روش های تهویه گلخانه در تابستان

تهویه گلخانه در تابستان از جنبه های مختلف اهمیت دارد. تهویه مطبوع داخل گلخانه باید به شکلی  باشد که دما و رطوبت مورد نیاز برای رشد گیاهان را تأمین نماید. گلخانه محیط حساسی است و از همین رو دمای مناسب گلخانه در تابستانامری است که باید به آن بسیار توجه کرد. گرمای تابستان به خودی خود آزار دهنده است. حال تصور کنید در این گرما باید در محیط گلخانه مشغول به کار باشید، این امر طاقت‌فرساتر از تحمل گرماست. چرا که دما در چنین محیطی غالبا چند درجه بالاتر از دمای محیط خارج است. اما بحث ما بر سر این دشواری نیست. بحث بر سر حفظ دمای مناسب است.

گلخانه‌ها برای افراد خانه‌داری که خودشان می‌خواهند محصولاتی مانند گوجه فرنگی، خیار، خربزه و ... را تولید کنند بسیار حائز اهمیت هستند. در این راستا تامین دمای مناسب یکی از مهم‌ترین اعمالی است که باید برای حفظ سلامت و رشد گیاهان به آن توجه کرد.

اگر زمستان باشد همه‌چیز خوب پیش می‌رود، اما حفظ دمای مناسب گلخانه در تابستان امری دشوار است. دشواری این امر به این دلیل است که اولا همه‌ی گیاهان در یک دمای مشخص قادر به رشد نیستند و برخی از آن‌ها به گرما حساس‌ترند.

ثانیا برخی از روش‌هایی که برای متعادل کردن دما به کار می‌رود ارزان نیستند (هرچند در ادامه‌ی این مطلب می‌توانید با چند روش ارزان و کاربردی به دمای مطلوبی دست پیدا کنید). اما به شکل کلی با دقت در این امر و مراقبت‌های لازم می‌توانید محصولاتی خوب پرورش دهید و نتیجه‌ی زحمات و مراقبت‌های خود را مشاهده کنید.

گیاهان نیز مانند انسان‌ها هستند. همان‌گونه که گرمای بیش از اندازه منجر به بروز بیماری‌هایی در انسان‌ می‌شود، بالا رفتن گرما و عدم تامین دمای مناسب گلخانه در تابستان منجر به بروز مشکلاتی می‌شود و ممکن است زیان‌های عظیمی به صاحبان گلخانه‌ها وارد کند.عواملی نظیر نور مناسب، رطوبت، دما و زمان آب‌یاری نکاتی هستند که  در سلامت گیاهان موثر هستند و بستر رشد مناسب باید با توجه به این عوامل برای آن‌ها فراهم شود.

انواع روش های خنک کردن گلخانه

روش‌های مختلفی برای خنک کردن و پایین آوردن دمای گلخانه وجود دارد که اصلی‌ ترین آن ها عبارت‌اند از:

• خنک کردن به روش تبخیر
• آب‌پاشی روی سقف گلخانه
• تهویه گلخانه
• کاهش میزان نور ورودی
• عبور هوا از عمق زمین

دمای مناسب گلخانه در تابستان چند است؟

حفظ دمای مناسب گلخانه در تابستان از آن مواردی است که دغدغه‌ی بسیاری از صاحبان گلخانه است. با توجه به گیاهان متفاوتی که در گلخانه ‌نگهداری می‌شوند، آگاهی از این‌که چه دمایی واقعا گرم محسوب می‌شود کار چندان آسانی نیست.

زمانی که دما در روز بالاتر از 32 درجه‌ی سانتیگراد و در شب به 24 می‌رسد منجر به تولید محصولاتی نارس می‌شود. این‌جاست که اهمیت دمای مناسب گلخانه در تابستان بیش از پیش به چشم می‌آید و این امر هم‌چنین نشان‌دهنده‌ی اهمیت خنک نگه داشتن محیط در فصول گرما است.مناسب‌ترین دما برای رشد اکثر محصولات 26 الی 29 درجه‌ی سانتی‌گراد است. دقت کنید که برای آگاهی از دمای فعلی بهتر است از ترموکوپل استفاده کنید. چرا که دماسنج‌های جیوه‌ای از دقت چندان بالایی برخوردار نیستند.

با این‌حال میزان دمای مناسب گلخانه در تابستان از گیاهی تا گیاه دیگر متفاوت است. درک درجه حرارت مناسب از اهمیت زیادی برخوردار است. اما جای نگرانی نیست. با دانستن محدوده‌ی دمای ایده‌آل می‌توانید از بروز مشکلات جلوگیری کنید. هم‌چنین با ترکیبی از سایبان، تهویه و رطوبت می‌توانید دمای مناسب را تامین کنید و محصولاتی کاملا سالم پرورش دهید.

غربال خانه ها

امروزه  از صفحاتی به عنوان مواد روکش برای پوشش گلخانه ها بکار گرفته  می  شود. این گلخانه ها به عنوان غربال خانه  معرفی می  گردند. در داخل آن ها اثرات گلخانه ای اتفاق نمی افتد ، و ضمن اینکه  از ورود حشرات به آن ها با محدودیت مواجه می باشد (بسته به اندازه منفذ شرایط نصب)، اثرات سایه اندازی و بادشکن در آن ها غالب می باشد.

به  عبارتی  آن ها یک نوع از سایه خانه محسوب می شوند. در غربال خانه ها، تهویه به طور دائم صورت می گیرد . آب باران از طریق صفحه به داخل آن ها نفوذ می نماید ، که استفاده از آن ها را در مناطقی که میانگین بارندگی زیاد می باشد، محدود می نماید. انواع پیچیده تر غربال خانه ها عبارت از گلخانه هایی است که از سقف قابل تعویض برخوردار می باشند ، که در آن پوشش فیلم را می توان با پوشش صفحه جایگزین کرد .

تهویه‌ گلخانه در تابستان یکی از اقدامات مهم و حیاتی

یکی از بهترین و موثرترین شیوه‌های مقابله با گرما، توجه به جریان هواست. سیستم تهویه به لطف وجود دریچه‌های روی سقف، دریچه‌های جانبی (معمولا به شکل کرکره‌ای) و درب گلخانه قادر است جریان موردنیاز هوا را برای خنک کردن گیاهانی که دمای بالا برایشان مضر است فراهم آورد.

در رابطه با تهویه گلخانه در تابستان به شکل یک اصل بسیار تقریبی می‌توان گفت مساحتی از دریچه‌های تعبیه شده روی سقف در حدود یک پنجم مساحت کف گلخانه، می‌تواند هر دو دقیقه یک بار به شکل کامل منجر به تغییر دما شود.البته این نسبت کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد و کمتر گلخانه‌ای به این سبک ساخته می‌شود. اما با باز گذاشتن دریچه‌های جانبی امکان عبور جریان هوا به اندازه‌ی کافی وجود دارد.

از آن‌جا که دمای بالاتر از 27 درجه‌ی سانتی‌گراد ممکن است به برخی از گیاهان آسیب برساند باید همواره در حفظ دمای مناسب گلخانه در تابستان دقت لازم را به عمل آورد و با استفاده از یک دماسنج حداقل و حداکثر دما را کنترل کرد.

در روزهای گرم و آفتابی به منظور توجه به تهویه‌ گلخانه در تابستان هرچه زودتر تمام درها و دریچه‌ها را باز کنید و آن‌ها را حتی در طول شب‌های گرم نیز نبندید. اگر نگران ورود گربه‌ها و حیوانات وحشی هستید می‌توانید با توری‌ها و حافظ‌های مشبک درها را بپوشانید تا هم مانع از ورود حیوانات شوید و هم خیالتان بابت جریان داشتن هوا  و گرده‌افشانی آسوده باشد.

دریچه‌های اتوماتیک تا حدودی موثر هستند اما از آن‌جایی که کنترل این دریچه‌ها همیشه موفقیت‌آمیز نیست و با اختلال مواجه می‌شوند، هم‌چنان حضور در محل برای باز کردن آن‌ها و فراهم آوردن دمای مناسب گلخانه در تابستان ضروری به نظر می‌رسد.

فواید سیستم تهویه گلخانه

1. کنترل رطوبت
2. تثبیت دما
3. جلوگیری از رشد باکتری ها
4. جلوگیری از صدمه به گیاهان
5. چرخش هوای فضای داخل و خارج
6. جلوگیری از رشد بوته ها
7. ساخت دی اکسید کربن ملزوم جهت فتوسنتز

تأثیر دمای زیاد در گلخانه

اگر سیستم تهویه در گلخانه به کار گرفته نشود، کنترل دمای گلخانه در فصل تابستان سخت می شود. در نتیجه دمای گلخانه بیش از اندازه زیاد می شود. دمای بیش از حد گرم در مرحله رشد و گرده افشانی اسیب جدی به گیاهان می زند. چرا که گیاهانی که در معرض هوای گرم قرار دارند، گرده افشانی ضعیفی خواهند داشت و میوه های بالغ نیز با آسیب دچار می شوند. بنابراین  تهویه گلخانه در تابستان یک امر ضروری می باشد و باید به بهترین نحو صورت گیرد. چرا که  تهویه اشتباه موجب افزایش دمای گلخانه به بیش از 32 درجه در طول روز می گردد. در صورتی که برای اکثر گیاهان دمای گلخانه نباید بیش از 24 درجه باشد.

ایجاد سایه‌بان به منظور حفظ دمای مناسب گلخانه در تابستان

نصب توری سایبان دومین راهی است که برای تامین دمای مناسب گلخانه در تابستان می‌توانید به آن عمل کنید. هنگام نصب، این نکته را نیز در نظر بگیرید که گیاهان برای رشد کردن به میزان مناسبی از نور نیاز دارند. نباید با نصب نادرست سایه‌بان جلوی تابش نور مناسب را بگیرید.

پرده‌هایی که به منظور تامین دمای مناسب گلخانه در تابستان استفاده می‌شوند، می‌توانند داخلی یا خارجی باشند. پرده‌های خارجی از آن جهت مناسب‌تر هستند که بیرون از گلخانه نصب می‌شوند. به این ترتیب این پوشش‌ها نور خورشید را پیش از آن‌که حتی از از شیشه‌ عبور کند، به دام می‌اندازند. در روزهایی که هوا سردتر است می‌توان این پوشش‌ها را برداشت.

با این‌همه این امکان نیز وجود دارد که این پرده‌ها مانع‌ از کارایی دریچه‌ها شوند و تهویه گلخانه در تابستان را با مشکل مواجه کنند. از همین رو باید برای مقابله با این مشکل تلاش کنید یا می‌توانید از پرده‌های داخلی استفاده کنید که مدل اتوماتیک نیز دارند. توری یا محافظ‌های مشبک می‌توانند جایگزین‌های خوبی برای پرده‌ها باشند. این تجهیزات به راحتی می‌توانند نصب شوند و در جای خود محکم باقی بمانند.

متعادل کردن دما به وسیله‌ی آب، روشی دیگر برای دستیابی به دمای مناسب گلخانه در تابستان

اما یک ترفند دیگر که بسیاری در روزهای گرم تابستان برای افزایش رطوبت گلخانه از آن استفاده می‌کنند تعدیل کردن دما به وسیله‌ی آب ست. افزایش رطوبت اقدامی بسیار موثر در راستای تامین دمای مناسب گلخانه در تابستان است.همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید بسیاری از افرادی که گلخانه دارند در روزهای تابستان اقدام به پاشیدن آب و خیس کردن سطوح می‌کنند.

هنگامی که می‌خواهیم به دمای مناسب گلخانه در تابستان دست پیدا کنیم باید به میزان رطوبت نیز توجه کنیم. همزمان با تبخیر آب سطح رطوبت محیط افزایش پیدا می‌کند و این امر به گیاهان کمک می‌کند با گرما مقابله کنند.یک اثر جانبی مثبت در این امر وجود دارد. افزایش میزان رطوبت شرایط را برای آفاتی که در محیط خشک زیست می‌کنند دشوار می‌کند.  

اما سوالی که پیش می‌آید این است که این عمل را در چه فواصل زمانی باید انجام داد؟‌ در واقع در روزهایی که گرما بیش از حد است این عمل را تا جایی که می‌توانید باید انجام دهید (که کار چندان آسانی نیست). می‌توانید هدف خود را روی دو مرتبه آب‌پاشی تنظیم کنید.یک مرتبه  صبح و یک مرتبه عصر. اگر انرژی و زمان لازم را برای انجام این کار دارید، می‌توانید هنگام ظهر نیز این عمل را انجام دهید.

سایر اقدامات و روش‌های لازم برای رسیدن به دمای مطلوب

افزون بر روش‌های یاد شده برای تامین دمای مناسب و تهویه گلخانه در تابستان، راه‌کارهای دیگری نیز موجود است. استفاده از پنکه‌ها نیز مانند تهویه موجب می‌شود که جریان هوا به شکل مناسبی در رفت‌وآمد باشد.فن هادر انواع مختلفی وجود دارند و حتی مدل‌هایی از آن‌ها هستند که بدون نیاز به برق و تنها با استفاده از صفحات خورشیدی کار می‌کنند.

از سوی دیگر توجه به آبیاری گیاهان نیز بسیار حائز اهمیت است. گیاهانی که رطوبت کافی در نزدیکی ریشه دارند، نسبت به گیاهانی که از کمبود آب رنج می‌برند وضعیت بهتری دارند. تعریق یکی از فرایندهایی است که موجب خنک شدن گیاهان می‌شود.رطوبت از طریق منافذ موجود در برگ خارج می‌شود. دقیقا همان‌گونه که بدن انسان عرق می‌کند، خروج رطوبت موجب خنک شدن سطح برگ نیز می‌شود.

حال اگر به دلیل عدم وجود رطوبت کافی گیاهان نتوانند این فرایند را به درستی انجام دهند، پژمرده می‌شوند. به همین دلیل آبیاری و توجه به تهویه گلخانه در تابستان می‌تواند تا حد زیادی به حفظ سلامت گیاهان کمک کند. با مشاهده‌ی برگ‌های سوخته و خشک شدن شاخ و برگ گیاهان، می‌توان دریافت که دمای گلخانه بالاتر از حد مفید است و باید اقداماتی در راستای تنظیم دما انجام داد.

روش دیگر برای تامین دمای مناسب گلخانه در تابستان استفاده از تهویه‌های الکتریکی است. درست است که این تهویه‌ها گران‌ هستند اما کارایی موثری دارند. مه‌پاش، رطوبت‌ساز و مه‌ساز نیز از دیگر تجهیزاتی است که می‌توان در گلخانه‌های بزرگ از آن‌ها استفاده کرد.

طبیعی است که اگر وسعت گلخانه زیاد باشد هزینه کردن برای حفظ و تعادل دما امری کاملا ضروری است؛ چرا که در صورت عدم تامین دما، آسیب وارده به محصولات خساراتی بسیار بالاتر از مبلغی که برای خرید تجهیزات صرف می‌شود به بار خواهد آورد.عمل کردن به نکاتی که در این مطلب خواندید باعث می‌شود که بتوانید محیطی مناسب را برای رشد گیاهان خود ایجاد کنید و از نتیجه‌ی حاصل لذت ببرید.

سخن پایانی

دمای گیاه داخل گلخانه در فصول گرم و مناطق خشک حتی با تهویه مناسب ، در صورت تابش نور زیاد آفتاب می تواند 5-10 درجه سانتیگراد بالاتر از دمای هوا برسد. تهویه مناسب به تنهایی نمی تواند موجب خنک شدن گیاهان شود زیرا دمای هوا در اکثر اقلیم بسیار بالا می باشد . از سیستم های زیر با خنک کننده تبخیر می توان برای سرمایش بیشتر و افزایش رطوبت گلخانه استفاده نمود. در نهایت، شدت نور در گلخانه برای هر گیاه نباید از حد مجاز کمتر باشد. هرچه گیاهان درون گلخانه شطح برگ بیشتری داشته باشند، به نور بیشتری نیازمند خواهد بود و به میزان کمتری سایه انداز نیاز می باشد.