اسلامپ بالای بتن نشانه چیست؟

برای ساختن بتن مسلح، شبکه ای از آرماتورهای فلزی را در حجم گسترده ‌ای از بتن قرار می دهند. بتن ساخته شده باید بتواند به طور کامل، عاری از هر گونه سعی در خلق فضای خالی در میان فضای مابین آرماتورها به حرکت درآمده و آن را بپوشاند.

پس بتن جدا از بحث بهره مندی از طرح اختلاط استاندارد، نیاز به سطح مشخصی از روان بودن دارد. برای اینکه بدانیم بتن تا چه اندازه روان است، آزمایشی را با عنوان اسلامپ بتن تدارک می بینند. نتیجه این آزمایش در بیان یک عدد اسلامپ بتن مطرح می شود.

عدد اسلامپ بتن معرف سطح روان پذیر بودن بتن است. یک بتن مرغوب باید دارای عدد اسلامپ بتن استانداردی باشد. برای این منظور یک محدوده مشخص را تعریف می کنند.

اگر عدد اسلامپ بتن به دست آمده بالاتر از محدوده تعریف شده باشد و یا در مقداری کمتر از حد استاندارد شده قرار بگیرد، لازم است اصلاح بتن را پیگیری کنیم. برای کم بودن عدد اسلامپ استفاده از روان کننده بتن راهکار خوبی است. اما برای بالا بودن عدد اسلامپ چه باید کرد؟

در این بین ممکن است این سوال مطرح باشد که عدد بالای اسلامپ بتن نشانه چه چیزی است؟ و در مواجه بودن با عدد بالای اسلامپ بتن چه راهکارهایی برای اصلاح بتن مطرح است؟ اما قبل از پاسخ به این سوالات رایج باید نیم نگاهی بر ماهیت خود آزمایش اسلامپ بتن برای درک رابطه اسلامپ و مقاومت بتن داشته باشیم.

آزمایش اسلامپ بتن چگونه انجام می شود؟

آزمایش اسلامپ بتن یک روش استاندارد شده برای تشخیص سطح روان پذیر بودن بتن است. این آزمایش درست در انتهای طرح ساخت بتن صورت می گیرد. یعنی زمانی که قرار است بتن ساخته شده در میکسرها را برای ریخته شدن در فضاهای ساخت و ساز منتقل کنیم.

در این زمان یک نمونه کوچک از بتن آماده شده را برای انجام آزمایش اسلامپ بتن برداشته تا مقدار عدد اسلامپ بتن را استخراج کنند.

برای انجام آزمایش اسلامپ بتن از یک ابزار ساده کوچک اما استاندارد شده استفاده می شود. یک صفحه بزرگ فولادی با ابعاد 0.5 متری که در زیر یک ظرف مخروطی با ارتفاع 30 سانتیمتری قرار خواهد گرفت.

ظرف مخروطی شکل در مقطع دارای قطر 20 سانتیمتر است و در انتها در حالت مخروطی شکل دارای قطر 10 سانتیمتری خواهد شد.

این ظرف مخروطی طی سه مرحله از بتن پر خواهد شد و در هر مرحله حجم بتن پر شده در مخروط توسط میله سمبه مانندی کوبیده خواهد شد. در آخرین مرحله باید اطمینان داشته باشیم که حجم بتن ریخته شده در ظرف مخروطی کاملاً با لبه ظرف هم تراز شده است.

حالا اگر ظرف مخروطی را بلند کنیم، یک حجم بتن مخروطی شکل از زیر ظرف ظاهر خواهد شد. این حجم بتن تمایل به از فرم خارج شدن دارد. لذا سطح ارتفاع آن برای مقدار مشخصی نشست پیدا خواهد کرد. اختلاف ارتفاع حجم بتن پس از پایان نشست تا ارتفاع 30 سانتیمتری ظرف دستگاه اسلامپ بتن معرف عدد اسلامپ بتن می باشد.

این نشست بتن هر چه بالاتر باشد، مقدار بالاتری برای عدد اسلامپ بتن به دست می‌ آید. در نتیجه با بتنی که سطح روان پذیر بودن بالاتری دارد، مواجه هستیم. عکس این ماجرا، عدد اسلامپ بتن کم، نشان از یک بتن با سطح روان پذیری بسیار اندک است.

برای آنکه بتوان بتن را به درستی از میکسر بتن ها خارج ساخت و آن را از طریق انواع تجهیزات حمل بتن به سمت ساخت و ساز مورد نظر هدایت کرد، باید بتن از سطح روان پذیری خوبی برخوردار باشد. در غیر این صورت بتن با گرانروی بالا قادر به حرکت در سطح عملیات بتن ریزی نخواهد شد.

در آن سوی ماجرا بتن با عدد اسلامپ بالا، معرف سطح روان پذیر بودن بسیار آن است. اگر چه به راحتی توسط هر نوع دستگاه حمل بتنی منتقل خواهد شد و به طور کامل در سطح پروژه ساختمانی توزیع خواهد شد؛ اما ماهیت بتن قابلیت کافی همراه با سطح کیفیت مطلوب برای ماندن در سطح عملیات را نخواهد داشت.

لذا باید در تکاپوی رسیدن به بتنی باشیم که دارای عدد اسلامپ بتن استانداردی در یک محدوده مشخص باشد. لکن نکته بعدی در همین جای ماجرا است. عدد اسلامپ بتن استاندارد کدام است؟

محدوده استاندارد عدد اسلامپ بتن کدام است؟

آزمایش اسلامپ بتن به سادگی انجام خواهد شد و تقریباً خیلی سریع و ساده نتایج آن مشخص می ‌شود. اما عدد اسلامپ بتن به دست آمده می ‌تواند چالش برانگیز باشد. یک بتن با عدد اسلامپ غیرمتعارف در محدوده بالا و یا پایین مورد قبول قرار نمی گیرد.

رابطه اسلامپ و مقاومت بتن این اعداد غیر متعارف را نمی پذیرد. هیچ ساخت و سازی مجاز به استفاده از یک بتن که عدد اسلامپ بتن صحیحی ندارد، نمی باشد. بخش چالش ‌برانگیز ماجرا هم در همین نقطه ماجرا است. بتن با عدد اسلامپ غیر استاندارد باید اصلاح شود.

در رابطه اسلامپ و مقاومت بتن به دنیال یک عدد اسلامپ ایده آل هستیم. به هر حال نمی ‌توانیم حجم بتن ساخته شده با متریال های گران قیمت را دور بریزیم. از طرفی نمی ‌توانیم از آن در سطح پروژه ساختمانی استفاده کنیم.

پس چاره ‌ای جز اصلاح آن را نخواهیم داشت که این موضوع خود چالش برانگیز خواهد شد. اینکه از روان کننده بتن استفاده کنیم و یا اینکه حد مجاز افزودن آب را به کار ببریم و شاید هر راه حل دیگری سطح مهارت ما با یک بتن غیر اصولی را نشان خواهد داد.

عدد اسلامپ بتن پذیرفته شده برای آنکه بتوان یک بتن را در سطح عملیات ساختمانی استفاده کرد، در محدوده 10 الی 220 میلیمتری برای استاندارد ساخت و ساز در کشور ایران تنظیم شده است. البته این استاندارد برای کشورهای اروپایی و یا آمریکا در محدوده تقریباً متفاوتی از استاندارد پذیرفته شده ایران قرار می گیرد.

بالا بودن اسلامپ بتن چه معنایی دارد؟

اختلاف ارتفاع حجم بتن پس از نشست پیدا کردن با ارتفاع ظرف مخروطی شکل را به عنوان عدد اسلامپ بتن معرفی کردیم. در نتیجه وقتی عدد اسلامپ بتن زیاد است، باید انتظار نشست بالای بتن در ظرف مخروطی را داشته باشیم.

این یعنی آنکه با یک بتن بسیار روان مواجه هستیم. به طور کلی بالا بودن عدد اسلامپ بتن یک معیار برای روان بودن بیش از حد بتن می باشد.

البته بسته به نوع پروژه ساخت و ساز و کلاس کاری بتن، محدوده اسلامپ بتن متغیر خواهد شد. آنچه به عنوان یک معیار استاندارد شده مطرح است، در واقع یک حالت عام برای پرداختن به یک ساخت و ساز عام است.

در موارد خاص بسته به نیازهای متنوع پروژه تعاریف متعددی برای عدد اسلامپ بتن در نظر می ‌گیرند.

مشکلات در نتیجه بالا بودن عدد اسلامپ بتن

بالا بودن عدد استامپ بتن فی نفسه معیار کلیدی در عدم مرغوبیت و یا خطا در طرح اختلاط بتن نمی باشد. اگر چه این عدد یک معیار کلیدی است که خبر از یک بتن کاملاً روان را می دهد؛ اما نمی ‌تواند معرف کیفیت طرح اختلاط بتن باشد.

از این رو از لحاظ کیفی نمی ‌توانیم بتن با عدد اسلامپ بالا را رد کنیم. اما از لحاظ حضور در سطح عملیات ساخت و ساز است که می ‌توانیم نگاهی سختگیرانه تر برای عدد بالای اسلامپ بتن در نظر بگیریم.

عدد اسلامپ بتن وقتی بالا است، خبر از روان بودن بیش از حد بتن دارد. این شرایط بتن، احتمالاً ته نشین شدن اعضای سخت مانند ماسه و شن را در ترکیب بتن در پی خواهد داشت. وقتی بتن بیش از حد روان است، احتمالاً از مقدار آب بالایی در ساخت آن استفاده شده است.

در این حالت ذرات سنگین شن و ماسه نمی‌ توانند به طور یکنواخت در حجم بتن باقی بمانند. از این رو با احتمال بالا در حجم بتن ته ‌نشین خواهند شد. این حالت را نمی ‌توانید با کمک ابزارهایی مانند شیلنگ ویبراتور بتن مرتفع سازید. از این رو باید بتنی که عدد اسلامپ بالایی دارد، اصلاح شود.

برای اصلاح عدد اسلامپ بتن از افزودنی های خاصی در حجم مشخص و محاسبه شده ای استفاده می‌ شود. این افزودنی ها باعث افزایش غلظت بتن شده، در نتیجه عدد اسلامپ بتن را کاهش خواهند داد، درصد گرانروی آن افزایش خواهد یافت.