا 

هوا قادر به تامین کردن اکسیژن و گاز کربنیک مورد نیاز گیاه است و به خاطر جریانات جوی ثابت، عامل محدود کننده‌ای برای رشد گیاه به حساب نمی آید. اکسیژن و گاز کربنیک بر روی رشد میوه و بقیه اندام‌‌های ذخیره‌‌ای گیاه مانند ریشه تاثیر زیادی دارد.

در مقابل، عوامل بازدارنده‌‌ی رشد گیاه، آلودگی هوا و کمبود اکسیژن در خاک‌‌های سنگین و فاقد تهویه است که موجب به توقف و یا کم شدن رشد ریشه‌‌ و بقیه اندام‌‌های گیاه می‌‌ گردد. همچنین هوای خشک و مرطوب موجب کوتاهی و طولانی شدن دوره‌‌ی رشد گیاه می‌‌گردد.

گیاهان در محیط‌‌های مرطوب دارای لطافت بیشتری هستند ولی در مقابل آفات و امراض گیاهی حساسیت بیشتری از خود نشان می دهند چون که رطوبت هوا علت بسیار مهمی در جذب سموم گیاهی به حساب می آید.

2-آب

آب قسمت وسیعی از ساختمان گیاهان را تشکیل می‌‌دهد و نقش اصلی در تغذیه‌‌ی گیاه دارد. به صورت کلی گیاهان در حال رشد و دارای برگ‌‌های بزرگتر نیاز به آب بیشتری هستند.

جنس گلدان باعث تغییر نیاز آب در گیاهان می‌‌ گردد به طوری که گلدان‌‌های پلاستیکی و لعاب‌‌دار نسبت به گلدان‌‌های سفالی رطوبت بیشتری را جذب می‌کنند. گیاهان در گلدان‌‌های سفالی نیازمند آب بیشتری هستند.

در زمان آبیاری کردن باید از پاشیدن آب بر روی برگ‌‌ها جلوگیری شود زیرا که علاوه بر توسعه‌‌ی بیماری‌‌های گوناگون لکه‌‌های املاح موجود در آب بر روی آن‌‌ها باقی می‌‌ماند.

3-خاک 

خاک ترکیبی از مواد معدنی و آلی است و منبع اصلی تامین کردن مواد مغذی برای گیاه به شمار می‌‌رود. خاک مناسب برای باغبانی از ذرات ماسه، گیاخاک و رس تشکیل شده است.

گیاخاک یا کود کامل، شامل گیاهان پوسیده بوده و برای کشاورزی بسیار ضروری است، زیرا گیاهان در حال رشد قادر هستند به مواد مغذی و معدنی در این خاک غنی از مواد غذایی دست پیدا کنند.

شناخت خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در رشد و نمو گیاهان و تولید کردن محصول تاثیر مهمی دارد. کاربرد صحیح کودهای حیوانی علاوه بر رفع بعضی از نواقص خاک باعث تقویت نفوذپذیری، افزایش یافتن حفظ و نگهداری آب و مواد غذایی و حاصلخیزی خاک می گردد.

4-نور

نور دارای خصوصیات مهمی مانند کیفیت، کمیت و طول مدت نوردهی است که هر کدام در نحوه‌ی رشد و نمو گیاه از اهمیت خاصی برخوردار هستند. شدت نور روی بعضی از کارهای مهم گیاهی مانند فرایند فتوسنتز اثر مستقیم دارد.

به صورتی که با بیشتر شدن شدت نور، شدت فتوسنتز افزایش پیدا می کند و در نتیجه محصول بیشتری به دست می آید. شکل بیرونی و سرعت رشد طولی گیاه تحت تاثیر نور قرار دارد. به طور مثال، کمبود نور شایع‌‌ترین عامل محدودکننده‌‌ی رشد گیاهان خانگی است.

برای حل این مشکل باید گیاه خانگی به مکانی پرنور در نزدیکی پنجره منتقل شود. یکی دیگر از روش‌‌های تامین نور مورد نیاز گیاه در خانه، استفاده کردن از لامپ‌‌های الکتریکی مثل لامپ‌‌های فلورسنت و کم‌‌مصرف است.

5- دما 

هر گیاه در یک گستره‌‌ی دمایی مخصوصی دارای بهترین رشد است. بعضی از گیاهان مثل گوجه‌فرنگی به خاطر وجود دامنه‌‌ی دمایی بالا، به محصولات فصل گرم معروف هستند و بعضی دیگر مثل انواع کلم‌‌ها به خاطر دامنه‌‌ی دمایی پایین، محصولات فصل خنک شناخته می شوند. گرما و سرمای شدید به گیاه و نواحی حساس آن مانند جوانه‌‌های گل آسیب می‌‌رساند.

ابزار ضروری برای باغبانی

برای انجام کارهایی مانند کشاورزی و باغداری نیاز به ابزارهای مناسب هست. ابزارهای مناسب باعث راحتی و سهولت در کار می شوند و اثر بهینه ای در پیشبرد کارها دارند.

بسیاری از اشخاص صرف علاقه و ذوق ویژه ای که به کارهای مربوط به باغبانی دارند، به طور تفریحی به این کار می پردازند ولی شناخت درستی از لوازم و ابزارهای مورد نیاز برای این کار ندارند.

برای انتخاب کردن ابزار باغبانی و کشاورزی مورد نیاز ابتدا بایستی نوع کاری که  افراد می خواهند انجام دهند را مشخص نمایند، بعد اقدام به تهیه‌‌ی ابزارهای مورد نیاز نمایند. در زیر چند نمونه از این ابزارها معرفی شده است.

1-دستکش باغبانی

دست کش باغبانی جزء لوازم ضروری است که بهتر است باغبان به آن توجه کند. استفاده از دستکش باغبانی از آسیب دیدن دست در زمان کار کردن جلوگیری کند. بهتر است برای نگهداری بهتر این وسیله آن را در معرض نور خورشید، رطوبت و حشرات قرار نداد.

2-قیچی و اره

قیچی و اره از وسایل مهم دیگری در باغبانی به شمار می روند که دارای انواع گوناگونی مثل شمشاد زن، شاخه زن، چمن زن، میوه چین، قیچی هرس و … هستند. از اره ها در کاربردهای مختلفی مثل انواع هرس، جمع کردن هیزم و غیره استفاده می گردد.

3-کج بیل

کج بیل یکی از ابزارهای ویژه باغبانی است که برای کارهای گوناگونی مانند کنار زدن خاک، از بین بردن علف های هرز، ایجاد کردن شیار روی خاک و … مورد استفاده قرار می گیرد.

کج بیل ها دارای انواع پهن و باریک هستند که هر کدام برای هدف های مخصوصی به کار می روند. به طور مثال برای باغچه‌‌ی سبزیجات از کج بیل های پهن و محکم استفاده می گردد. این وسیله دارای طراحی های یک طرفه یا دو طرفه می هستند.

4-بیل

بیل یکی از ضروری ترین وسایل باغبانی به حساب می رود که برای کندن باغچه مورد استفاده قرار می گیرد. در زمان خرید بیل بهتر است که از نوع های استیل مقاوم با دسته‌‌ی فایبر گلاس استفاده گردد.

5-شن کش

شن کش غالبا در باغچه های بزرگ به کار می رود. از این ابزار در فصل پاییز که برگ های زرد سطوح باغچه را پر کرده برای جمع آوری برگ ها استفاده می گردد. این وسیله در انواع مدل های استیل، پلاستیکی و … وجود دارد.

6-شلنگ های بلند با سر شلنگ قابل تنظیم:

آبیاری اصولی در طراوت و شادابی باغچه‌‌ نقش مهمی را ایجاد می کند. برای انجام این کار بهتر است از شلنگ هایی با سر شلنگ مناسب استفاده گردد که قابلیت تنظیم به شیوه‌‌ی آبیاری بارانی را دارا باشد. همچنین این سر شلنگ ها قابلیت تنظیم فشار آب را نیز دارا هستند.

7 -بیلچه‌‌ی باغبانی

از بیلچه‌‌ی باغبانی برای عوض کردن گلدان، کاشتن انواع گیاه های مختلف و … استفاده می شود. بیلچه های استیل ضد زنگ بهترین مدل های این نوع از ابزار باغبانی هستند.

از باغ خود چگونه مواظبت کنیم؟

باغ و باغبانی برای عده زیادی فعالیتی مفرح برای اوقات فراغت است. باغ‌ها را چگونه می‌توانیم سالم و زیبا نگهداریم؟ 

باغبانی، هنر و پیشه‌‌ای است که ریشه‌‌های عمیقی در تاریخ و فرهنگ هر سرزمینی دارد. با اندیشیدن به جنبه‌های گوناگون باغبانی می‌‌توان آن را در گستره‌‌ای از زیبایی‌‌های طبیعی و معنوی جستجو کرد، باغبانی ارتباط تنگاتنگی با انسان دارد.

امروزه با مکانیزه شدن سبک زندگی و کمتر شدن فعالیت‌های بدنی، تمایل افراد برای بهره‌مندی از محصولات باغی برای حفظ سلامتی و پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری‌های مزمن افزایش یافته است.

اگرچه بشر بدون این محصولات قادر به ادامه‌‌ی حیات هست ولی بی‌‌شک استفاده از محصولات باغی نقش به‌سزایی در ایجاد  شدن محیطی دلپذیر با حداقل استرس و سلامت جسمی و روحی انسان ایجاد می‌‌کند.

باغ به عنوان چشم‌‌اندازی از دنیای ایده‌‌آل بشر شناخته شده است و از چنان ظرافت، دقت و پیچیدگی برخوردار است که کشت و کار در آن نیازمند کسب تجربه های بسیار برای افزایش یافتن میزان و کیفیت محصولات باغبانی است. 

اثرات باغبانی بر سلامت جسمی و روحی انسان

• -افزایش جذب ویتامین دی  به خاطر اینکه بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارد و در پی آن کاهش خطر مبتلا شدن به سرطان و تقویت استخوان ها و افزایش ایمنی بدن.
• -افزایش کیفیت بهتر خواب و جلوگیری از زیاد شدن وزن به خاطر افزایش فعالیت های بدنی در حین باغبانی.
• -کاهش  یافتن زوال مغز و بهبود عملکرد حافظه و سیستم عصبی بدن.
• -کم شدن اضطراب و عدم ابتلا به بیمارهای روحی و روانی مثل افسردگی.
• -افزایش یافتن آرامش. 

 تاریخچه باغبانی و باغ داری 

باغبانی زمینه‌ساز تحولی بزرگ برای تکامل معنوی بشر بوده است و نقش اثرگذاری در استخراج تجربه های گوناگون محیطی و بازیابی ذهن داشته است.

همان طور که در بالا گفته شد باغ به معنی یک منطقه‌‌ی محصور برای کاشتن مجموعه‌‌ای از گیاهان و باغبانی، دانش کاشتن و پرورش گیاهان زینتی، دارویی، درختان میوه و طراحی فضای سبز و شکل عالی از ورزش است.

به خاطر میزان، تنوع، کیفیت و ارزش غذایی محصولات، باغبانی یکی از زیرمجموعه‌‌های اصلی بخش کشاورزی به حساب می آید.