شمشه گیری چیست؟

عملیات ساخت‌  هر سازه عمرانی شامل دو دسته عمده از فرایند های اجرایی یعنی نازک کاری و سفت کاری می‌شود. به کلیه عملیات هایی نظیر کندن پی و بتن ریزی ساختمان ، دیوار چینی و تیغه چینی ساختمان , نصب تیر و ستون های اصلی ساختمان و پس از آن احداث و نصب سقف، سفت کاری ساختمان گفته میشود.

همچنین به کلیه عملیات هایی نظیر کاشی کاری ، نقاشی دیوار ها و سقف ساختمان , برق کاری کلید و پریز ها ، نصب تاسیسات از قبیل لوله ها و شوفاژ ساختمان و در نهایت نصب درب و پنجره ها طبق خواسته مشتری نازک کاری ساختمان گفته می شود.

یکی از عملیات ‌های اصلی زیرمجموعه نازک کاری، اندودکاری می باشد که شامل مراحل متعدد از جمله شمشه گیری می‌شود. بسته به اینکه اندودکاری با چه ماده‌ای انجام شود،روش اجرای آن متفاوت می باشد اما مادهٔ مورد استفاده در اندودکاری در معماری ملات نامیده می شود. عملیات شمشه گیری در فرایند اندودکاری فضاهای مختلف از جمله دیوارها انجام می‌شود.

عملیات شمشه گیری ازجمله عملیات بسیار ظریف بوده و در میزان کیفیت خروجی کار و زیبایی آن مخصوصاً در فضاهای داخلی ساختمان اهمیت ویژه ای دارد. در این مقاله میخواهیم شما را به صورت دقیق با این عملیات و ویژگی های اجرایی آن آشنا کرده و به سوالات متداول در این زمینه جواب دهیم.

شمشه گیری چیست و چگونه انجام می شود؟

نخست میخواهیم شما را با اصطلاح شمشه گیری آشنا کنیم. اساساً در عملیات هایی مانند دیوار چینی و مانند آن که مصالحی مانند آجر در  کاربرد دارند، به وجود آمدن اختلاف ارتفاع ناخواسته امری آشنا است. شمشه گیری در اندودکاری دیوار فضاهای مختلف انجام میشود و در کیفیت نهایی کار و زیبایی آن به خصوص در فضاهای داخلی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.

در حقیقت در عملیات چیدن دیوار بسیار مهم است که شرایط تراز و شاقول بودن به درستی رعایت شود و هیچ اختلاف سطحی وجود نداشته باشد. این چالشی است که بسیاری از دست اندرکاران این امر با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. لذا راهکارهایی برای اجرای دقیق آن به وجود آمده که کروم بندی و شمشه گیری از این دسته هستند.

عملیات شمشه گیری پس از آن انجام می شود که کروم بندی به پایان رسیده باشد.مراحل کار نیز به این شکل می باشد که پس از آن که کروم ها را به صورت دقیق بر روی سطح اجرا کردیم، فاصله های بین آن ها را می بایست با ملات سیمانی پر کنیم و پس از آن با کمک شمشه گیری اقدام به صاف نمودن سطح سیمان خواهیم نمود. با این توصیفات می توان راحت تر و دقیق تر از تراز بودن دیوار اطمینان حاصل نمود.

شمشه ملات چیست؟

روش استفاده ازشمشه همانند ماله است و برای یکدست کردن محل بتون ریزی استفاده می شود. با این تفاوت که دارای دقت و کیفیت بیشتری نسبت به ماله می باشد. از جمله کاربردهای های این محصول می توان به شمشه بنایی، شمشه تراز و شمشه ملات اشاره نمود. لطفا جهت دسترسی به اطلاعات نحوه شمشه گیری دیوار به ادامه متن مراجعه کنید.

شمشه بنایی:

شمشه بنایی یکی از عمده ابزار آلاتی است که اکثر بناها از آن در کارهای ساختمانی استفاده می کنند.

موارد کاربرد شمشه بنایی و انواع آن:

مهمترین موارد استفاده از شمشه عبارت اند از:
الف: صاف کردن سطوح افقی و عمودی(شمشه کشی)
ب: تراز نمودن خطوط افقی
ج: کنترل قائم و افقی بودن دیوارچینی
ه: حذف بتن اضافی سطح

شمشه بنایی به طور کلی در دو نوع چوبی و فلزی در بازار موجود است. طول این دستگاه از 70 تا 300 سانتی متر است. ابعاد مقاطع شمشه چوبی معمولاً بین حداقل 3/3 سانتی متر و حداکثر 5/5 سانتی متر است. در تولید شمشه فولاد می توان از انواع مختلف پروفیل استفاده کرد. البته باید توجه داشت که بهترین مشخصات برای ساخت چنین شمشه ها جعبه 4.4 سانتی متری است.

مقاومت شمشه های فلزی بالاتر از شمشه های چوبی است. شمشه ی آلومینیومی بهترین نوع شمشه است. شمشه های آلومینیومی برخلاف شمشه های آهن در برابر زنگ زدگی مقاوم هستند. همچنین شمشه های آلومینیومی سبک تر از شمشه های آهنی هستند. با توجه به نکات ذکر شده استفاده از شمشه های آلومینیومی در کارگاه های ساختمانی مرسوم تر از سایر انواع شمشه می باشد.

شمشه کشی بتونی و معیارهای مربوطه

پس از اتمام مراحل بتن ریزی با بتونیر و متراکم شدن بتن ، فرآیند پرداخت بتن آغاز می شود.

مهمترین مراحل پرداخت بتن عبارتند از:

الف: شمشه یا تراز کردن
ب: ماله با دسته بلند و کوتاه
ج: تعبیه درزها
د: ماله کشی مجدد
ه: پرداخت نهایی

لازم به ذکر است که شمشه برای حذف بتن اضافی و تراز کردن سطح بتن تا ارتفاع مورد نظر استفاده می شود. عملکرد شمشه در این عملیات به این صورت است که در هنگام شمشه کشی، شمشه بر روی سطح بتن باید به صورت اره ‌ای حرکت داده ‌شود و در هر حرکت فاصله کمی را پیش می برد. بنابراین ، بتن اضافی (بالاتر از سطح) در مقابل شمشه جمع آوری می شود ، و سپس قسمت های زیر سطح با بتن جمع می شود و در مقابل شمشه پر می شود و سطح بتن تراز می شود.

در عمل شمشه کشی باید به نکات زیر توجه شود

عملیات شمشه‌گیری سطح بتن باید قبل از شروع آب انداختن بتن و عملیات ماله‌کشی پس از اتمام آب ‌انداختن انجام شود. لازم است از پرداخت سطح بتن جلوگیری شود. توصیه می‌ شود برای افزایش مقاومت سایشی سطح بتن، عملیات پرداخت با ماله فولادی مناسب انجام گردد.

برای تخلیه آب نباید پودر سیمان روی سطح ریخته شود. در عوض ، می توانید با قرار دادن گونی چتایی و گذاشتن آن بر روی سطح بتن نسبت به حذف آب از سطح بتن اقدام نمود. همچنین می توان با استفاده از اسفنج یا پمپ با فیلتر مخصوص ، آب را از سطح بتن خارج کرد. مسافت طی شده هنگام حرکت شمشه به جلو باید بسیار کوتاه باشد تا شمشه به سطح بتن آسیب نرساند.

ویژگی های فنی شمشه

شمشه موتوری یا شمشه برقی در انواع متنوعی از جمله  تیغه ی 2 متری و 6 متری و با برند هایی همانند شمشه موتوری اینارکو اسپانیا و شمشه موتوری کوپاز عرضه می شود.

•    شمشه بنایی
•    شمشه راه سازی

نحوه اجرای شمشه گیری

حال بگذارید با نحوه انجام شمشه گیری آشنا شویم. قبل از انجام هر کاری باید بلند ترین قسمت از دیوار را انتخاب کنیم و از آن جا شروع می‌کنیم. در این نقطه یک سطح صاف ایجاد کرده و یک آجر را روی آن فیکس می‌کنیم. حال در بالا و پایین آن آجر با استفاده از ابزار شاقول یک نقطه ایجاد می کنیم. همین نقطه را تراز در نظر گرفته و به سایر قسمت های دیوار در فاصله های مشخص انتقال می دهیم.

حال می بایست بین دو نقطه که حتما هم سطح هستند یک شمشه را مورد نظر قرار داده و در یک راستا شاقول می کنیم و پس از آن با ملات پشت شمشه را پر می کنیم. در نتیجه یک خط با عرضی مشخص روی دیوار به وجود خواهد آمد. به کلیت این پروسه که منجر به تراز شدن دقیق دیوار خواهد شد عملیات شمشه گیری می گوییم.

اهمیت انجام شمشه گیری

حتماً برای شما هم در مورد لزوم انجام این کار سوال پیش آمده است و اینکه آیا لازم است تا همه این موارد انجام شوند. همانطور که توضیح دادیم هدف نهایی از انجام این عملیات، تراز کردن سطح دیوارها و جلوگیری از ایجاد اختلاف است.  حتماً می‌دانید تراز بودن نقش بی بدیلی در سطح کیفی ساختمان و استحکام دیواره ها دارد همچنین در زیبایی ساختمان نیز اثرگذار است.

ناگفته نماند برای انجام دقیق عملیات نازک کاری نیاز به سطحی صاف با تراز استاندارد داریم که در غیر این صورت این عملیات نیز با مشکل مواجه خواهد شد و انجام بسیاری از کارها غیر ممکن خواهد بود. یکی دیگر از فواید شمشه گیری این است که سبب می‌شود تا پستی بلندی های روی سطح دیوار بر اساس آن پر ‌شوند. لذا کمک خواهد کرد گچ کاری به طور دقیق تر انجام شود و در آینده ترک نخورد.

اندود کاری که شمشه گیری زیر مجموعه آن به حساب می آید و بر روی دیوارهای ساختمان صورت می پذیرد، از مراحل مهم بخش نازک کاری در فرایند ساخت است. این عملیات که به نوعی ایجاد کننده بستری مناسب و صاف برای اجرای هرچه با کیفیت تر سایر مراحل مربوط به نازک کاری بر روی سطح است، مستلزم اجرای بی نقص و با کیفیت بوده و هرچه در اجرای آن دقیق تر عمل کنیم، خروجی سایر مراحل نیز بهتر خواهد بود.

از طرفی هم پر کردن پستی و بلندی‌های غیر ضروری موجود روی سطح دیوار اجازه می‌دهد که ضخامت گچ روی دیوار غیر یکنواخت نباشد. به عبارتی در یک نقطه کم و در نقطه دیگری زیاد نباشد. تفاوت در ضخامت گچ از دلایل اصلی ترک خوردن دیوار است زیرا نقطه‌ای که ضخامت زیادی از گچ دارد دیرتر از نقطه دارای ضخامت کمتر خشک و سفت خواهد شد.

شمشه گیری گچ و خاك

به منظور اینکار خاك رس را الك كرده وبا گچ مخلوط می کنند.  نسبت این مخلوط در اصطلاح بنایی به قدرت گچ ویا زود گیری آن وابسته است. هر قدر گچ زود گیر تر باشد به خاك بیشتری احتیاج خواهد داشت دارد و به طور معمول نسبت تقریبی این مخلوط پنجاه در صد است.

پس از مخلوط نمودن گچ وخاك، در ظرفهای كوچكی كه به آن استامبولی می گویند قدری آب ریخته و آنگاه این مخلوط را روی آب می پاشند تا بدینوسیله كلیه دانه های گچ در تماس با آب باشد آنگاه آن را مخلوط كرده تا به صورت خمیری یكنواخت شود و بعد فاصله ی بین شمشه گیری را به وسیله آن پر می نمایند.  علت مصرف خاك در گچ وخاك این است كه هم ملات ارزانتر تمام  می شود وهم ملات دیر گیر تری بدست می دهد و پلاستیك تراز ملات گچ است.

نکات مهم در شمشه گیری که باید به آنها توجه کرد:

برای اینکه ما اجرای دقیق و موثر شمشه گیری داشته باشیم که بتواند همه فواید آن را برای ما به دنبال داشته باشد لازم است  که عملیات شمشه گیری با رعایت نکات اصولی انجام دهیم . باید توجه داشت که باید استاندارد های لازم در اجرای آن به کار بسته شود. یکی از نکاتی که درست اجرا شدن کار بسیار مهم است استفاده از ابزارهای استاندارد در انجام آن می باشد.

باید در انتخاب انواع شمشه دقت کنیم که  تراز دقیق و همچنین مقاومت بالایی داشته باشد. همچنین فرد اپراتور باید در به کار بردن این ابزار تجربه کافی را داشته و ماهر باشد. هیچ عدم انطباقی در سطح را نباید نادیده گرفت چراکه کوچکترین خطا در ادامه روند کار سبب مشکلات اساسی در نتیجه خواهد شد.

موارد ایمنی مورد نیاز برای عملیات شمشه گیری:

مانند سایر عملیات های ساختمانی، کار شمشه گیری نیز نیاز به رعایت  قواعد و قوانین ایمنی و موارد بهداشت مربوط به محیط کار دارد. اساساً هر کجا که با مصالحی مانند آجر و سیمان مواجه باشیم مخصوصا آنکه اغلب کار در ارتفاع انجام می شود، رعایت قوانین ایمنی بسیار مهم خواهد بود. در این مورد خاص نیز توجه نکاتی مانند استفاده از بندهای ایمنی برای کار در ارتفاع، استفاده از کلاه ایمنی برای محافظت در برابر سقوط مصالح و همچنین استفاده از کفش و دستکش استاندارد برای جلوگیری از آسیب های پوستی کار با سیمان ضروری است.

در پایان باز هم به لزوم توجه به جزئیات در اجرای عملیات ساخت اشاره می کنیم. عملیات اندودکاری بخش مهمی از فرآیند ساخت به حساب می آید که می بایست به طور دقیق اجرا شود. در غیر این صورت با مشکلات عدیده ای در ادامه کار مواجه خواهیم بود. درست کردن سطحی صاف و همچنین تنظیم شیب ها نیاز به مهارت بالایی دارد که اساس آن شمشه گیری می باشد. تاکید می‌کنیم که برای اجرای این موارد از ابزار مناسب و همچنین مصالح با کیفیت مخصوص سیمان با کیفیت و خلوص بالا استفاده کنید.

در غیر این صورت این احتمال وجود دارد که ملات از سطح جدا شده و کار با مشکل مواجه شود. توصیه می‌کنیم قبل از اجرای کار برای افزایش میزان چسبندگی سیمان، سطح دیواره مرطوب شود و پس از اجرای کار نیز به ملات آب دهیم تا ترک نخورد و استحکام پیدا کند. این نکات کمک می کند تا ساخت و ساز که مجموعه ای از عملیات های به هم پیوسته می باشد به درست ترین حالت ممکن اجرا شود به طوری که زیبایی و استحکام را که دو فاکتور اساسی در ساخت هستند با هم داشته باشیم.

اندودکاری در دیوار‌های داخلی و خارجی از عملیات‌های نازک کاری مهم در پروژه‌های ساختمان سازی است. اندودکاری از آنجایی که بستر و سطح مناسب را برای اجرای دقیق و با کیفیت بسیاری از دیگر عملیات‌های نازک کاری مانند اجرای کاشی‌ها، گچ کاری و نقاشی آماده می‌کند داشتن نهایت دقت در آن از اهم موضوعات است.

اندودکاری طی چند مرحله صورت می‌گیرد که شمشه گیری یکی از آن‌ها است که در این مطلب سعی داشتیم به پرسش اینکه شمشه گیری چیست پاسخ دهیم. اجرای درست و دقیق شمشه گیری خیال فرد را از اجرای صحیح اندودکاری راحت می‌کند. این عملیات طی مراحل و بر اساس اصول خاصی صورت می‌گیرد که در بالا به آن‌ها اشاره شد.