تفاوت موتور پمپ دیزلی با بنزینی در چیست؟

تفاوت موتور پمپ دیزلی با بنزینی در چیست؟

موتور پمپ‌ها، یکی از پاسخ‌های بشر مدرن به نیاز روزافزونی بود که برای انتقال آب وجود داشت. با گسترش پیدا کردن مزارع و نواحی که کشاورزی در آن‌ها صورت می‌گرفت، بشر تلاش خود را معطوف به ابداع وسیله‌ای کرد که بتواند آب را با یک نیروی خارجی از یک نقطه به نقطه دیگری انتقال دهد؛ تا پیش از این تنها این نیروی جاذبه بود که قادر به انجام این کار بود.

اما با ورود موتور پمپ ، انسان مدرن توانست آب را برخلاف جهت جاذبه و شیب به حرکت درآورد؛ در حالی که در گذشته همواره این یک عامل محدودکننده برای او بود. بر همین مبنا موتور پمپ در حال حاضر در کشاورزی به طور خاص و در برخی صنایع دیگر به طور عام کاربرد حیاتی دارد.

اما هدف اصلی ما از نگارش این یادداشت، جدای از پرداختن به ماهیت این وسیله کاربردی و زاییده یک ایده خلاقانه، این است که تفاوت دو نوع از موتور پمپ یعنی موتور پمپ دیزلی و موتور پمپ بنزینی را بررسی کنیم.

نگاهی به ماهیت موتور پمپ

پیش از پرداختن به تفاوت تفاوت موتور پمپ دیزلی با بنزینی ، اساساً بد نیست که نگاهی به ماهیت موتور پمپ داشته باشیم. در بخش ابتدایی متن تا حدودی عملکرد این وسیله و فلسفه ابداع را توضیح دادیم اما برای حصول یک نگرش جزئی باید قدری بیشتر به تشریح عملکرد موتور پمپ آب بپردازیم.

فلسفه عملکرد یک موتور پمپ کمک گرفتن از یک نیروی خارجی، به طور مثال نیروی یک موتور، و انتقال آن به یک سیال، در پمپ آب سیال آب است، به منظور حرکت دادن آن است. جالب است که اساس کار در تمام پمپ‌ها، چه پمپ شیشه‌شور خودرو تا پمپ آب چاه زمین کشاورزی، یکسان بوده و به قرار فوق است.

پمپ‌ها از نظر مکانیکی به دسته‌ها و انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که بررسی آن‌ها در حوصله متن نبوده و در واقع وارد حیطه تخصصی رشته مکانیک خواهد شد اما در نظر عامه از دو نوع موتور پمپ نام برده می‌شود: موتور پمپ دیزلی ، موتور پمپ بنزینی.

این دو دسته از پمپ‌ها، از نظر نوع سوخت مصرفی تفکیک شده و بر همین مبنا می‌توان تفاوت‌های آن‌ها را بررسی کرد. برای انجام بررسی، ابتدا نگاهی به ماهیت هر یک از آن‌ها داریم.

موتور پمپ دیزلی؛ گازوئیل برای حرکت

در موتور پمپ دیزلی همانطور که از نام آن پیداست، از سوخت گازوئیل برای تأمین انرژی موتور استفاده می‌شود. اگر به تعریف جامع موتور پمپ‌ها که در ابتدای بخش پیشین ذکر شد رجوع کنید، متوجه خواهید شد که یکی از ارکان عملکرد این وسیله انتقال یک نیروی خارجی به سیال(آب) است. این نیروی خارجی در اینجا توسط موتوری با سوخت دیزل تأمین خواهد شد.

موتور پمپ بنزینی؛ سوختی آشناتر برای عامه مردم

این نوع از موتور پمپ نیز، از بنزین برای احتراق موتور خود استفاده می‌کند. استفاده از سوخت بنزین مزایا و معایب خاصی دارد که بخش مهمی از آن ناشی از تفاوت در نحوه عملکرد این موتور درون‌سوز است.

تفاوت موتور پمپ دیزلی با بنزینی ؛ ناشی از چیست؟

اجازه دهید با یک پرسش ریشه‌ای، پاسخگویی به پرسش اصلی متن را آغاز کنیم. اساساً تفاوت موتور پمپ دیزلی با بنزینی ، در چیست؟ تفاوت این دو در تفاوت نوع سوخت آن‌ها نهفته است. هر چند هردو موتورهایی چهار‌زمانه دارند اما در چرخه عملکرد موتور دیزل شمع و جرقه زدنی در کار نیست.

در موتورهای دیزل با توجه به ماهیت سوخت گازوئیل، در مرحله تراکم، ترکیب سوخت و هوا به قدری فشرده می‌شوند که خود به خود دچار احتراق خواهند شد. این در حالی است که همانطور می‌دانید، در موتور بنزینی پس از متراکم شدن بنزین و هوا، به یک جرقه برای اشتعال ترکیب نیاز است.

تفاوت اصلی از این نوع آزادسازی انرژی سوخت ناشی می‌شود. تمام تفاوت‌هایی که در ادامه خواهید دید، همگی ناشی از این تفاوت در احتراق و تفاوت ماهیت شیمیایی دو ماده بنزین و گازوئیل است.

تفاوت وزن موتور پمپ دیزلی و بنزینی

در موتورهای دیزل، نیاز به تراکم شدید باعث شده تا وزن این دست از موتورها بیش از موتورهای بنزینی باشد. دقت داشته باشید که در موتور دیزل با توجه به اتکای موتور به تراکم شدید ترکیب سوخت و هوا، سیلندرها ظرفیت تراکم بسیار بیشتری داشته باشند و این یعنی فشار بسیار بیشتری را تحمل کنند؛ گاهی حتی تا 3 یا 4 برابر فشار در سیلندر یک موتور بنزینی.

همین باعث می‌شود تا در موتور دیزل دیواره‌ها ضخیم‌تر بوده و برای تحمل این فشار شدید، بلوک سیلندر را ضخیم‌تر بسازند.

فراموش نکنید که سنگین‌تر بودن موتورهای دیزلی به معنی سنگین‌تر بودن موتور پمپ دیزلی است. همواره این نوع از موتور پمپ‌ها نسبت به گونه‌های بنزینی سنگین‌تر و حجیم‌تر هستند. البته این مقایسه در حجم موتور برابر معنا دارد.

محدودیت در آب و هواهای مختلف

متأسفانه ماهیت و خواص شیمیایی و فیزیکی سوخت گازوئیل باعث شده تا موتور پمپ گازوئیلی از این نظر نسبت به مدل‌های بنزینی محدودیت داشته باشد. در کنار اینکه موتورهای دیزلی در سرما عملکرد روانی نداشته و با افت بازدهی روبرو می‌شوند، خود سوخت گازوئیل نیز در سرما به سرعت یخ می‌زند(البته سریع‌تر نسبت به بنزین).

اگر دقت کنید راننده ماشین‌های سنگین که سوخت آن‌ها اغلب گازوئیلی است، از ترکیب الکل برای جلوگیری از یخ زدن سوخت استفاده کرده یا پیش از روشن کردن ماشین با ابزارهای گرمایشی مانند مشعل زیر خودرو را گرم می‌کنند تا یخ زدگی سوخت در لوله‌های رابط رفع شود. موتور پمپ بنزینی نسبت به گونه دیزل از این نظر برتری داشته و در انواع آب و هواها کاربرد دارد.

راندمان سوخت در کدام‌یک بیشتر است؟

در پاسخ به این پرسش، داشتن دو پیش‌نیاز ذهنی اهمیت دارد:

•         پیش از هر چیز دقت داشته باشید که مبنای تصمیم‌گیری شما باید دسترسی به سوخت باشد. این بدان معنی است که باید در نظر داشته باشید که شما در هر حالت و با انتخاب هر یک به حجم زیادی از سوخت نیاز دارید پس مهم است که سوختی را انتخاب کنید که به آن دسترسی داشته باشید.

قیمت سوخت گازوئیل همواره کمتر از بنزین است. به طور مثال در حال حاضر قیمت هر لیتر بنزین آزاد معادل 5 لیتر گازوئیل آزاد است. این را در نظر داشته باشید که حتی در صورت مصرف 4 برابری سوخت در مدل دیزل، همچنان کار با آن دارای صرفه اقتصادی است. 

با این دو پیش‌نیاز ذهنی می‌توان گفت که کار با نوع دیزلی، از نظر مصرف سوخت، به مراتب ارزان‌تر بوده و راندمان بالاتری دارد؛ یعنی با پرداخت پول کمتری، انرژی بیشتری به دست می‌آورید. این در بلندمدت می‌تواند موجب صرفه اقتصادی زیادی شود. پس در صورتی که به گازوئیل دسترسی دارید، این یک گزینه بسیار جذاب از نظر اقتصادی است.

مواردی دیگر از تفاوت این دو دسته

•         موتور پمپ دیزلی آلایندگی بیشتری داشته و صدای بیشتری نیز تولید می‌کند. وجود آلایندگی بالا برای این نوع از موتورها یک نقطه ضعف محسوب می‌شود.

موتور پمپ بنزینی نمی‌تواند به طور مداوم در ساعات کاری زیاد روشن باشد؛ نیاز است تا از این نوع از پمپ‌ها به صورت تناوبی و با حفظ حد استراحت استفاده شود. در حالی که مدل گازوئیلی این توانایی را دارد تا به طور مداوم و برای ساعت‌های متمادی بدون ایجاد هیچ مشکلی روشن باشد. 

•         دوام، ماندگاری و مقاومت، اغلب در مدل‌های دیزلی بیشتر است. شاید این امری مطلق نباشد اما تجربه نشان داده است که در قیمت‌ها و کیفیت‌های برابر، در زمینه مقاومت و طول عمر، کفه ترازو به سمت دیزلی سنگینی می‌کند.