مهمترین نکات مقاوم سازی ساختمان

مقاوم سازی ساختمان طبق مطالعات صورت گرفته در دو دهه اخیر و همچنین مستندات علمی و مشاهداتی که از قرن بیستم وجود دارد، کشور ایران از لحاظ لرزه‌خیزی در یکی از مناطق فعال در دنیا قرار گرفته است.

گسل‌هایی که در این منطقه وجود دارد، ایران را در معرض زمین لرزه های پرقدرت و خطرناک قرار می‌دهد و به همین علت توجه به اصول و رعایت استانداردهای آن در ساخت و ساز شهری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

در حال حاضر، با وقوع هر زمین لرزه ای، تلفات انسانی قابل توجهی را در مناطق گوناگون به ویژه بخش های روستایی مشاهده می کنیم. از همین رو، ایران در زمینه تلفات جانی ناشی از زلزله، در صدر کشورهای لرزه خیز قرار گرفته است.

اگرچه بشر با دانش و امکانات فعلی خود هنوز هم در برابر زلزله های بسیار شدید در سطح بالایی آسیب پذیر است، ولی با افزایش سطح اطلاعات و آگاهی عمومی در خصوص زمین لرزه و ترویج اصول ایمنی و بررسی وضعیت آسیب پذیری ساختمان ها، می‌توان تا حد رضایت بخشی از تلفات و خسارت های ناشی از زلزله پیشگیری کرد.

امروزه می‌توان با شناسایی نقاط ضعف ساختمان ها و به‌کارگیری پروتکل های ایمن سازی و مقاوم‌ سازی، به ویژه در شهرهای پرتراکمی مثل تهران، می‌توان برای مقابله با زلزله‌های شدید در آینده، آمادگی بیشتری داشت.

منظور از مقاوم سازی ساختمان چیست؟

به طور کلی مفهوم مقاوم سازی ساختمان، از لحاظ علم عمران، به افزایش و تقویت مقاومت یک سازه در برابر انواع فشارها، که اکثرا شامل عوامل طبیعی می شوند، اشاره دارد.

از مهم ترین کاربردهای آن، بالا بردن میزان استحکام ساختمان ها در برابر زمین لرزه است. در حقیقت به عنوان یکی از روش های بهسازی لرزه ای سازه شناخته می شود که تاثیرات چشم گیری بر افزایش مقاومت سازه ها داشته و به شیوه های متفاوت و گوناگونی قابل اجرا است.

با توجه به قرارگیری کشورمان در منطقه ی زلزله خیز، بهسازی در ایران موضوعی است که از اهمیتی غیر قابل انکار می باشد و از نکات حیاتی در ساخت و ساز به حساب می آید.

علت های نیاز به مقاوم سازی

دلایل بسیاری برای انجام مقاوم سازی سازه ها وجود دارند. در سر تا سر جهان می بینیم که بسیاری از ساختمان ها دارای ضعف هایی می باشد؛ ولی با وجود تفاوت در این ضعف ها، تنها به وسیله ی اجرای آن می توان آن ها را از بین برد و استحکام ساختمان ها را به طور اصولی و با استفاده از روش های روز دنیا افزایش داد و بازسازی نمود.

بعضی از این ضعف ها در ساخت سازه ها شامل موارد زیر هستند:

۱-خطا در طراحی سازه ها:

منظور از خطا در طراحی سازه ها، در واقع اشکالات موجود در تهیه نقشه ها، بی اعتنایی به مبانی اولیه و پایه، و پیشبینی های نادرست و اشتباه می باشد. در این مواقع است که می تواند این ایراداتی که در مراحل نخست ساخت و ساز ایجاد شده اند را از بین ببرد.

۲-خطا در اجرا سازه ها:

خطاهایی که در اجرا به وقوع می پیوندد، عموما همان مشکلاتی هستند که در قالب بندی، بتن ریزی و اقداماتی از این دست ایجاد می شوند. چنین اشکالاتی اغلب به علت عدم نظارت، وجود نیروهای غیر متخصص در عملیات، و یا به کارگیری مصالح ارزان و بی کیفیت پیش می آیند.

۳- تغییر کاربری سازه ها:

گاهی بنا به دلایلی، کاربری سازه ها تغییر پیدا می کنند و انتظارات از کاربری سازه ها مختلف می شود. همین تغییر کاربری است که موجب می شود ساختمان ها به مقاوم سازی احتیاج پیدا کنند، چراکه بارگذاری به بیش از حد پیش بینی شده می رسد و سازه توان لازم را ندارد.

۴-بازسازی سازه ها:

در موارد بسیاری شاهد آن هستیم که طراحی ساختمان ها قدیمی شده و دیگر به اندازه ی سازه های جدید ، استحکام و مقاومت کافی ندارند. در این شرایط باید از طریق اجرای بهسازی، توان ساختمان های قدیمی را به اندازه ی سازه های جدیدتر در برابر نیروهای وارده افزایش دهیم.

بررسی مقاوم‌ سازی ساختمان و سازه های صنعتی

دولت با هدف کاهش خطرپذیری کشور در برابر زمین لرزه ها، به منظور مطالعه و مقاوم‌ سازی ساختمان های مهم دولتی و همچنین سازه ها و تاسیسات صنعتی که شریان های حیاتی اقتصاد کشور به حساب می آیند، برنامه های متفاوتی را عرضه کرده است.

یکی از جنبه های مهم در این برنامه ها، لزوم استفاده از نرم افزارهای محاسباتی مقاومت سازه و تجهیزات سخت افزاری مورد احتیاج اعم از مصالح ساختمانی مدرن و مقاوم و به‌کارگیری فناوری های نوین تقویت سازه می باشد. برای دستیابی به این نکات مهم، در برنامه دولت یازدهم برای آموزش افراد چه در بخش طراحی و پیمانکاران مجری، طرح‌هایی را تببین کرده است.

بررسی مقاوم‌سازی ستون‌های بتنی

1.شاید یکی از متداول‌ترین مصالح مورد استفاده در آرماتورهای ساختمانی، بتن مسلح برای ستون‌های بتنی باشد.

2.برعکس تصور بعضی از افراد، بتن فقط از سیمان سخت شده تشکیل نشده بلکه سیمان تنها بخشی از ترکیب بتن مسلح را تشکیل می‌دهد. ترکیب استاندارد بتن مسلح شامل سیمان، آب، سنگدانه‌ها و فولاد می باشد.

3.کامپوزیت‌های فولادی بتن، عناصر کامپوزیت همه کاره و بادوام در زمینه ساخت و ساز می باشند. مواد کامپوزیتی عموماً خواص مناسب تری نسبت به اجزای تشکیل دهنده جداگانه خود دارند.

4.همانگونه که قبلا ذکر شد، بتن بدون آرماتور فولادی به خوبی تحت فشار عمل می‌کند ولی مقاومت پایین تری در برابر کشش دارد.

5.فولاد دارای استحکام کششی زیادی است ولی فاقد مقاومت در برابر اکسیداسیون ناشی از قرار گرفتن در معرض رطوبت می باشد.

6.با ترکیب این دو ماده، کامپوزیت‌های بتن و فولاد، استحکام فشاری و کششی زیادی پیدا می کنند، در صورتی که میلگرد در زیر لایه مستحکم بتن از اکسیداسیون محافظت می‌شود.

7.دال ها، تیرها و ستون‌های کامپوزیت ساخته شده از این مواد به طور گسترده در پروژه‌های متفاوت ساختمانی و مقاوم‌سازی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند و به علت پایداری و دوام خود شناخته می‌شوند.