حفظ و نگهداری تجهیزات آبیاری قطره ای

امروزه کمبود آب یکی از مشکلات اصلی در بخش کشاورزی است. استفاده از روشهای نوین آبیاری ، از جمله آبیاری قطره ای با نوار تیپ، گام مهمی در جهت استفاده بهینه از این منابع محدود آبی با بیشترین بازده است.دانستن اصول نگهداری سیستم آبیاری قطره ای باعث کاهش هزینه های نگهداری و در نتیجه استفاده صحیح و بهینه از سیستم آبیاری می شود.

الف )سرویس های لازم در ابتدای راه اندازی سیستم

راه اندازی اولیه سیستم در دو مرحله انجام می شود

1-شستشوی بخشهای مختلف سیستم

بعد از اولین نصب تمام قسمت های سیستم بایستی شستشو شوند تا خطر انتقال آشغال و گل و لای به طرف گسیلنده ها برطرف گردد.

2- بررسی عملکرد اجزاء مختلف و تشخیص خرابی های

برای اطمینان از کارآیی مناسب اجزا مختلف، همزمان با راه اندازی سیستم باید کلیه بخشها مورد بازدید قرار گرفته و موارد زیر کنترل شود.

1. اتصال کامل لوله های آبده به لوله های رابط و عدم نشت از محل اتصال.
2. اتصال گسیلنده ها ،رابطها،سه راهی ها ،بست های انتهایی لوله های آبده
3. گرفتگی گسیلنده ها و نحوه خروج آب از آنها
4. اتصال لوله های رابط به لوله های فرعی یا اصلی.
5. کنترل فشار ابتدای لوله های رابط

یک راه حل کلی برای تشخیص خرابی های احتمالی ، کنترل فشار است. این کار را می توان در ایستگاه پمپاژ و کنترل مرکزی ، ابتدای شبکه ، ابتدای همه واحدها و ابتدای هر لوله رابط انجام داد. بنابراین ، اگر فشار مناسب در هر یک از مراحل فوق تأمین نشود ، احتمال خرابی و خروج اتصالات وجود دارد.

ب )سرویس های لازم در طول آبیاری

 سرویس سیستم کنترل مرکزی (فیلتر ها)

تصفیه آب در سیستم آبیاری قطره ای بسیار مهم است. برای حذف ذرات کوچک با آب مانند شن و ماسه ، جلبک هایی که ممکن است قطره چکان را مسدود کنند، از آب جدا شوند. سیستم کنترل مرکزی فیلتراسیون شامل ۳ قسمت های زیر می باشد:

１-    فیلتر شنی:

فیلتر شنی متشکل از مخازنی است که با شن و ماسه درشت و دانه ای پر شده است که از آن آب از بالا وارد می شود و از پایین خارج می شود. این فیلترها می توانند ذرات سبکتر از آب مانند جلبک ، برگ و ذرات چوب را از هم جدا کنند. برای تمیز کردن این فیلترها ، با معکوس کردن جریان در فیلتر ، می توان ذرات جمع شده در شن و ماسه را از خروجی فوقانی ، که برای شستشو است ، خارج کرد.

همچنین ، پس از این عمل ، شیرآلات باید به حالت اول برگردانده شوند تا فیلتر به کار خود ادامه دهد. همچنین ، در زمستان یا فصلی که از این فیلترها استفاده نمی شود ، باید شن و ماسه ها از دریچه پایین تخلیه و ماسه های درشت ، متوسط و ریز باید به ترتیب در فصل آبیاری به فیلتر اضافه شوند.

２-    هیدروسیکلون :

وظیفه آن جدا کردن ذرات شن و ماسه و سایر ذراتی است که دارای جرم حجیم تر از آب هستند. پس از پر کردن مخزن ، هنگامی که سیستم خاموش است ، باید درب زیر مخزن را باز کرد و شن و ماسه جمع شده باید تخلیه شود.

فاصله زمانی تخلیه مخزن بسته به میزان ذرات شن و ماسه در آب متفاوت است ، اما به طور کلی هفته ای یک بار برای سیستم هایی که دائماً کار می کنند کافی است. لازم به ذکر است؛ که در مکانهایی که استخر وجود دارد و شن و ماسه می تواند ته نشین شود ، نیازی به نصب سیکلون نیست.

۳-فیلترهای میکرونی :

این فیلترها از توری و دیسکی ساخته شده اند. فیلترهای شبکه از سیلندرهای مشبک پوشیده شده از شبکه های بسیار مشبک تشکیل شده اند که برای گرفتن ذرات بسیار ریز معلق در آب استفاده می شوند.

در فیلترهای دیسکی ، جلو پنجره ها در دیسک های نازک روی هم قرار گرفته و باید آب از آنها عبور کند. این فیلترها معمولاً درون یک سیلندر فلزی یا پلاستیکی قرار می گیرند و شامل یک ورودی و یک یا دو خروجی هستند.

شستشوی این فیلترها به دو روش انجام می شود. در روش شستشوی دستی ، دریچه های ورودی و خروجی بسته شده و درب بالایی آن باز می شود و پس از برداشتن تور یا دیسک ها ، آنها را با آب و برس نرم تمیز کرده و دوباره نصب می کنید. در فیلترهای دیسکی مهره روی آنها باز می شود و دیسک ها خارج و شسته می شوند.

روش دیگر شستشوی معکوس است که مانند فیلترهای شنی جریان آب را معکوس می کند به طوری که آب از پایین وارد می شود و از داخل به بیرون رانده می شود و ذرات بیرون زده از دیسک ها را از بین می برد و آنها را خارج می کند.

نکته: اگر سیستم آبیاری شما تمام وقت کار می کند ، بهتر است تعدادی سیلندر دیسک اضافی خریداری کنید و همیشه آنها را در مخزن مواد شوینده اضافی و تمیز نگه دارید و در صورت کثیف شدن دیسک ها ، آنها را تعویض کنید. یکی از دلایل کثیف یا مسدود شدن دیسک ها یا شبکه ها وجود روغن در آب به ویژه در پمپ های شافت و غلاف است و بنابراین وجود مواد شوینده مانند مایع ظرفشویی برای تمیز کردن دیسک ها ضروری است.

 شستشوی دوره ای لوله ها

در سیستم های آبیاری قطره ای لازم است هر چند وقت يكبار لوله های آبده ، لوله های پخش کننده و لوله ی اصلی شستشو شوند .

1-شستشوی لوله های آبده و يا لاترال : 

اگر سیستم های آبیاری قطره ای به طور مداوم آبیاری می شوند و آب از کیفیت خوبی برخوردار نیست ، این لوله ها باید هر دو هفته یا حداقل هر دو بار آبیاری شسته شوند. ابتدا گیره های انتهای لوله لاترال را باز کرده و پس از حدود 5 دقیقه که آب کاملاً صاف و صاف از لوله خارج می شود ، آنها را دوباره ببندید. اما ، برای سیستم هایی که از آب با کیفیت استفاده می کنند یا آبیاری منظم ندارند ، می توان ماهانه یکبار شستشوی لوله های جانبی یا جانبی را انجام داد.

2. شستشوی لوله های پخش كننده و يا مانيفولد : 

این لوله ها باید حدود سه بار در فصل آبیاری ، یک بار در ابتدای فصل آبیاری ، یک بار در اواسط فصل آبیاری و یک بار دیگر در پایان فصل ، قبل از بسته شدن سیستم شسته شوند. با این حال ، اگر از آب با کیفیت پایین استفاده شود که فیلترها را مسدود می کند. ابتدا باید این لوله ها و سپس لوله های تخلیه شسته شوند.

3-شستشوی لوله اصلی : 

شستن لوله اصلی ضروری نیست ، اما بهتر است این لوله را سالی یک بار برای اطمینان بیشتر و همچنین کیفیت خدمات سیستم و همچنین افزایش عمر قطره چکان ها تمیز کنید. بهترین زمان برای انجام این کار در ابتدای فصل آبیاری یا بهار است و نحوه کار آن همان شستشوی لوله های پخش کننده است.

4- بررسی اتصالات

1. هر از گاهی باید مسیر لوله ها و لوله های آب که در کنار درختان است  بررسی شود. این لوله ها ممکن است توسط کارگران یا حتی حیوانات و غیره جابجا شوند اگر قرار است لوله ها در مسیر اصلی منتقل شوند.
2. اتصال لوله های اصلی و لوله های اتصال باید به طور منظم بررسی شود ، در این مکان به دلیل تجمع آب خطر سایش و پوسیدگی وجود دارد.

ج)سرویس های لازم پس از اتمام فصل آبیاری

پس از پایان فصل آبیاری ، لازم است تمام بخشها را بازرسی و بازرسی کنید و نقص و آسیب احتمالی را برطرف کنید و سپس اقدامات مناسب برای حفظ سیستم برای فصل بعدی انجام شود:

1. تمام تجهیزات از جمله پمپ ، هیدروسیکلون ، فیلترهای شن ، جمع کننده ها و فیلترهای دیسکی را از طریق دریچه  تخلیه کنید ، این از رسوب آب در قطعات جلوگیری می کند و همچنین از یخ زدگی و خوردگی قطعات جلوگیری می کند.

2. شیر بزرگ ته فیلترهای شن را تخلیه کرده و نازل های کف فیلترهای شن را تمیز کنید. همچنین ، شن و ماسه باید با آب و محلول مواد شوینده مانند مایع ظرفشویی شسته شود و پس از خشک شدن در پایان زمستان ، مجدداً باید در فیلترها ریخته شود. دانه های شن و ماسه که خرد شده و به صورت ریز و درشت مخلوط شده اند نیز باید جدا و مرتب شوند.

3. دیسکهای داخل فیلترها باید با محلول اسید یا مواد شوینده تمیز و پس از خشک شدن در محفظه معتدل نصب شوند.
4. باید شیرهای زیر سوپاپهای هوا که روی فیلترهای دیسکی قرار دارند در حالت باز قرار گیرند تا در زمستان از ترکیدن آنها جلوگیری شود.
5. باید فشار سنج ها مخصوصاً فشار سنج های روغنی یا گلیسرینی باز شده و در انبار نگهداری شوند زیرا دمای زیر صفر باعث صدمه دیدن آنها می شود.
6- کلیه قسمت های باقی مانده ی شبکه باید شستشو داده شده و لوله های فرعی جمع آوری شده و به صورت کلاف در انبار نگهداری شوند .
7- در محل های انشعاب لوله ها ،روی لوله ها و اتصالات و شیرآلات با مواد مناسب پوشش داده شوند و درب محکمی روی محفظه قرار داده شود.