آموزش پشم چینی با دستگاه پشم چین برقی

هر چند عملیات پشم چینی چه با قیچی پشم چینی دستی انجام شود چه با دستگاه پشم چین گوسفند کاری است انرژی‌بر و خسته کننده، اما چیدن پشم برای گوسفندان شما منجر به افزایش میزان سلامتی آنها می‌شود و بسیار سودمند است. از این رو باید اصول درست پشم چینی را یاد بگیرید تا گوسفند دچار استرس نشده و علاوه بر اینکه به پوست و گوشت گوسفند آسیبی وارد نشود، پشم چیده شده هم به صورت سالم کوتاه شود. در ادامه به شما گام به گام مراحل پشم چینی را با دستگاه در دو بخش آموزش می‌دهم. بخش اول این مقاله به بحث برنامه ریزی و آماده سازی اختصاص دارد. پس همراه من تا انتهای مقاله باشید.

بخش اول: آماده سازی شرایط برای شروع پشم‌چینی

گام اول: چه نیازی هست پشم گوسفندان چیده شود؟ 

پشم چینی معمولاً به 2 دلیل انجام می‌شود: هدف اول جمع آوری پشم گوسفند برای فروش بوده اما هدف دوم که مهمتر است، خلاص شدن گوسفندان از حجم عظیم پشم است تا در هوای گرم باعث افزایش حرارت بدن آنها نشود.  پشم کِدِر، بلند و کثیف باعث کاهش سلامتی و آسیب به گوسفندان می‌شود. پس به این نکته توجه داشته باشید که اگر برای کسب سود از طریق فروش پشم برنامه‌ای ندارید حتماً سالی 1 بار پشم زنی گوسفندان را انجام دهید.

پشم برخی از نژادهای گوسفندان به دلیل مقاومت بالا در برابر هوای سرد (گرم بودن) و سهولت در ریسندگی و تبدیل آن به نخ، کالایی ارزشمند است. از این رو دامداران،  گوسفندان را به طور متفاوتی پرورش می‌دهند. به همین جهت برای افزایش کیفیت پشم گوسفندان، رژیم غذایی غنی از مواد معدنی را برای آنها لحاظ می‌کنند.

گام دوم: انتخاب زمان مناسب در سال برای پشم‌چینی

پشم اکثر گوسفندان از نژادهای مختلف باید 1 بار در سال کوتاه شود اما در برخی از نژادها که سرعت رشد پشم سریعتر است، باید دو بار در سال پشم آن‌ها کوتاه شود. بهترین زمان برای پشم‌چینی در اوایل فصل بهار، قبل از شروع فصل زاد و ولد و هوای گرم تابستان است. کوتاه کردن پشم گوسفندان ماده قبل از شروع فصل بره زایی به دلایل زیادی توصیه می‌شود.

• این کار علاوه بر اینکه موجب تمیز و سبک نگه داشتن گوسفند هنگام زایمان می‌شود، پیدا کردن پستانک گوسفند ماده جهت تغذیه را برای بره آسان‌تر می‌کند. همچنین اگر فضای زیادی برای نگهداری گوسفندان به ویژه در شروع فصل زایش ندارید، عملیات پشم زنی باعث می‌شود گوسفندان فضای کمتری را اشغال کنند.
• یکی دیگر از دلایل پشم‌زنی گوسفندان ماده قبل از فصل زاد و ولد این است که گوسفندانی که پشم آنان کوتاه شده است علف بیشتری می‌خورند که منجر به افزایش گرمای بدن آنها می‌شود. این عمل پرخوری میش‌ها و نیاز به غذای بیشتر هنگام بارداری و زایمان را جبران می‌کند.
• سعی کنید پشم چینی میش‌ها را حدود یک ماه قبل از تولد بره انجام دهید. این کار باعث می‌شود به استرسی که هنگام برش پشم تجربه کرده اند، غلبه کنند. اگر شما صاحب گوسفندانی از نژاد کاتسولد، ایسلندی و لینکُلن هستید، سعی کنید پشم‌چینی را در اواخر تابستان یا اوایل پاییز انجام دهید. قبل از شروع فصل زمستان، گوسفندان حداقل به 6 هفته زمان برای رویشش مجدد پشم نیاز دارند.

گام سوم: با یک شخص ماهر برای چیدن پشم گوسفند تماس بگیرید

ممکن است تصور کنید پشم چینی گوسفندان کار ساده ای است اما کاری سخت را پیش رو دارید. این کار به قدرت بدنی، مهارت و توانایی نیاز دارد. پس برای این کار یک قیچی پشم زنی دستی با کیفیت یا دستگاه پشم چین برقی با کیفیت خریداری کنید تا راه ساده‌تری را پیش رو داشته باشید.

• یک شخص آماتور هنگام پشم‌چینی حتماً به خود یا گوسفند آسیب وارد می‌کند. این کار استرس زیادی را به گوسفند وارد کرده و سلامتی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین پشم گوسفندی که بدون مهارت و ظرافت کوتاه شود، آسیب دیده و ارزشی برای فروش ندارد.
• در بعضی از مناطقی که پشم‌چینی گوسفندان رواج دارد، مراکزی برای این کار در نظر گرفته شده است. پس پیشنهاد می‌شود قبل از موعد رسیدن کوتاه کردن پشم، زمان مناسبی را جهت این کار رزرو کنید. 

گام چهارم: تجهیزات مناسب را فراهم کنید

برای پشم‌چینی، داشتن تجهیزات با کیفیت اهمیت بالایی دارد. استفاده از تجهیزات پشم‌زنی از برندهای معتبر فرایند چیدن پشم را هم برای اپراتور و هم برای گوسفندان آسان‌تر می‌کند. امروزه دیگر استفاده از پشم چین برقی رواج دارد و کمتر کسی دیگر از قیچی‌های پشم‌زنی دستی استفاده می‌کند.

• پشم چین برقی گوسفند از سه قسمت اصلی دسته، تیغه و شانه تشکیل شده است. برای خرید ماشین پشم‌چینی برقی، همیشه دنبال مدلی باشید که دندانه‌های بیشتری روی شانه دارند زیرا به پوست حیوان بیشتر نزدیک شده و پشم‌چینی را بهتر انجام می‌دهد. در حال حاضر قیمت پشم‌چین از 4،500،000 تومان شروع شده و مدل‌های آلمانی نزدیک به 20 میلیون تومان می‌باشند.
• قبل از روشن کردن دستگاه، از تیز بودن تیغه آن مطمئن شوید. استفاده از تیغه کُند هم به اپراتور آسیب زده و هم باعث زخمی شدن گوسفندان می‌شود. تعویض تیغه و شانه کار آسانی است. پیشنهاد می‌کنم یه تیغه و شانه اضافی همراه دستگاه خریداری کنید تا با چنین مشکلی رو به رو نشوید.
• در گذشته و حتی امروزه در بعضی از مناطق استفاده از قیچی پشمچینی رایج بود. استفاده از این قیچی‌ها علاوه بر اینکه وقت‌گیر است، پشم بیشتری هم روی بدن گوسفند باقی می‌ماند.

گام پنجم: گوسفندان را در آغل کنار هم جمع کنید

قبل از شروع عملیات پشم زنی، کوسفندان را در آغل دور هم جمع کنید و گوسفندان به گروه‌هایی نظیر میش‌ها، قوچ‌ها . بره‌ها دسته‌بندی و تفکیک کنید. این گروه بندی را بر اساس نژاد هم می‌توانید انجام دهید.

• نگذارید گوسفندها خیس شوند. مراقب باشید گوسفندان در معرض باران قرار نگیرند زیرا پشم‌های خیس و مرطوب را نمی‌توان چید. در این شرایط هم خطر شوک الکتریکی از سمت ماشین پشم زنی برقی وجود دارد و هم نمی‌توان پشم خیس شده را جمع کرده و فروخت.
• یک روز قبل از پشم‌چینی به گوسفندان غذا ندهید. این کار باعث کاهش فضولات گوسفند شده و هنگام پشمچینی ناراحتی کمتری را تحمل می‌کند.

بخش دوم: استفاده از دستگاه پشم چین برقی

بعد از بیان 5 گام برای برنامه ریزی و آماده سازی جهت عملیات پشم‌چینی، در ادامه به بخش دوم این مقاله یعنی نحوه انجام اصولی برش پشم با دستگاه پشم چین برقی می‌پردازم.

گام اول: گوسفند را در موقعیت مناسب قرار دهید

اولین قدم برای شروع عملیات این است که موقعیت قرار گیری گوسفند صحیح باشد. در طول فرآیند برش 5 موقعیت اصلی وجود داشته که می‌توانید استفاده کنید.

• به آرامی پشت گوسفند قرار گرفته و شانه‌های آن بین دو زانو قرار گیرد. شکم گوسفند رو به جلو و 4 پای آن روی زمین نباشد.
• به خاطر داشته باشید هر چه موقعیت قرار گیری گوسفند راحت تر باشد، کار شما هم آسانتر پیش می‌رود.

گام دوم: از شکم گوسفند پشمچینی را آغاز کنید

پشم روی شکم گوسفند، معمولاً کثیف ترین قسمت است و ارزشی برای فروش ندارد. 

• با استفاده از برش‌های طولانی و کمی محکم، پشم را از قسمت سر سینه تا پهلوی گوسفند برش دهید.
• اولین برش را از سمت دست راست به پایین انجام داده سپس برش دوم را از سمت دست چپ به پایین انجام دهید. سپس پشمی که روی شکم مانده است را بچینید. این کار باعث می‌شود ادامه مراحل برای شما آسانتر شود.

گام سوم: قسمت داخلی پاهای عقب و انتهای پا را برش دهید.

• در حالی که گوسفند در بین زانوها مهار شده است، بیشتر به جلو خم شده سپس تیغه دستگاه را در امتداد قسمت داخلی پای راست به سمت بالا حرکت دهید.
• سپس تیغه را طوری حرکت داده تا پشم‌های انتهای پا هم چیده شود. این مرحله را تا برش کامل پشم دهید سپس تیغه دستگاه را از قسمت داخلی پای راست به سمت پایین بکشید.
• مهمترین چیزی که باید در این مرحله به آن توجه داشته باشید، پستانک‌های میش است. توصیه می‌شود با دستی که آزاد است جلوی آن را گرفته تا از ضربات احتمالی تیغه دستگاه جلوگیری شود.

گام چهارم: تغییر موقعیت و چیدن پشم پای چپ و دُم

به میزان 90 درجه در جای خود بچرخید تا زانوی راست شما در جلوی سر سینه گوسفند قرار گیرد. در این حالت پای راست گوسفند در بین زانوهای شما مهار شده و پای چپ آن آزاد است.

• برش را از پشت پای چپ شروع کنید. از نوک پا شروع کرده و در ادامه از ران عبور کرده و در نزدیک ستون فقرات تمام کنید.
• برای دسترسی بهتر و برش راحت‌تر پشم دُم، پای راست خود را چند سانتیمتر عقب برده تا شانه و تیغه دستگاه از قسمت بالای دُم وارد پشم شود. حال از قسمت بالای دُم در امتداد ستون فقرات برش را ادامه دهید. این مرحله را جهت پاکسازی هر چه کامل‌تر چند بار انجام دهید.
• از آنجایی که در این حالت به سر گوسفند دسترسی دارید، می‌توانید از این فرصت استفاده کرده و پشم بالای سر گوسفند را در صورت لزوم برش دهید.

گام پنجم: چیدن پشم سینه، گردن و چانه 

• پای راست خود را در بین پاهای عقب گوسفند و پای چپ خود را تکیه گاه ستون فقرات گوسفند قرار داده و بدن حیوان را محکم بین زانوهای خود قرار دهید. از دست چپ خود برای گرفتن زیر چانه گوسفند استفاده کنید و سر آن را به عقب بکشید.
• تیغه دستگاه را از سر سینه تا گردن گوسفند حرکت دهید و زیر چانه حرکت را متوقف کنید.
• به حرکات موازی تیغه و شانه دستگاه در امتداد سمت چپ گردن ادامه دهید. برش‌هایی که به زیر چشم و زیر گوش گوسفند منهی شود. در این مرحله می‌توانید با دست چپ گوش حیوان را جمع کرده تا تیغه دستگاه به آن برخورد نکند.

گام ششم: پشم شانه (کتف) چپ را برش دهید.

کمی موقعیت بدن خود را عوض کنید تا به شانه چپ گوسفند تسلط داشته باشید. 

• از آنجایی که احتمال چین دار شدن پوست شانه گوسفند وجود دارد، با دست چپ خود پوست را بکشید تا صاف شود. با این کار حرکت تیغه و شانه ماشین پشمچینی نرم تر انجام شده و از زخمی کردن بدن گوسفند جلوگیری می‌شود.
• برش را از زانوی چپ گوسفند شروع کرده و در ادامه مسیر تا شانه چپ پیش روید. این کار را تا حذف کامل پشم این ناحیه انجام دهید. از این فرصت برای پاک کردن داخل پای چپ می‌توانید استفاده کنید.

گام هفتم: موقعیت خود را عوض کنید و پشم پشت گوسفند را بچینید

حالت قرار گیری خود را مانند گام چهارم که بیان شد تغییر دهید. گوسفند را به پهلوی راست بخوابانید. پای راست خود را بین پاهای عقب و پای چپ را زیر شانه قرار دهید.

• حالا نوبت برش‌های طولانی ادامه دار در پشت گوسفند است. تیغه دستگاه را از دُم تا سر گوسفند حرکت داده و این حرکات را موازی با ستون فقرات گوسفند ادامه دهید.
• تا جایی که پشم ناحیه سمت چپ ستون فقرات پاکسازی شود، برش را ادامه دهید.

گام هشتم: تغییر موقعیت و پشم چینی نیمه سمت راست گوسفند

به حالت قرار گیری گفته شده در گام پنجم برگردید. پای راست خود را بچرخانید و صاف بایستید و بینی گوسفند را بین زانوهای خود قرار دهید.

• با استفاده از سه الی چهار برش سمت راست سر، گردن و شانه گوسفند را برش دهید. به خاطر داشته باشید از دست چپ خود برای کشیدن و محکم نگهداشتن پوست چین خورده اطراف شانه استفاده کنید.
• بعد از پاکسازی گردن و شانه، پشم ناحیه شانه راست تا نوک پای راست را برش دهید.
• با دست چپ خود برای ثابت نگهداشتن مفصل شانه راست استفاده کنید و با حرکات مورب روی پهلوی گوسفند، پشم این قسمت هم چیده شود.

گام نهم: پشم پای راست و ناحیه ران را برش دهید

آخرین مرحله این آموزش چیدن پشم پای راست و بخش ران می‌باشد.

• پای راست خود را کمی به سمت جلو حرکت دهید تا به سمت راست گوسفند برسید. با دست چپ به پهلوی سمت راست گوسفند فشار وارد کنید. این کار باعث می‌شود گوسفند پای خود را صاف نگه دارد. در این حالت پوست کشیده شده و عملیات پشمچینی آسانتر می‌شود.
• با یک حرکت مورب از پهلوی گوسفند تا پای راست آن را برش دهید. وقتی ساق پا از پشم پاک شد، چندین بار تا تمیزی کامل آن ناحیه از پشم این عمل را ادامه دهید.

اگر در عمل تمام گام‌هایی که گفتم انجام دادید خسته نباشید و تبریک می‌گویم! شما موفق شدید اولین عملیات پشم چینی گوسفند خود با دستگاه پشمچین برقی را به صورت اصولی و صحیح انجام دهید.

گام دهم: جمع آوری پشم و جداسازی پشم‌های رنگی و نامرغوب

اگر قصد فروش پشم را دارید، آن را در هم بپیچید. قبل از این کار پشم‌های رنگی، کثیف و نامرغوب را جدا کنید زیرا ارزشی ندارند. 

• آیا با استفاده از ماشین برقی اصلاح پشم گوسفندان می‌توان پشم کثیف گوسفندان را برش داد؟

  تمامی دستگاه‌های پشم‌زنی برقی، جهت پشمچینی پشم تمیز طراحی شده اند و شست و شوی گوسفندان قبل از عملیات چیدن پشم در کاتالوگ تمامی برندهای معتبر سازنده ماشین پشم چین برقی توصیه شده است. عدم انجام این کار باعث آسیب جدی به دستگاه خواهد شد.

• برندهای معتبر دستگاه پشم‌زنی برقی گوسفندان کدام هستند؟

  در حال حاضر برندهای با کیفیتی همچون تکنیکال ترکیه، کربل آلمان و هاپتنر آلمان در ایران فعالیت می‌کنند و می‌توانید به صورت اصل از فروشگاه نیکا خریداری کنید.

• آیا با دستگاه پشم چینی، می‌توان اصلاح حیواناتی نظیر سگ و اسب را انجام داد؟

  خیر برای این کار باید از دستگاهی به نام موزَن استفاده کنید. تنها تفاوت موزن با پشمچین برقی، طراحی متفاوت تیغه و شانه دستگاه است.