الکتروموتور سه فاز بدنه چدنی موتوژن چیست؟

الکتروموتور و یا موتور الکتریکی وسیله ای است که زمان اختراع برق تا کنون، پیشرفت ھای زیادی را در دنیای مھندسی و تکنولوژی وارد کرده است. یک الکتروموتور چیزی نیست جز دستگاھی که انرژی الکتریکی را به مکانیکی تبدیل مینماید.

به خاطر وجود الکتروموتور ھا و یا ھمان موتور ھای الکتریکی است که قرن 21  به چنین دوره ای تبدیل شده است. بدون الکتروموتور ، ما ھنوز ھم در دوران سر توماس ادیسون زندگی می کردیم که تنھا ھدف اختراع برق این بود که لامپ ھا را روشن کند.

الکتروموتور چیست؟

موتور الکتریکی یک دستگاھی است الکترومکانیکی که انرژی الکتریکی را به مکانیکی تبدیل میکند . به عبارت دیگر وسیله ھایی که تولید نیروی دورانی می کنند موتور نامیده می شوند. مکانیزم الکتروموتور ھا به طور عمده به تعاملات میان میدان ھای الکتریکی و مغناطیسی وابسته است.

الکتروموتور ھا به طور عمده به دو دسته تقسیم می شوند. این دو دسته عبارتند از موتورھاِی  AC و موتور ھایDC. موتورAC  از جریان متناوب به عنوان جریان ورودی استفاده کرده در حالی که موتور ھای DC از جریان مستقیم استفاده می کنند.

اجزای الکتروموتور

یک الکتروموتور وسیله ای است که نیروی چرخشی ایجاد می کند. به ھمین دلیل بخش اصلی یک الکتروموتور استوانه ای است که آرماتور یا روتور نامیده می شود. روتور اجزای دیگر الکتروموتور را نگه داشته و درواقع عضوی است که دوران می کند.

اطراف روتور، یک استاتور وجود دارد که سیم پیج عایق را که معمولا از جنس مس میباشد نگه می دارد. ھمانطور که از اسم آن پیداست استاتور بخش ثابت موتور است. زمانی که جریان الکتریکی به داخل موتور اعمال می شود استاتور میدان مغناطیسی ای را به وجود می آورد که روتور را می چرخاند. بسته به نوع موتور، ممکن است در موتور برس و یا الیاف فلزی به کار برده شود که سبب تداوم ورود جریان به بخش مخالف موتور می شود.

مکانیزم الکتروموتور

وقتی دو آھنربا دارید، قطب ھای ھم نام یکدیگر را دفع و قطب ھای نا ھم نام یکدیگر را جذب می نمایند. الکتروموتور ھا نیز از این خاصیت استفاده می کنند تا ترک و یا نیروی دورانی ایجاد کنند. در موتورھای الکتریکی سیم پیچی وجود دارد که نقش ھمان دو آھنربا را ایفا می کند.
در واقع ھنگامی که با روشن شدن موتور نیروی الکتریسیته به درون سیم پیچ به جریان می آید میدان مغناطیسی ای درون سیم پیچ ایجاد میگردد. این نیروی الکترومغناطیسی سبب حرکت روتور ( قسمت متحرک موتور) شده و سپس این روتور شفتی را که به آن متصل شده است را می چرخاند. با حرکت شفت دیگر اجزای متصل به آن نیز می چرخند و به این صورت است که انرژی مکانیکی تولید می شود.

انواع الکتروموتور

ھمانطور که قبلا اشاره کردیم الکتروموتور ھا به دو دسته AC و DC  تبدیل می شوند. این دو دسته خود زیر مجموعه ھایی نیز دارند. در زیر به شکل خلاصه این زیر مجموعه ھا را توضیح میدهیم.

انواع موتورDC

موتورھای DC  به 5 بخش تقسیم می شوند:

الکتروموتور با تحریک جداگانه

در این نوع الکتروموتور روتور و استاتور ھر یک از منبع تغذیه متفاوتی به ھم متصل ھستند ، این موضوع سبب ایجاد درجه آزادی بیشتر موتور میگردد.

الکتروموتور شنت

کلمه شنت در واقع به معنای موازی است. و نام این الکتروموتور به این دلیل شنت گذاشته شده است که سیم پیچ روتور و استاتور باھم موازی میباشند.

الکتروموتور ھای سری

در این نوع الکتروموتور، روتور و استاتور به شکل سری به ھم متصل شده اند. بنابراین گشتاور در این نوع موتور متناسب با مجذور شدت جریان شده و افزایش می یابد. این موضوع سبب می شود که بیشترین نسبت گشتاور بر شدت جریان در میان ھمه موتورھای DC  ایجاد شود. این نوع موتور در استارت ماشین و بالابر ھا استفاده می شود.

الکتروموتور با مغناطیس دائمی

در این نوع الکتروموتور، استاتور یک آھنربای دائمی است که سبب می شود سایز موتور کم شود. کاربرد این موتور در ایجاد گشتاور ھای کم است.

الکتروموتور مرکب

در این الکتروموتور، سیم پیچ استاتور و موتور به شکل موازی و سری به ھم متصل شده اند. به ھمین دلیل به آنھا موتورھای مرکب می گویند.

الکتروموتور ھای AC

موتور ھای AC به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

موتور سنکرون ( ھمگام)

الکتروموتور سنکرون موتوری است که روتور با میدان مغناطیسی در حال دوران استاتور ھمگام می شود. این موتور استاتور موتور القایی و روتور الکتروموتور DC را ھم زمان باھم دارد.

موتور القایی

موتور القایی به این علت به این نام، شناخته می شود که ولتاژ در روتور القا می گردد ( بنابراین نیازی به برس در درون موتور نیست.) اما برای اینکه این اتفاق بیوفتد روتور باید با سرعتی کمتر از میدان مغناطیسی بچرخد تا امکان وجود ولتاژ القایی فراھم گردد.

الکتروموتور های تک فاز و سه فاز

موتورهای جریان متناوب به‌صورت الکتروموتور تک فاز و الکتروموتور سه فاز ساخته می‌شوند. موتورهای تک فاز اغلب مصارف خانگی دارند و معمولا در توان‌های کمتر از یک اسب بخار ساخته می‌شوند ولی الکتروموتور سه فاز نسبت به سایر کالای صنعتی ، بیشتر کاربرد صنعتی دارند و در توان‌های کم تا چند صد کیلووات ساخته می‌شوند.

انواع الکتروموتور های معمول از دو قسمت اصلی تشکیل می‌شوند، یک قسمت ثابت که استاتور نامیده می‌شود و دوم قسمت متحرک که روتور نام دارد.الکتروموتور تک فاز به سبب داشتن تجهیزات اضافی از موتورهای سه فاز حجیم‌تر و گران‌تر می‌باشند و مقدار توان آن‌ها در مقایسه با الکتروموتور سه فاز مشابه کمتر است و ضریب توان کم‌تر از الکتروموتور سه فاز دارند .به دلایل فوق در صنعت از الکتروموتور تک فاز خیلی کم استفاده می‌شود.

الکتروموتور سه فاز

الکتروموتور سه فاز در حقیقت با استفاده از سه فاز R,SوT نیروی الکتریکی رو به نیروی مکانیکی تبدیل میکند.مکانیزم عمل کرد الکتروموتور سه فاز براساس القای میدان مغناطیسی حاصل از سیم پیچ و سیم حامل جریان است، در صنعت الکتروموتورسه فاز پر مصرف ترین نوع الکتروموتور به شمار میرود .

الکتروموتور سه فاز در ایران دارای جایگاه ویژه ای است، یکی از ویژگی های مهم الکتروموتور سه فاز این است که در دور و قدرت میتواند از سه چهارم اسب تا 180اسب بخار توان داشته باشد و دور موتورهای 750،1000،1400و 3000 دور را تامین کند در الکتروموتور تکفاز فقط 1400 و 3000 دور موجود است. الکتروموتور سه فاز میتواند الکتروموتور با درجه حفاظت بالا ،ضد انفجار و یا الکتروموتور ضد جرقه باشد.

روتور الکتروموتور

در الکتروموتور سه فاز عموما از روتور قفس سنجابی استفاده میشود، الکتروموتور سه فاز را میتوان با اینورتر و سافت استارت یا به صورت مستقیم راه اندازی کرد در حقیقت الکتروموتور سه فاز عمل عکس ژنراتور را انجام میدهد .در ژنراتور نیروی میکانیکی به نیروی الکتریکی تبدیل می شود ، درحالیکه در الکتروموتور نیروی الکتریکی به نیروی مکانیکی تبدیل می شود.

الکتروموتورهای با بدنه چدنی در دو مدل اصلی ، تک فاز و سه فاز تولید می شود . از بدنه چدنی به دلیل صرفه اقتصادی بیشتر در ساخت الکتروموتورهای سه فاز استفاده می شود . از ویژگی الکتروموتور با  بدنه چدنی ، مناسب بودن عایق چدن در مناطق سردسیری برای محافظت و بالا بردن طول عمر الکتروموتور در سرمای زیاد می باشد .

همچنین این آلیاژ نسبت به بدنه آلومینیومی مقاومت و قدرت بیشتری دارد . از نظر اقتصادی نیز قیمت پایین تری نسبت به بدنه آلومینیومی دارد ، که این امر  یکی از دلایل اصلی محبوبیت بدنه چدنی است . الکتروموتور با بدنه چدنی با قدرت ۱۸ تا ۹۰ کیلو وات محبوبیت زیادی در بازار داخلی دارد شرکت های معتبر ایرانی نظیر موتوژن نمونه سه فاز آن را با استاندارد IEC34 تولید می کند . در عین حال دارای امتیاز حفاظت IP54 است و از روتور قفس سنجابی بهره می برد.

کاربرد الکتروموتور سه فاز

 کاربرد این الکتروموتور ( دینام سه فاز )، در استفاده ترکشن نظیر لوکوموتیوها (در آن به موتور ترکشن آسنکرون معروف است)، روز به روز در حال افزایش است. موتور سه فاز گستره وسیعی از صنعت را پوشش داده است. از جمله :

- صنایع غذایی

- صنایع دارویی

- صنعت خودرو سازی

- صنایع فولاد

- کشاورزی

- صنعت معدن

-الکتروموتور صنایع دریایی

- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

طرز کار الکترو موتور سه فاز

الکتروموتور سه فاز بیشتر با نام دینام القایی شناخته می شود. عموما در این نوع الکتروموتور چرخش محور دینام دارای سرعتی کمتر از فرکانس منبع تغذیه اعمال شده بر الکتروموتور است زیرا این شرایط باعث می شود محور این الکتروموتور در نتیجه این اتفاق به حرکت دربیارد.

اگر زنجیره فوق رعایت نشود، میدان های متعادل کننده ای که در روتور تولید می شوند، وجود نخواهند داشت.بین فازهای منبع تغذیه اختلافاتی وجود دارد که موتور سه فاز القایی از این اختلاف جهت ایجاد یک میدان الکترومغناطیسی دوار در درون خود، استفاده می کنند.

انواع الکتروموتور ازنظر کاربرد به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

الکتروموتور ضد انفجار

الکتروموتور کولری

الکتروموتور ترمز دار

الکتروموتور کام پکت

و بسیاری انواع الکتروموتور خاص

الکتروموتور سه فاز بدنه چدنی موتوژن

 الکترو موتورموتوژن سه فاز با بدنه چدنی از جمله الکتروموتورھای به نام شرکت موتوژن است که به عنوان یکی از معتبرترین شرکت های تولید کننده الکتروموتور در منطقه خاورمیانه در سال 1353 در تبریز با نام گلد الکتریک تاسیس شد و در سال 1354 به موتوژن  تغییر نام داد و در حال حاضر بیش از 2 ميليون دستگاه انواع الکتروموتور های تک فاز و سه فاز با کاربردهای صنعتی و خانگی ، مطابق با استانداردهای جهانی نظیر DIN و NEMA و IEC تولید و به بازارهاى مصرف ایران ، اروپا ، آسیا و آفریقا عرضه مى کند.

موتوژن توانست در طی 45 سال، بازار الکتروموتور ایران را با قدرت به دست بگیرد. محصولات کمپانی موتوژن به سه دسته مھم الکتروموتور ھای صنعتی، الکتروموتور ھای خانگی و الکتروپمپ تقسیم میشوند. خط مشی موتوژن استفاده از

کارشناسان جوان و با انگیزه می باشد. ھدف اصلی آن نیز افزایش سطح رضایت مشتریان و تامین خواسته ھای آن ھا می باشد.

موتوژن ھم چنین به کسب جوایز ارزنده در زمینه واحد نمونه صنعتی، صادرکننده نمونه، تولیدکننده صنعتی نمونه در زمینه مواد نفتی و غیرنفتی نائل آمده است.

از سری ھای معروف الکتروموتور موتوژن میتوان موارد زیر را نام برد:

•    الکتروموتور موتوژن سه فاز آلومینیومی سری TEFC

•    الکتروموتور موتوژن سه فاز چدن

•    الکتروموتور موتوژن تک فاز با دو خازن

•    الکتروموتور موتوژن تک فاز با یک خازن

•    الکتروموتور موتوژن برای کولر

•    الکتروموتور موتوژن مشعلی

نصب و راه اندازی و نگهداری و تعمیرات ، قطعات یدکی ، تعمیرات الکتروموتور موتوژن MOTOGEN

جهت نصب الکتروموتور باید محل صاف و تمیز وجود داشته باشد. برق متناسب با آن به صورت تکفاز یا سه فاز باید تامین شود. بعد از نصب باید برق به صورت ستاره یا مثلث وصل شود. بعد از راه اندازی باید موتور به صورت مناسب و مستقیم به گیربکس ، پمپ ، نوار نقاله ، همزن و … کوپله شود. در غیر این صورت بار و تنش اضافی به قسمت های مختلف نظیر: بلبرینگ ، کوپلینگ و … وارد شده و الکتروموتور مستهلک می گردد.

 انواع الکتروموتورهای صنعتی موتوژن به صورت زیر است:

•    الکتروموتور سه فاز تک دور دارای فریم آلومینیومی

•    الکتروموتور تکفاز دارای دو خازن

•    الکتروموتور تکفاز به صورت خازن دائم

•    الکتروموتور سه فاز دارای بدنه چدنی

•    الکتروموتور تکفاز دارای دو خازن همراه با فریم چدنی

•    الکتروموتور سه فاز با گرید انرژی IE2

•    الکتروموتور سه فاز دو دور دالاندر با فریم آلومینیومی

انواع الکتروموتورهای خانگی موتوژن

•    الکتروموتور کولری به صورت دو سرعته و دارای اسپلیت فاز

•    موتور کولری به صورت دو سرعته و دارای خازن استارت

•    موتور الکتریکی دارای اسپلیت فاز جهت استفاده در پمپ سیرکولاتور

•    الکتروموتور کولری به صورت دو سرعته خازن دائم- خازن استارت

•    موتور کولری به صورت دو سرعته دارای خازن دائم

•    موتور کولری به صورت دو سرعته پرتابل

•    الکتروموتور مشعل

•    الکتروموتور کولری PM

•    الکتروموتور کولری به صورت دو سرعته ۱٫۵ اسب بخار

مزایا و معایب  الکتروموتور سه فاز بدنه چدنی موتوژن

الکتروموتورها امروزه کاربرد بسیار زیادی در صنایع مختلف دارند. این تجهیزات‌ می‌ توانند انرژی الکتریکی را تبدیل به نیروی چرخشی کنند که با استفاده از تجهیزات جانبی دیگر مانند گیربکس می توان نوع و میزان این نیرو را تغییر داد. در واقع الکتروموتور‌ها از قسمت های مختلفی تشکیل شده‌ اند که هر کدام وظیفه خاصی را بر عهده دارد.

یکی از بخش‌ های مهم این تجهیزات بدنه آنهاست. پوسته یا بدنه موتور الکتریکی باید بتواند در شرایط کاری مختلف استحکام خوبی داشته باشد، همچنین وزن پایین مواد اولیه به کار رفته برای ساخت بدنه این محصولات، باعث کاهش وزن کلی الکتروموتور خواهد شد. یکی از آلیاژ‌های پر استفاده برای ساخت بدنه الکتروموتورها، چدن‌ می‌ باشد.

الکتروموتورهایی که بدنه آنها از جنس چدن است، دارای دو مدل اصلی هستند که عبارتند از: الکتروموتورهای سه فاز و تکفاز. اولین موردی که به عنوان مزیت اصلی محصولات به شمار می‌ رود، قیمت نسبتاً پایین آن نسبت به سایر مواد اولیه مشابه برای تولید بدنه الکتروموتور است. در ضمن در مناطق سردسیری که دمای هوا بسیار پایین است، چدن‌ ها خاصیت عایقی مناسبی دارند و کمک‌ می‌ کنند که طول عمر الکتروموتور شما افزایش یابد.

همچنین وقتی الکتروموتور‌های دارای بدنه چدنی را با الکتروموتورهای بدنه آلومینیومی مقایسه می‌ کنیم، به این موضوع بر‌ می‌ خوریم که محصولات چدنی دارای قدرت و مقاومت بیشتری هستند. در ضمن قیمت آنها نسبت به آلومینیوم پایین‌ تر است. برای بررسی بهتر این مزایا و معایب الکتروموتور با بدنه چدنی، بهتر است در زمان خرید الکتروموتورها با معایب چدن آشنایی داشته باشیم.

● الکتروموتور‌های دارای بدنه چدنی معمولاً روند انتقال حرارت را ضعیف‌ تر از سایر الکتروموتورها به عنوان مثال الکتروموتورهای بدنه آلومینیومی انجام می‌ دهند. همین باعث‌ می‌ شود در مناطق گرمسیر که از الکتروموتور با بدنه چدنی استفاده شده است، روند انتقال حرارت به درستی انجام نشود و در برخی موارد همین دمای بالا باعث از بین رفتن بخش‌ های داخلی الکتروموتور و به خصوص عایق‌ ها می‌ گردد.

● تردی و شکنندگی چدن یکی از ویژگی‌ های منفی این محصولات است. همین ویژگی باعث می‌ شود که تحت فشارهای بسیار بالا یا ضربات شدید، بدنه الکتروموتور شما آسیب ببیند.

● وزن الکتروموتور‌ها با بدنه چدنی معمولاً از سایر انواع الکتروموتور‌ها با قدرت و ابعاد مشابه بیشتر است.

با توجه به مواردی که گفته شد معمولاً از الکتروموتورهای با بدنه چدنی در مناطق سردسیر استفاده‌ می‌ کنند. از سوی دیگر استحکام مناسب این محصولات باعث شده است که بتوان با اطمینان بیشتری از آنها در الکتروموتور‌های پر قدرت استفاده کرد. یکی از نکات بسیار مهمی که در خصوص جنس بدنه الکتروموتور‌ها باید مد نظر قرار دهید، قرارگیری استاتور در این بخش است.

شیارهای استاتور محل قرارگیری سیم پیچی‌ های الکتروموتور شما خواهند بود. به همین دلیل است که در زمان خرید این محصولات باید توجه ویژه‌ ای به جنس بدنه داشته باشید. این قسمت کارایی زیادی در زمان انتقال حرارت دارد.

پس به این ترتیب اگر قصد به کارگیری الکتروموتور پرقدرت در مناطق گرمسیری یا شرایط کاری با درجه حرارت بالا دارید، بهتر است قبل از خرید الکتروموتور با بدنه چدنی به صورت ویژه به این نکته دقت کرده و با افراد متخصص در این زمینه مشورت کنید.