دستگاه فوگر سرد چیست و چه کاربردی دارد؟

دستگاه فوگر سرد (ULV)؛ از تمایز تا کاربردها

پیش‌تر در یادداشت‌های مختلفی، توضیحات کافی در مورد دستگاه فوگر یا همان مه‌پاش و کاربردهای گسترده آن ارائه شد اما اغلب توضیحات و نکات گفته‌شده کلی بوده و بدون در نظر گرفتن نوع دستگاه فوگر بیان شد.

این در حالی است که اساساً این وسیله در دو گونه دستگاه فوگر سرد و دستگاه فوگر ترمال (فوگر حرارتی)، در بازار وجود دارد. هدف ما در یادداشت پیش رو، پرداختن موردی و مفصل به دستگاه فوگر سرد، تمایز آن با مدل‌های ترمال و همچنین کاربرد دستگاه فوگر سرد است.

پس با در نظر داشتن این طرح کلی در ذهن، شما را دعوت به مطالعه این یادداشت می‌کنیم. نیاز به ذکر است به منظور اجتناب از ناتوانی در درک دقیق موضوع و شناخت دستگاه فوگر سرد، در بخش ابتدایی مروری بر تعریف و توصیف کلی فوگرها خواهیم داشت.

• فوگر یا همان مه‌پاش چیست؟ (یادآوری)
• دستگاه فوگر سرد؛ به اختصار فوگر (ULV)
• قطر ذرات یک کمیت مهم در کاربرد دستگاه فوگر سرد
• برگ برنده اصلی دستگاه فوگر سرد
• قطعات و اجزای دستگاه فوگر سرد
• مزایای و معایب دستگاه فوگر سرد
• کاربرد دستگاه فوگر سرد
• قیمت دستگاه فوگر سرد

فوگر یا همان مه‌پاش چیست؟ (یادآوری)

با مراجعه به سلسله یادداشت‌هایی که با محوریت شناخت این وسیله آماده شد، به یک تعریف و توصیف کلی از دستگاه فوگر خواهید رسید.

•         فوگر، به زبان ساده، وسیله‌ای به منظور تولید و پخش سیال‌های گازی در قالب مه است. کاربران بسته به نوع نیاز خود می‌توانند مواد مختلفی را در قالب مه یا حتی آب عادی و خالص را نیز از این طریق در هوا انتشار دهند.

اما فراموش نکنید که این یک تعریف کلی، بدون پرداختن به جزئیات عملکرد وسیله است. حال با دقیق شدن در مورد عملکرد آن، با دو گونه مختلف روبرو خواهیم شد؛ دستگاه فوگر سرد و دستگاه فوگر ترمال. هرچند در بخش مجزایی به مدل ترمال نخواهیم پرداخت اما در متن توضیحات، تلاش می‌کنیم تا همواره نیم‌نگاهی به آن داشته و در مقام قیاس با دستگاه فوگر سرد آن را بررسی کنیم.

دستگاه فوگر سرد؛ به اختصار فوگر (ULV)

دستگاه فوگر سرد یا به بیانی دیگر فوگر با حجم فوق‌العاده کم، با استفاده از شیوه (ULV)، مه تولید می‌کند. در این روش حجم عظیمی از هوا با فشار کم در مجاورت مایع(آب یا هر مایع دیگری) قرار گرفته و با این روش مایع به قطرات بسیار ریزی که در اصل همان بخار است تبدیل خواهد شد. در نظر داشته باشید که از اساس، تفاوت بخار و گاز در این موضوع نهفته است که بخار برخلاف گاز، قطرات بسیار بسیار ریز مایع، در مخلوط با هواست.

استفاده از روش (ULV) باعث شده تا این مدل که به آن دستگاه فوگر سرد گفته می‌شود، برخلاف مدل ترمال، بدون گرما یا افزایش دما، بخار تولید کند. در حالی که در مدل‌های ترمال با استفاده از گرما و افزایش دما مایع(آب یا هر مایع دیگری) به بخار تبدیل می‌شد و در اصطلاح بخار داغ بود، در دستگاه فوگر سرد بدون نیاز به افزایش دما و گرم کردن، قطرات مایع به ذرات ریز مخلوط با هوا یا همان بخار تبدیل خواهند شد.

دستگاه فوگر سرد به طور نرمال قطراتی از مایع به قطر 1 تا 150 میکرون را در هوا پخش می‌کند؛ قطراتی در این سایز پس از مخلوط با هوا، تشکیل مه یا همان بخار می‌دهند و در عمل نیازی به گرم کردن آن‌ها نیست. مجدداً باید تکرار کرد که مقصود از سردی بخار خروجی این وسیله، تبدیل مایع به بخار در آن، بدون نیاز به گرماست.

هرچند در بخش‌های بعدی به تفصیل کاربرد دستگاه فوگر سرد بررسی خواهد شد اما به طور اجمالی می‌توان گفت در آفت‌کشی، علف‌کشی، قارچ‌کشی، ضدعفونی کردن و پخش مواد بهداشتی-شیمیایی تحت شرایط خاص کاربرد دارد.

قطعات و اجزای دستگاه فوگر سرد

دستگاه فوگر سرد به طور نرمال از یک دمنده، یک مخزن مناسب برای نگهداری از فرمولاسیون‌های مختلف شیمیایی و در برخی از مدل‌ها یک پمپ، تشکیل شده است. دستگاه می‌تواند به کمک برق، باتری و یا حتی موتورهای بنزینی تغذیه شود و از این حیث محدودیت ساختاری وجود ندارد. دمنده وظیفه دارد تا با دمش قوی و مداوم هوا، یک ناحیه کم‌فشار ایجاد کند؛ میزان کاهش فشار هوا، از طریق تغییر سرعت موتور قابل کنترل است.

فرمولاسیون(ماده شیمیایی یا بهداشتی) با استفاده از یک پمپ برقی، دندنه‌ای (FMI) یا دیافراگمی، از طریق نازل، در حجم بسیار کم، به این محیط کم‌فشار انتقال یافته و با توجه به کاهش ناگهانی فشار، به ذرات معلق و فوق ریزی تبدیل خواهد شد.

نازل انتقال مواد، در این جا نقش کلیدی و مهمی بازی کرده و از حیث طراحی باید شرایط ویژه‌ای داشته باشد. این نازل به تسهیل گردش جریان هوا نیز کمک خواهد کرد. البته حرکت هوا توسط چند باله(فین) ثابت نیز تثبیت شده و منتهی به گردش محوری خواهد شد.

در مجموع این حرکت گردشی، تغییر فشار و توزیع ناگهانی مایع، قطرات را در قالب بخار یا مه در خروجی دستگاه فوگر سرد معلق ساخته و انتشار می‌دهد. باید خاطر نشان کرد که در مدل‌های نرمال و با امکانات کافی، اپراتور به کمک ابزارهای خاصی امکان تنظیم قطر ذرات معلق را دارد.

مزایای و معایب دستگاه فوگر سرد

هرچند در بخشی تحت عنوان "برگ برنده اصلی دستگاه فوگر سرد" به طور کلی و در قالب تئوری به مزایای این وسیله بسیار کاربردی پرداختیم اما بد نیست تا به طور ملموس مروری بر مزایا داشته باشیم. کاربرد دستگاه فوگر سرد خود را بیشتر در جایی نشان می‌دهد که میزان مواد شیمیایی مورد نیاز را به طرز اعجاب‌انگیزی کاهش می‌دهد.

با استفاده از این وسیله، ضمن وارد کردن میزان کمتری از مواد شیمیایی یا بهداشتی به محیط، سطح و حجم بیشتری را به شکل مؤثر پوشش می‌دهید؛ کاهش ماده اولیه مورد نیاز در عین افزایش بهره‌وری! از دیگر مزایای دستگاه فوگر سرد می‌توان به کاهش شانس مسمومیت و آلودگی محیطی با توزیع متوازن و مؤثر سطح کمی از مواد اشاره کرد.

اما در مورد معایب باید گفت متأسفانه تمام جوانب و جزئیات کار با این وسیله جذاب و همچنین قابل کنترل نیست. وسیله نیازمند کالیبراسیون دقیقی بسته به نیازهای کاربر دارد؛ پیش‌تر از لزوم تناسب سایز قطرات و کاربرد مورد نظر سخن گفتیم. کالیبراسیون وسیله نیازمند تخصص کافی بوده و هر کسی قادر به انجام نیست.

همچنین پخش ذرات معلق در هوا، یکی از موضوعاتی است که اگر از کنترل خارج شود، اثرات زیان‌بار آن غیرقابل چشم‌پوشی است.

شاید با اضافه کرد میزان زیادی از مواد شیمیایی مایع به یک سطح تنها موجب آلودگی در یک سطح محدود شوید اما در صورت خطا در استفاده از مواد شیمیایی و عدم تنظیم میزان مورد نیاز، آلودگی ایجاد شده با دستگاه فوگر سرد در تمام محیط پخش شده و به سادگی قابل کنترل نیست؛ فراموش نکنید کنترل حرکت مه در هوا اصلاً ساده نیست!

کاربرد دستگاه فوگر سرد

کاربرد دستگاه فوگر سرد محدود به یک صنعت یا حیطه خاص نیست. برخی از کاربردها شامل کنترل حشرات موذی می‌شود؛ کنترل آفات، از بین بردن امکان سکونت پرندگان مزاحم و کاربردهای گسترده در دفع آفات و گیاهان هرز مزارع و گلخانه‌ها.

به طور مثال در پرورش درختان آووکادو، به طرز گسترده‌ای از فوگر سرد استفاده می‌شود. درختان این میوه استوایی بشدت مستعد جذب آفات و حشرات مزاحم است و باید به طور مثمر مورد پایش و دفع آفات قرار گیرد. دستگاه فوگر سرد در این روش با پخش یک مه یا بخار حامل اوکسی‌کلرید مس، امکان رشد گیاهان هرز و تخم‌گذاری حشرات موذی را به صفر می‌رساند.

این یک مثال است و صد البته کاربرد دستگاه فوگر سرد در صنایع کشاورزی فقط به این محدود نشده و حتی در انبار دانه‌هایی مانند گندم و حفظ سلامت سیلوها در مقابل حشرات موذی نیز کاربرد دارد.

در کنار تمام این موارد، باید بر کاربرد دستگاه فوگر در مقاصد ضدعفونی کردن نیز تأکید ورزید. قریب به اتفاق مواد ضدعفونی‌کننده قابل استفاده در فوگر هستند و به این وسیله می‌توان آن‌ها را به شکل متوازن و مفیدی در محیط انتشار دارد.

از این روش برای ضدعفونی کردن حتی بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌های ضد عفونی هم استفاده می‌شود. با دقت در تصاویر و نمایه‌های پخش‌شده در طول بحران شیوع ویروس کرونا، می‌توانید به وضوح کاربرد وسیع دستگاه‌های فوگر را حتی در مترو و خیابان‌های کشورهای اروپایی و شرق آسیا ببینید. کاربرد دستگاه فوگر سرد در این موقعیت، بخش مواد ضدعفونی‌کننده و جلوگیری از باقی ماندن ویروس کرونا بر سطوح مختلف است. آخرین حیطه‌ای که قصد اشاره به آن را داریم، دامداری‌های و گاوداری‌ها هستند.

دستگاه فوگر سرد در این محیط‌ها نیز تا حد بسیار زیادی در دفع آفات، کثیفی‌ها و بیماری‌های قارچی یا ویروسی نقش مؤثری دارد. کاربرد دستگاه فوگر سرد در این محیط‌ها نیز کاملاً مشابه با محیط‌های بیمارستانی یا کشاورزی است؛ به این شکل که آفت‌کش‌ها، حشره‌کش‌ها و مواد ضدعفونی از طریق دستگاه فوگر سرد به مه تبدیل شده و سپس در تمام محیط پخش می‌شوند.

قیمت دستگاه فوگر سرد

تعیین دقیق قیمت دستگاه فوگر سرد عملاً ممکن نیست زیرا سوای اینکه در انواع، ظرفیت‌ها و کاربردهای مختلف در دسترس است، در برندها و مدل‌های گوناگونی نیز تولید خواهد شد. با این حساب نمی‌توان حد دقیقی برای قیمت دستگاه فوگر سرد در نظر گرفت اما به طور طبیعی هر قدر، قدرت انتشار مواد، امکان کار مداوم و تطبیق‌پذیری آن با مواد شیمیایی بالاتر رود، می‌توان انتظار قیمت بیشتری داشت.

به طور نرمال قیمت گونه‌های اروپایی از آسیایی بیشتر است اما این به معنی پایین بودن کیفیت مدل‌های آسیایی نیست؛ برندهای آسیایی محصولات مقرون به صرفه‌تری دارند.